قران پویان

تفسير و‌ تدبر قرآن انلاين-تالارگفتگوي قرآن پویان

پرسش و پاسخ و تحقيقات قرآني

تحقیق و تدبر موضوعی در قرآن

آیا گزاره های قرآن،واقع نماست ؟آیا جملات قرآن،سمبلیک است؟

برای ارسال پاسخ وارد شوید

آیا گزاره های قرآن،واقع نماست ؟آیا جملات قرآن،سمبلیک است؟ - حقيقت و مجاز در ايات و لغات قران كريم

maghrebi		1 ارسال شده : about 9 Years ago اشتراک گذاری
رتبه: Advanced Member گروه ها: member تاریخ عضویت: 1393-12-24 01:05:07 ارسالها: 44 تشکرها: 0 بار 3 تشکر دریافتی در 2 ارسال		معنای قرآن و ویژگی های گزاره های آن： گزاره همان جمله در ادبیات است که دارای معنای کامل بوده ،ممکن است خبری یا انشائی باشد و در صورت خبری بودن دارای صدق یا کذب می باشد. قرآن به معنای عام متن خواندنی است ولی به ‌معناي‌ خاص‌، الف- متني‌ است‌ الهي‌ كه‌ حقيقت‌ و واقعيت‌ عيني‌ است‌ و مجموعه‌اي‌ از عقايد، اخلاق‌ و قوانين‌ ومقرراتي‌ كه‌ براي‌ اداره‌ امور فردي‌ و جامعه‌ انساني‌ است‌ را شامل‌ مي‌شود . قرآن به‌ اين‌ معني‌ معادل‌ سنت(Tradition)با Tبزرگ و آنچه‌ وحياني‌ و ازطريق‌ پيامبر)ص)رسيده‌ است‌، مي‌باشد. ب-قرآن کتاب هدایت است پس گزاره های آن معنا دار و معرفت بخش است و بارها سخن از تفکر و تدبر در آن کتاب شده است "کتاب انزلناه الیک مبارک لیدبروا آیاته" ج-زبان قرآن واقع نماست و در همه مباحث حتی تاريخي و داستان های خود بارها بر آن تاکید کرده است. "نحن نقص علیک نباهم بالحق" د- امکان فهم قرآن وجود دارد و ظواهر قرآن برای عموم مردم حجت می باشد . پیامبر اسلام قرآن را بدین منظور آورده است که مردم معانی آن را بفهمند و در آیاتش تدبر کنند و دستوراتش را به کار بندند و از آنچه نهی فرموده است خودداری نمایند . دلایل قرآنی بحث فوق را عرض خواهم کرد دلايل واقعي(حقيقي) بودن گزاره‌هاي قرآن 1- اصل اولي در كلام حقيقت است يكي از دلايل اثبات واقعي بودن گزاره‌هاي قرآني ارائه شده، اين است كه زبان شناسان، اصل اوليه در مفاهمه وتخاطب عقلايي، دلالت كلمات وجملات بر مفاهيم واقعي و حقيقي وارادۀ مدلول ظاهري آن ها است، مگر زماني كه گوينده با لفظي، يا اشاره‌اي و يا قرينه‌اي ديگربفهماند كه ظاهر مراد او نيست و معناي ديگري را اراده كرده است. در آيات قرآني هم كه معاني کلام خداوند را تفهيم مي‌كنند، همين اصل جاري است. زيرا اولاً نازل کننده آيات عاقل ترين عقلا است. ثانياً‌ شارع بارها بر تطابق روش خود با سيره عقلا تصريح نموده است. به عبارت ديگر هرگاه در كلام ، لفظي وجود داشته باشد كه آن لفظ داراي يك معناي حقيقي و يك معناي مجازي باشد كه شنونده به هر دو واقف ، و حتي براي او مشخص باشد كه آن لفظ در كداميك از آن دو معني حقيقت و كداميك مجاز استعمال مي گردد ،ولي ترديدي كه براي شنونده به وجود آمده از اين نظر است كه هر چه مي نگرد قرينه اي كه دال بر معناي مجازي باشد مشاهده نمي كند ، و در عين حال احتمال مي دهد كه چنين قرينه اي از ناحيه گوينده صادر شده ولي به او واصل نگشته است ،در اينجا شنونده چه بايد بكند؟ اصوليين گفته اند: اين مورد جاي اجراي اصل حقيقت است يعني اصل اين است كه كلام بر معناي حقيقي حمل شود. مدرك و دليل اين اصل بناء عقلاء و عمل آنها مي باشد 2-ديدگاه قرآن در مورد واقعي(حقیقی) بودن گزاره هايش اين استدلال، استدلال درون ديني مي‌باشد و براي مخالفان قرآن نمي‌توان به آن استناد كرد ولي از آنجا كه يكي از معيارهاي درستي يك نظريه انسجام دروني آن مي‌باشد آن را ذكر مي‌نماييم. در ضمن اين نگاه درون ديني همراه با استدلال مبتني بر مباحث درون ديني مي‌باشد. بي‌گمان ويژگي‌هاي كه اين كتاب الهي به تصريح براي خود بر شمرده است، بسيار كمك خواهد كرد تا ما، گامي به سوي شناخت زبان قرآن بر‌داريم، «وقتي قرآن راهنماي همه مردم است، ‌يعني قلمرو‌ مخاطب خود را نوع انسان و پيام خود را جهت دهنده سعادت و نيك‌بختي همگان مي‌داند، نه قشر و گروه و صنف خاص.... وقتي قرآن، حق، ترديد نا‌پذير، ‌بي‌تناقض،‌ فصل الخطاب وسخن ‌نهايي خدا است، ‌از هرگونه غبار‌آلودگي، ايهام، ابهام،‌ آميختگي به عرضيات تحميلي مبرّاست و خود معياري جدايي حق از باطل براي تمام كساني است كه در پي شناخت حقيقت‌اند» تمام اين ويژگي‌ها به نوعي مبين واقعي وحقيقي بودن گزاره‌هاي قرآني دارند. دلایل قرآن بر واقعی (حقیقی)بودن گزاره هایش: الف-كار برد واژه «حق» يكي از دلايل واقعي وحقيقي بودن گزاره هاي قرآن كاربرد واژه «حقّ»است. كلمه حق در اصل به معناي مطابقت و موافقت است . وكُلاًّ نَّقُصُّ عَليكَ مِنْ أنْباءِ اْلرَسُلِ ما نُثَبِّتُ بِهِ فُؤَادَكَ وَ جَاءَكَ فِي هذِهِ الْحَقُّ وَ مَوْعِظَةٌ وَ ذِكْري لِلمؤمِنِينَ «ما از هريك از سرگذشت هاي انبيا براي تو بازگو كرديم، تا بوسيله آن، قلبت را آرامش بخشيم، (واراده ات قوي گردد) و در اين (اخبار و سرگذشت ها) براي تو حق، وبراي مؤمنان موعظه و تذكر آمده است.» يكي از معاني كه براي واژه حق گفته مي شود عبارت است از« الموجود الثابت» به اين معنا هر چيز كه عينيت و واقعيت داشت حق است، ثابت است، موجود است. حق دو معناي اصلي دارد: آنچه هست و آنچه بايد باشد. در علوم عيني وقتي مي گوييم حق ،ناظر به معناي اول است، يعني آنچه هست. اما وقتي در حقوق و اديان و اخلاق از حق صحبت مي كنيم به معناي دوم است، يعني آنچه بايد باشد. جهان هستي حق است يعني هدف دارد . جهان هستي باطل است يعني هدف ندارد. «ربنا ما خلقت هذا باطلا سبحانك فقنا عذاب النار» پروردگارا اين جهان را باطل نيافريدي يعني بيهوده و بي هدف نيافريدي. «ما خلقنا السموات و الارض و ما بينهما الا بالحق» ما اّسمانها و زمين و آنچه بين آنها است به حق آفريديم، يعني داراي جهت و هدفي است. معناي سوم اين است كه حق هدفدار بودن واقعيت عيني يا بهتر است بگوييم واقعيت عيني هدفدار. اصل«حق» چيز قراردادي نيست خود حق يك واقعيت عيني است. حق وباطل قانون نسبي نيست ويك معيار اصلي دارد.نه اينكه قانون جامد است ، قانون متحرك است . اما متحرك بودن يك مساله است، قراردادي بودن مساله ديگر. حق وباطل قراردادي نيست ودر عين اينكه پويش وتحرك وديناميسم را صحه مي گذارد براي همان پويش قانوني دارد كه آن قانون ثابت است. طبيعت متغير است ولي مكانيسم اين تغيير وقوانين حاكم بر اين تغييرودگرگوني ثابت است. هدايت عبارت است از نشانه شناخت آور نسبت به اين حق،حق موضوع و هدف هدايت است .صدق وحق هر دو صفت خبرند : صدق به اعتبار انطباق خبر بر واقعيت وحق به اعتبار انطباق واقعيت بر خبر.واژه صدق با حق رابطه داشته و همان مفهوم را از منظری بیان می کند. از ديدگاه قرآن شناخت نظام حق دو منبع دارد، يكي منبع علم وآگاهي واندي شه وعقل بشري وديگري منبع وحي ، وحي الهي . در قرآن بسیاری موارد مطالب خود را حق ناميده شده است، در سورۀ كهف مي فرمايد: نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ نَبَأَهُم بِالْحَقِّ «ما داستان آنها را به حق(و آنگونه كه بوده است) براي تو بازگو مي‌كنيم». إِنَّ هَـذَا لَهُوَ الْقَصَصُ الْحَقُّ گاه واژه حق، گاه در مورد قوانين آفرینش و از جمله تاريخ است يكي از سنت هاي الهي كه بر حيات انسان ها حكومت مي كند ، سنت حق و باطل است . به اين معنا كه حق ، ثابت و پابرجا و هر اندازه كه مورد بي توجهي قرار گيرد و با آن مبارزه شود هيچ گاه از ميان نمي رود اما باطل متغير و ناپايدار بوده و هر اندازه مورد توجه و تبليغ و ترويج قرار گيرد، سرانجام آن فنا و نابودي است. قرآن كريم براي اين كه اصالت حق و بي ارزشي باطل را بيان كند مثال شيوايي را مطرح مي كند . قرآن مي گويد :مثال حق و باطل به اين نحو است كه خداوند از آسمان آبي را نازل مي كند كه اين آب در دره ها به جريان مي افتد و بر اثر حركت آن از كوه ها و دره ها كف هايي بر روي آن ايجاد مي شود در اين جا حق در حكم آب است و باطل مانند كف. از اين تشبيه قرآن استنباط ميشود: الف)كفي كه بر روي آب باران قرار گرفته ، چون داراي جوش و خروش است ، توجه انسان هاي ظاهر بين را به خود جلب مي كند درحالي كه اين جوش و خروش از آب باران است ، نه از كف ناپايدار (نمود داشتن باطل و اصيل بودن حق). ب)كفي كه بر روي آب قرارگرفته ، در پرتو آب پابرجاست . اگر آب نمي بود ، اثري هم از كف باقي نبود ( طفيلي بودن باطل و استقلال حق). ج)كف براي مدت محدودي توجه افراد ظاهر بين را به خود جلب مي كند، ولي بالا خره از بين مي رود و آنچه ماندني است ، آب است (غلبه ظاهر ي باطل و پيروزي نهايي حق). مي توان گفت سرانجام كفر يا باطل هيچ است حبابي از هواست، و آب است كه جريان دارد و نتيجه بخش است، همه چيز است ، يعني حق همه چيز است. «نتلوا عليك من نبا موسي و فرعون بالحق لقوم يومنون ب-مفهوم واژه فصل و هزل در تعبيري ديگر مي گويد:« انه لقول فصل و ما هو بالهزل» در حقيقت قرآن گفتاري قاطع و روشنگر است و در آن شوخي و هزل نيست . اينكه در قرآن شوخي نيست نه اينكه مزاح باشد ، خير منظور اين است كه امر باطل و بر خلاف واقع نمي گويد. كلمه فصل به معناي جدا كردن دو چيز از يكديگر است و هزل به معناي شوخي در برابر جدي است. علامه طباطبائي مي نويسد : «قرآن سخني جدا سازنده حق از باطل است و كلامي خالي از جدي بودن و شوخي نيست ،آن چه را قرآن بيان مي كند حق محض است كه شكي در آن نيست ، وچون حق است هيچ سخني نمي تواند آن را باطل كند.» این آيه در مورد كل قرآن است خداوند با آگاهي اي كه از تمام پديده هاي جهان دارد به گونه اي سخن گفته است كه مردم آن روز و هر عصر ديگر استيحاش نكنند و سخن قرآن براي آنان نامانوس جلوه نكند ، اما مخالف با حقيقت جهان هم سخن نگفته است ، چنانكه فرموده است : « و انه لكتاب عزيز ، لا ياتيه الباطل من بين يديه و لا من خلفه » : به راستي آن كتاب ارجمندي است ، از پيش رو و از پشت سرش باطل به سويش نمي آيد . يعني معنا ندارد قرآن چيزي را بگويد كه با حقايق علمي ناسازگار و بر خلاف آن باشد. این ها تقریبا تمام آن چه بود که در مورد واقع نمائی گزاره های قرانی تقدیم نمودم بنا براین من گزاره های سمبلیک و غیر واقعی و حقیقی را در مورد قرآن نمی توانم قبول کنم
آی پی: 46.224.146.232		پیغام شخصی پست الکترونیک گزارش توهین و سوء استفاده
پروفايل كاربر نمايش تمام ارسالهاي كاربر نمایش قدردانی ها ویرایش مخفي كردن ارسالهاي كاربر اضافه کردن به عنوان دوست

maghrebi		2 ارسال شده : about 9 Years ago اشتراک گذاری
رتبه: Advanced Member گروه ها: member تاریخ عضویت: 1393-12-24 01:05:07 ارسالها: 44 تشکرها: 0 بار 3 تشکر دریافتی در 2 ارسال		عصری نگری و سلب واقعیت از قرآن در برابر دیدگاهی كه گزاره های قرآنی را حاكی از واقعیت دانسته و پیام آن را همیشه زنده می داند، امروز شاهد رویكرد دیگری هستیم كه در طیفی از نظریه ها قائل به این نگرش است كه برخی از آیات و گزاره های قرآنی و حدیثی، تنها ارزش تاریخی دارد نه بینش حقیقی و اعتقادی و محتوای فراتاریخی و جاودانی. برخی از آنان با تقسیم سه گانه نصوص، دسته ای از آنها را تنها شواهد تاریخی دانسته و می نویسند: «جامعه عربی پیش از اسلام، جامعه قبیله ای، تجاری و برده داری بود. طبیعی بود كه این واقعیت از نظر زبانی، دلالی و احكام و قوانین در متن قرآن منعكس شود. معاشرت با بردگان، مقررات آزاد كردن آنها و ازدواج و مانند اینها به همین دلیل است. اما با از میان رفتن نظام اجتماعی ـ اقتصادی برده داری، روشن است كه آن احكام ملغی شده و نه می توان به هیچ یك از دلالت های پیشین تمسك كرد و نه سودمند است، مگر آنكه این كار فقط به عنوان استشهاد تاریخی باشد».(حامد ابونصر، مجتهد شبستری و...) همین طور آنان مسأله رابطه مسلمانان با غیرمسلمانان و جزیه گرفتن از آنان را مطرح می نمایند. موارد دیگری مانند، سحر، حسد، جنّ، شیطان است كه به گمان آنان نشان از وجود مفهومی و ذهنی آنها در فرهنگ عربی است نه عینیت واقعی این امور. هم چنین برخی دیگر مسأله ربا را چنین دانسته اند که قرآن تنها ربای موجود در فرهنگ جاهلی را كه ظلم فاحش بود تحریم كرده و این نصوص اشاره ای به سود اقتصادی كه امروز در اقتصاد و بانكداری رایج است ندارد. نظیر همین نگرش را برخی دیگر از نویسندگان در مورد ارث دختران نقل کرده اند: «طرح اینها مطابق وضع تاریخی ـ قبیله ای آغاز بعثت است و نه برای همه محیطها و شرایط». نقد و بررسی مشكل اصلی این دیدگاه و مانند آن در نگاه آن به وحی باز می گردد. این رهیافت می كوشد به تقلید از اصلاح گران مسیحی غربی طرح انتقاد كتاب مقدس و اصلاح دین را در محیط فرهنگ و متون اسلامی دنبال كند. رهیافت این نگرش در وحی و دین، نگرشی دنیوی، و زاییده ذهن و اندیشه بشر است. این نگاه از لحاظ روش، گرفتار این دشواری است كه دانسته یا ندانسته می كوشد همه حقایق را با ابزار تجربه اثبات و تجزیه ـ تحلیل نماید، از این رو موضوعاتی از قرآن كه در این چارچوب نمی گنجد، با عنوان هم زبانی با اقتضاءات فرهنگ عصر و عناوین دیگر به تأویل می برد. رهاورد این دیدگاه، نابودی متن دینی و اساس دین است و نه اجتهاد و روش نقد علمی؛ چنان كه تقسیم مفاهیم دین به ذاتی و عرضی نیز از سوی نویسنده دیگری در همین راستا صورت گرفته كه باید بدان پرداخت. نقل از مقاله زبان قرآن؛ تعهد برانگیزی در متن واقع گویی سعیدی محمدباقر ،مجله پژوهشهاي قراني
آی پی: 46.225.178.217		پیغام شخصی پست الکترونیک گزارش توهین و سوء استفاده
پروفايل كاربر نمايش تمام ارسالهاي كاربر نمایش قدردانی ها ویرایش مخفي كردن ارسالهاي كاربر اضافه کردن به عنوان دوست

farhang		3 ارسال شده : about 9 Years ago اشتراک گذاری
رتبه: Advanced Member گروه ها: Administrators , member تاریخ عضویت: 1390-2-31 17:53:20 ارسالها: 1239 تشکرها: 1 بار 49 تشکر دریافتی در 28 ارسال		با تشكر از شما جناب مغربي استدلالهاي قراني ،بر حق بودن قران(در مقابل باطل)دلالت دارد و وجود جنبه سمبلیک یا مثال در قران را نفی نمی کند. چرا که خود مثالهای قران هم،جزیی از قران هستند و حق هستند. اما با اولین استدلال عقلی شما موافقم که در هر مخاطبه و مفاهمه عقلانی،بنای اولیه و کلی بر استفاده واقعی از کلمات است.مگر در موارد ضرورت که به هرحال قرینه ای در کلام یا معنا وجود دارد جمله اخر شما،که قران طوری است که اولا مردم هر عصر با ان مانوس باشند ثانیا باطل و خلاف حقیقت هم نباشد میتواند حمل شود بر اینکه قران و کلماتش از منظر خدا،همه حق و واقعند اما از نظر مردمان،بسته به فهم شان،تکه ای از پازل است. انسانی که تکه های زیادی از پازل را ندارد،چون نمی تواند آن واقعیت را تصور کند،یا انرا مثال می پندارد یا برای خود تصوراتی میسازد که معلوم نیست چقدر با واقعیت منطبق باشد.
آی پی: 176.221.64.130		پیغام شخصی پست الکترونیک گزارش توهین و سوء استفاده
پروفايل كاربر نمايش تمام ارسالهاي كاربر نمایش قدردانی ها ویرایش مخفي كردن ارسالهاي كاربر اضافه کردن به عنوان دوست

ali		4 ارسال شده : about 7 Years ago اشتراک گذاری
رتبه: Advanced Member گروه ها: Administrators , member , Moderator تاریخ عضویت: 1390-3-24 21:55:49 ارسالها: 2223 تشکرها: 4 بار 29 تشکر دریافتی در 29 ارسال		واقع انگاری و اسطوره انگاری در داستانهای قرآن به زبان ساده آنان که داستانهای قرآن را واقعی می دانند میگویند عین اتفاقاتی که در قرآن آمده در تاریخ هم اتفاق افتاده است. آنان می گویند چون قرآن سخن خداست نمی تواند از داستانهای غیر واقعی استفاده کند. در این صورت کتاب هدایت برای بیان حق، از ابزار باطل یعنی دروغ بهره مند شده است که این پذیرفته نیست. طرفداران واقع گرایی در داستانهای قرآن وقتی با تعارض برخی گزاره های قرآنی با عقل و علم مواجه می شوند آن اتفاقات را اعجاز می خوانند. اما نگاه اسطوره انگاری می گوید داستانهای ذکر شده در قرآن لزوماً واقعی نیستند (گرچه ممکن است برخی از آنها واقعی باشند) اما برخی از آنها هم یا احتمالاً غیر واقعی هستند (مانند داستان سه برادری که صبحگاهان برای برداشت محصول به باغ خود رفتند) یا اسطوره ای هستند (مانند داستان خلقت آدم). این دیدگاه می گوید داستانهای اسطوره ای به معنای غیر واقعی بودن همه داستان نیست بلکه اسطوره ها ریشه ها گاه ریشه در واقعیت دارند و به آنها شاخ و برگ داده شده است. اسطوره انگاران به شواهد اسطوره شناسی و باستان شناسی به عنوان دلیلی بر غیر واقعی بودن بخشی از داستانهای قرآن اشاره می کنند و می گویند اشکالی ندارد که سخن از آن خدا باشد اما از بیانات مجازی برای بیان هدف خود استفاده کند. چون قرآن در قالب زبان و گویش و فرهنگ بشری بیان شده و یک سر قضیه به هر حال انسان بوده است که مخاطب قرار گرفته و قرآن از قالب زبانی خدا استفاده نکرده بلکه از قالب زبانی بشری بهره برده است (بلسان قوم، بلسان عربی مبین و...) اسطوره انگاران می گویند اگر اسطوره را دروغ بدانیم مجاز را هم باید دروغ بدانیم چون مجاز هم حقیقت نیست. لذا وقتی اجازه داریم که آیه الرحمن علی العرش استوی را مجاز بگیریم و بگوییم «منظورش» واقعاً نشستن خدا نیست، در باره داستانها هم می توانیم بگوییم منظورش واقعاً این نیست که خدا آدم را از گل به صورت دفعی آفریده است. دكتر سيد جعفر صادقي
آی پی: 46.32.24.197		پیغام شخصی پست الکترونیک گزارش توهین و سوء استفاده
پروفايل كاربر نمايش تمام ارسالهاي كاربر نمایش قدردانی ها ویرایش مخفي كردن ارسالهاي كاربر اضافه کردن به عنوان دوست

ali		5 ارسال شده : about 1 Year ago اشتراک گذاری
رتبه: Advanced Member گروه ها: Administrators , member , Moderator تاریخ عضویت: 1390-3-24 21:55:49 ارسالها: 2223 تشکرها: 4 بار 29 تشکر دریافتی در 29 ارسال		علامه طباطبایی و زبان نمادین و انشایی در قرآن علامه طباطبايي در تفسیر المیزان در آیات متعددي تأکید دارد که نحوه بیان و شیوه ارائه معنا و چگونگی رساندن مطالب توسط پیام آوران الهی، در میان مردم روزگار آنان و تمامی مخاطبان شان قابل فهم بوده است و آنها هرگز از زبان ویژه و نامأنوس براي عموم مخاطبان استفاده نکرده اند. وي شیوه و اسلوب بیانی قرآن را شیوه عرف عام میداند. که البته فقط رعایت اسلوب عرف عام جهت فهم قرآن کافی نیست بلکه شرایط دیگري نیز در راستاي فهم قرآن وجود دارد قرآن، مثلهایی است براي معارف حقۀ الهی و خداوند براي اینکه آن معارف را بیان کند آنها را تا سطح افکار عموم مردم تنزّل داده و گریزي از آن نیست زیرا عموم مردم جز حسیات را درك نمیکنند از این رو باید معانی کلی را نیز در قالب حسیات به آنان فهماند( 60 -63/ آل عمران- تفسيير الميزان) بعلاوه قرآن کریم خود اعلام میکند که زبان واقع نما و غیر رمزي دارد لذا نمیتوان زبان قرآن را رمزي و نمادین تلقی کرد. البته علامه معتقد است که در زبان دین بعضی مواقع از تمثیل استفاده شده است که به عنوان نمونه میتوان به موارد زیر اشاره نمود: الف) داستان امر ملائکه و ابلیس بر سجده برآدم که علامه آن را امري تکوینی میداند نه تشریعی ب) داستان بهشت و هبوط آدم که علامه به صورت احتمال، تمثیلی بودن آن را ذکر می کند. ج) مخاطبه خداوند با زمین و آسمان را که خداوند آنها را امر به «فقال لها و الارض ائتیا طوعاً أو کرهاً قالتا أتینا طائعین ...» آمدن میکند . از باب تمثیل صفت ایجاد و تکوین براساس فهم عرفی میداند. وي درباره آیه مخاطبه دیدگاهی متفاوت دارد و آیه مذکور را داراي دو سطح و دو مرتبه میداند. درسطح اول خطاب آیه، فهم و شعور ساده عرفی است و در سطح دوم مخاطب آیه کسی است که توانایی فهم و درك معناي حقیقی آن را دارد. بر اساس سطح اول زبان،زبان نمادین است و اما بر طبق سطح دوم زبان، زبان حقیقی است و این زبان مبتنی بر پذیرش فهم و شعور براي همه موجودات هستی است، با این قید که موجودات هستی هم داراي مراتب اند و هم فهم و شعور آنها داراي مراتب است. د) علامه در تفسیر آیه 72 سوره احزاب در مورد عرضه امانت بر آسمانها و زمین، کوه و امتناع آنها از تحمل آن و پذیرفتن انسان، پس از نقل چند دیدگاه میگوید:مقصود از امانت، ولایت الهی و مراد از عرضه آن به آسمان، زمین و کوه، مقایسه استعداد انسان با دیگران است ه) غضب یونس پیامبر بر قومش: علامه میگوید کار او مانند کسی است که بر مولاي خود غضبناك شده و چنین گمان کرده که مولایش بر وي دست نخواهد یافت البته وجود زبان تمثیلی در تفسیر علامه طباطبایی به صدها مورد بالغ میشود که تفسیر آیه معراج (اسراء/ 1 و تفسیر حروف مقطعه از آن جمله اند. باید توجه کرد که علامه تأکید میکند که زبان قرآن بر معانی و لایه هاي گوناگون باطنی مشتمل است و درباره تفسیر و شناخت زبان ظاهري قرآن، روش و قاعده اي ارائه نمیدهد که عرفی است یا نیازمند به قواعدي افزون بر روش عرف است. وي در جایی دیگر مینویسد مثال اینچنین به ما میگوید که واقعیتهاي عالم مشهود، نمودهاي مناسبی براي ترسیم عالم غیب و حقایق معنوي است. از این رو مثل باورهاي درست در نفس مؤمن، چونان آب فرو ریخته از آسمان است که در رودهاي گوناگون جاري میشود و مردم از آن بهره میگیرند و دلهاي آنان زنده میشود و خیر و برکت در آن قرار میگیرد و مثل اعتقاد باطل در نفس کافر همانند کفهاي روي سیل است که دوام و قوام ندارد نوع مقاله : مقاله پژوهشی نویسندگان محمد محمدرضایی سیدعلی علم الهدی ناصر محمدی مریم شریف پور
آی پی: 46.32.24.197		پیغام شخصی پست الکترونیک گزارش توهین و سوء استفاده
پروفايل كاربر نمايش تمام ارسالهاي كاربر نمایش قدردانی ها ویرایش مخفي كردن ارسالهاي كاربر اضافه کردن به عنوان دوست

farhang		6 ارسال شده : about 11 Months ago اشتراک گذاری
رتبه: Advanced Member گروه ها: Administrators , member تاریخ عضویت: 1390-2-31 17:53:20 ارسالها: 1239 تشکرها: 1 بار 49 تشکر دریافتی در 28 ارسال		اشاره‌اي داريم گذرا به سابقه اينگونه تفسير در ميان مفسران و تفسير سمبوليك و تمثيلي: 1-محمد بن جرير طبري(م:310) به نقل از مجاهد( م:100يا 103ق) نزول مائده بر حواريون را تمثيل مي‌داند: « گروهي گفته‌اند: خداوند بر بني اسرائيل مائده‌اي نازل نكرد. اينان خود به چند دسته تقسيم شده‌اند: برخي گفته‌اند: اين آيه مثلي است كه خداوند براي بندگانش ذكر كرده نموده است، تا از پيامبر درخواست معجزه نكنند. مجاهد از اين گروه است. او گفته است: اين‌ آيه مثل است و خداوند مائده‌اي نازل نكرده است.» 2-ابن كثير ( م:774ق) از عطاء6 كه از مفسران قرن دوم هجري است در ذيل آيه: «‌الم تر الي الذين خرجوا من ديارهم و هم الوف حذر الموت فقال لهم الله موتوا ثم احياهم ان الله لذو فضل علي الناس و لكن اكثر الناس لا يشكرون.»7 آيا آن هزاران تن را نديده‌اي كه از بيم مرگ، از خانه‌هاي خويش بيرون رفتند! سپس خدا به مردم نعمت مي‌دهد ، ‌ولي بيشتر مردم شكر نعمت به جاي نمي‌آورند. چنين نقل كرده است: «‌ قال ابن جريح عن عطاء قال: هذا مثل يعني انها ضرب مث لاقصة وقعت.»8 ابن جريح از عطاء نقل كرده است: اين مثل است ( يعني ضرب المثل است نه قصه تاريخي.) 3-در تفسير فخر رازي ( م: 606ق) از ابومسلم (م قرن چهارم) نقل شده كه قصه كشتن پرندگان توسط حضرت ابراهيم مثال است: « هنگامي كه ابراهيم (ع) از خداوند درخواست زنده كردن مردگان را نمود ، ‌خداوند متعال مثالي به او نشان داد تا امر برايش نزديكتر گردد.»19 همچنين وي از قفال (م:365) نقل مي‌كند كه آيه 190، سوره اعراف به روش تمثيل بيان شده است و مراد از آن داستان، آدم (ع) و حوا نيست. « هوالذي خلقكم من نفس واحدة و جعل منها زوجها ليسكن اليها فلما تغشاها حملت حملاُ خفيفاً فمرت به فلما اثقلت دعوا الله ربهما لئن آتيتنا صالحاً لنكونن من الشاكرين فلما اتاهما صالحاً جعلا له شركاه فيما آتاهما فتعالي الله عما يشركون.» اوست كه همه شما را از يك تن بيافريد و از آن يك تن زنش را نيز بيافريد تا به او آرامش يابد. چون با او درآميخت، به باري سبك بارور شد و مدتي با‌ آن سركرد و چون بار سنگين گرديد،‌ آن دو، پروردگار خويش را بخواندند كه اگر ما را فرزندي صالح دهي از سپاسگزاران خواهيم بود. 4-جارالله زمخشري( م: 528ق) در تفسير « الكشاف» قصه مخاصمه نزد داود را،12 تمثيل مي‌داند13 و همچنين آيه: « انا عرضنا الامانة علي السموات و...»14 را از قبيل تمثيل معرفي مي‌كند: 5-در تفسير « المنار» كه قسمتي از آن تقرير درسهاي شيخ محمد عبده (م : 1323 ق . 1905 م و تأليف محمد رشيد رضا (م : 1354 ق) است نيز برخي قصه‌ها بر تمثيل حمل شده است . 1ـ درباره قصه آدم و حوا نوشته است: «‌ اين قصه به صورت تمثيل وارد شده است.»16 در جاي ديگر مي‌نويسد:‌ « بهترين شيوه تأويل در اين قصه تمثيل است. و سنت الهي در كتابش بر اين قرار گرفته است كه امور معنوي را در قالب لفظ و معارف عقلي را با صورتهاي محسوس بيان كند.»17 2ـ آيه 259 از سوره بقره را احتمال داده است از قبيل تمثيل باشد.18 « او كالذي مرّ علي قرية و هي خاوية علي عروشها قال اني يحيي هذه الله بعد موتها فاماته الله مائة عام ثم بعثه قال كم لبثت يوماً او بعض يوم قال بل لبثت مائة عام فانظر الي طعامك و شرابك لم يتسنه و انظر الي حمارك و لتجعلك آية للناس و انظر الي العظام كيف ننشزها ثم نكسوها لحماً فلما تبين به قال اعلم الله علي كل شيء قدير.» يا مانند آن كس كه به دهي رسيد، دهي كه سقفهاي بناهايش فروريخته بود. گفت: از كجا خدا اين مردگان را زنده كند؟ خدا او را به مدت صد سال ميراند، آنگاه زنده‌اش كرد و گفت:‌ چه مدت در اينجا بوده‌اي؟ گفت:‌ يك روز يا قسمتي از روز. گفت:‌ نه، صد سال است كه در اينجا بوده‌اي. به طعام و آبت بنگر كه تغييري نكرده است و به خرت بنگر،‌ مي‌خواهيم تو را براي مردمان عبرتي گردانيم،‌ بنگر كه استخوانها را چگونه به هم مي‌پيونديم و گوشت برآن مي‌پوشانيم. چون قدرت خدا بر او آشكار شد، گفت: مي‌دانم كه خدا بر هركاري تواناست. 3ـ تفسير ابومسلم از آيه كشتن پرندگان توسط ابراهيم (ع) را پذيرفته و نوشته است: « ولله در ابي مسلم ما ادق فهمه واشد استقلاله فيه.»19 آفرين بر فهم دقيق و استقلال رأي ابومسلم. 4ـ داستان فرزندان آدم‌(ع) را در آيه شريفه: « واتل عليهم نبأ ابني آدم بالحق اذ قرباناً فتقبل من احدهما و لم يبتقبل من الاخر..»20 و داستان راستين دو پسر آدم را برايشان بخوان. آنگاه كه قربانيي كردند، از يكيشان پذيرفته آمد و از ديگري پذيرفته نشد. تمثيلي از حسادت براداران مي‌داند.21 5ـ همچنين درمورد آيه: « الم تر الي الذين خرجوا من ديارهم و هم الوف ...»22 تمثيل را پذيرفته است.23 6-علامه سيد عبدالحسين شرف‌الدين (م:1377-1290ق) درباره آيه اخذ ميثاق ( سوره اعراف، آيه 172) همين نظر را دارد: « ... و انما جاءت علي سبيل التمثيل و التصوري تقريباً للاذهان الي الايمان و تفثنا في البيان و البرهان و ذلك ما تعلوا به البلاغة فتبلغ حد الاعجاز الا تري كيف جعل الله نفسه في هذه الاية بمنزلة المشهد لهم علي انفسهم و جعلهم بسبب مشاهدتهم تلك الايات البيانت و ظهورها في انفسهم و في خلق السموات و الارض بمنزلة المعترف الشاهد و ان لم يكن هناك شهادة و لا اشهاد. و با ب التمثيل واسع في كلام العرب و لا سيما في الكتاب و السنة ...»24 اين آيه به صورت « تمثيل» است، تا ذهن را به ايمان و اعتقاد نزديك سازد و نيز تنوع در بيان و دليل است. اين قبيل گفته‌هاست كه سخن را در بلاغت به حد اعجاز مي‌رساند. ببين چگونه خداوند خود را به عنوان مشهود انسانها قرار داده و انسانها را شاهد و گواه قلمداد كرده است،‌با اين كه شهادب و شاهد گرفتني در ميان نبود. باب تمثيل در كلام عرب گشوده است، بويژه در قرآن و روايات... .24 وي، سپس چهار آيه ديگر را كه به صورت تمثيل است، ذكر مي‌كند:25 « ما كان للمشركين ان يعمروا مساجد الله شاهدين علي انفسهم بالكفر.» 26 مشركان را نرسد، در حالي كه به كفر خود اقرار مي‌كنند، مسجدهاي خدا را عمارت كنند. « ثم استوي الي السماء و هي دخان فقال لها و للارض ائتيا طوعاً او كرها قالتا اتينا طائعين.»27 « سپس به آسمان پرداخت و آن دودي بود. پس به آسمان و زمين گفت: خواه يا نا خواه بياييد. گفتند: فرمانبردار آمديم. « انما قولنا لشي اذا اردناه ان نقول له كن فيكون.» 28 فرمان ما به هر چيزي كه اراده‌اش را بكنيم،‌اين است كه مي‌گوييم: موجود شو، ‌موجود مي‌شود. «‌انا عرضنا الامانة علي السموات و الارض و الجبال فابين ان يحملنها و اشفقن منها و حملها الانسان.»29 ما اين امانت را بر آسمانها و زمين و كوهها عرضه داشتيم، از تحمل آن سرباز زدند و از آن ترسيدند. انسان آن امانت بر دوش گرفت كه او ستمكار و نادان بود. و همچنين به ذكر نمونه‌هايي از روايات كه جنبه تمثيل دارند، مي‌پردازد:30 رواياتي كه دلالت بر عزاداري موجودات تكويني و جاندار بر سيدالشهداء (ع) دارد،‌از قبيل گريه زمين و آسمان و پرندگان بر آن حضرت. 31 حديث « قاروره ام سلمة» 32 ـ روايت نبوي: «‌ ما من مؤمن الا و له باب يصعد منه عمله و باب ينزل منه رزقه فاذا مات بكيا عليه.»33 هر مومن را دري است كه از آن اعمالش بالا رود، و دري است كه از آن روزي‌اش فرو ريزد، هنگامي‌كه از دنيا رود آن دو بر او بگريند. « اذا مات المومن ناحت عليه البقاع التي كان يشغلها بعبادة الله تعالي.»34 هنگامي كه مومن از دنيا برود، مكانهايي كه در آن عبادت خدا كرده بود، بر او نوحه كنند. 7-آية الله طالقاني، در تفسير پرتوي از قرآن، نسبت به آيه « الم تر الي الذين خرجوا ...»35 همين رأي را دارد: « ... اگر هم مجمل اين روايات درست باشد، نظر قرآن بيش از بيان حمكت و هدايت و عبرت نبايد باشد، چنانكه مرحوم عبده مي‌گويد: در اين داستان، چون اشاره به عدد و شهر و چگونگي آنها نشده، معلوم مي‌شود كه نظر به واقعه خاصي نيست و همين بيان سنت الهي و عبرت است و شايد تمثيلي باشد از حال مردمي كه در مقابل دشمن نايستادند و از ترس مرگ گريختند.»36 براي نخستين بار، در دهه‌هاي نخست1900 ميلادي اين مطلب، به عنوان يك تئوري در تفسير قصه‌هاي قرآن مطرح شد.37 دكتر محمد احمد خلف الله رساله دكتراي خود را« الفن القصصي في القرآن الكريم » قرار داد و اين نظر را در آن مطرح ساخت. البته اين رساله با عكس‌العمل شديد در جامعه مصر روبه‌رو شد و رساله او بدين جهت مورد قبول هيأت علمي قرار نگرفت. پس از چاپ نيز رديه‌هايي بر‌آن تأليف شد.38 «‌ خلف الله» قصه‌هاي قرآن را به چند دسته تقسيم مي‌كند كه قسم اول و دوم آن از اين قرار است.39 1.آنها كه رنگ تاريخي دارد، داستانهايي كه بر محور انبياء و رسل دور مي‌زند از اين قبيل است. در اين دسته، هدف موعظه و پندآموزي است نه تحقيق تاريخ. حذف بسياري از خصوصيات زماني و مكاني، تكرار قصص،‌ جابه‌جايي عناصر داستان و حتي ذكر خصوصيات بر اساس عقيده مخاطبان بر همين اساس است.40 از طبري و عبدالوهاب نجّار نقل مي‌كند كه مدت توقف اصحاب كهف بر اساس اعتقاد مخاطبان است.41 2.داستانهايي كه تمثيلي مي‌باشند. وي معتقد است: « تمثيل نوعي بلاغت و شاخه‌اي از فن بيان است.» در تمثيل ضرورت ندارد حوادث اتفاق افتاده باشد، يا شخصيتها موجود باشند، همان‌گونه كه ضرورت ندارد گفتگوها و محاوره‌ها صادر شده باشد،‌بلكه در تمام اين جهات يا بعض آن به فرض و خيال اكتفا مي‌شود.42 او سپس مي‌افزايد: « لازم است به صراحت بگويم كه در قصه‌هاي تمثيلي، تمام مواد زاييده خيال نيست، بلكه برخي از مواد از وقايع تاريخي گرفته شده، مانند فرشتگان در قصه داود(ع). و نيز بايد روشن شود كه نياز به خيال‌پردازي در قصه‌هاي قرآني و تمثيلها،‌از نياز خداوند (معاذ الله) نشأت نگرفته است، بلكه انسان كه به اينگونه تعبير نيازمند است، چرا كه شيوه انسانها در بيان يافته‌هاي دروني و انديشه‌ها همين است.»43 همان‌طور كه ملاحظه شد در تاريخچه‌اي كه از تمثيل ارائه داديم، هيچ يك از صاحبان رأي،‌به جز خلف‌ الله، تفسيري از « تمثيل»‌ در قصص قرآن ارائه ندادند. تنها خلف الله بود كه گفت در قصه تمثيلي واقعيت داشتن مواد قصه لازم نيست، بلكه ممكن است مواد غير واقعي باشد يا براساس عقيده مخاطبان بيان شده باشد. اما، به نظر مي‌رسد هيچ‌يك از صاحب‌نظران، اين تفسير و تعريف را از تمثيلي، مواد قصه از واقعيت برخوردار است، اما تركيب و بيان آن به صورت يك حادثه و قضيه، تمثيل است. برخي،‌ مانند شهيد مطهري در داستان آدم و حوا بر اين مطلب تصريح كرده‌ است كه: مواد داستان، همه حقيقي هستند،‌اما داستان سمبوليك است.44 نقل از مقاله آفرينش انسان در تفسير الميزان پدیدآورمهدی مهریزی نشریه بینات شماره نشریه2 و کتاب دین پژوهی
آی پی: 151.238.61.207		پیغام شخصی پست الکترونیک گزارش توهین و سوء استفاده
پروفايل كاربر نمايش تمام ارسالهاي كاربر نمایش قدردانی ها ویرایش مخفي كردن ارسالهاي كاربر اضافه کردن به عنوان دوست

farhang		7 ارسال شده : about 11 Months ago اشتراک گذاری
رتبه: Advanced Member گروه ها: Administrators , member تاریخ عضویت: 1390-2-31 17:53:20 ارسالها: 1239 تشکرها: 1 بار 49 تشکر دریافتی در 28 ارسال		بخشی از نقدهایی که به تمثیلی دانستن برخی ایات قران وارد شده و پاسخ انها ايرادها: بر اين قبيل تفسيرها، اعتراضهايي شده، كه برخي از آنها را نقل مي‌كنيم:‌ در تفسير نمونه نسبت به سمبوليك دانستن داستان خلقت آدم و حوا،‌آمده است: « گرچه بعضي از مفسران، كه معمولاً تحت تاثير افكار تند غربي قرار دارند، سعي كرده‌اند به داستان آدم و همسرش، از آغاز تا پايان، چهره‌ تشبيه و مجاز و كنايه و به اصطلاح روز، سمبوليك، بدهند و تمام بحثهاي مربوط به اين ماجرا را حمل بر خلاف ظاهر كرده، كنايه از مسائل معنوي بگيرند، ولي شك نيست كه ظاهر آيات، حكايت از يك جريان واقعي و عيني مي‌كند كه براي پدر و مادر نخستين ما واقع شد و چون در اين داستان نكته‌اي وجود ندارد كه نتوان آن را طبق ظاهر تفسير كرد و با موازين عقلي سازگار نباشد، (تا قرينه‌اي براي حمل بر معناي كنايي به دست‌ آيد) دليلي ندارد كه ما ظاهر آيات را نپذيريم و بر معني حقيق خود حمل نكنيم.»70 يا اظهار داشته‌اند: « ... و علاوه بر اين، لازمه‌اش آن است كه قصه آدم و حوا و خلقتشان در بهشت استعداد و امر به سجده فرشتگان برآدم و تخلف ابليس و سلطه او را بر بني آدم اخراج آدم و همسرش را از بهشت و غير ذلك از خصوصياتي را كه قرآن كريم بيان كرده است،‌ همه را قضاياي تمثيليه و افسانه‌هاي تخيليه براي نشان دادن مطلب بدانيم و اين خلاف روش تفسير است و علاوه در اين صورت ، از كجا بقيه داستانهاي قرآن از اين قبيل نباشد و علاوه، چون رفع يد از ظهورات، بلكه نصوص قرآن در اين موارد نموديم، با آن كه قسمت معظمي از‌آيات را متكفل است، ديگر ظهوري براي ساير آيات در معاني خودش باقي نمي‌ماند و حجيت قرآن در ارائه مفاهيم و معاني خود از كار مي‌افتد.»71 در تفسير نمونه در نقد تمثيل دانستن متخاصمان نزد داود( آيه 23-21 سوره ص) چنين آمده است: « آيا آنچه در داستان فوق آمده يك حادثه واقعي تاريخي است كه قرآن به طور سربسته به آن اشاره كرده و در روايات شرح آن آمده است و يا از قبيل ذكر مثال براي مجسم ساختن حقايق عقلي درلباسهاي حسي است؟ از آنجا كه سرگذشت مزبور جنبه غير عادي دارد و هضم آن براي مفسران مشكل شده از اين روي ، وقوع چنين حادثه‌اي را انكار كرده‌اند و منظور از آيه را تنها بيان يك « مثال» شمرده‌اند ... . طبق اين تفسير، روايات كه در اين زمينه وارد شده و آن را به صورت يك حادثه تاريخي تشريح مي‌كند رواياتي مجعول و اسرائيلي است! اما بايد گفت : گرچه استفاده مسأله شكست و پيروزي به دنبال سستي و بيداري از آيه مزبور، موضوع جالبي است، ولي انكار نمي‌توان كرد كه ظاهر آيه به صورت بيان يك حادثه تاريخي مي‌باشد نه يك مثال. آيه، حكايت حال جمعي از پيشينيان را بيان مي‌كند كه به دنبال فرار از يك حادثه وحشتناك مردند سپس خداوند آنها را زنده كرد. اگر غير عادي بودن حادثه سبب توجيه و تاويل آن شود، بايد تمام معجزات پيامبران را انكار كرد. خلاصه،‌اگر پاي اينگونه توجيهات و تفسيرها به قرآن كشيده شود، مي‌توان علاوه بر انكار معجزات پيامبران، غالب مباحث تاريخي قرآن را انكار كرد، و آنها را از قبيل تمثيل يا به تعبير امروز، به شكل سمبوليك دانست و مثلاً سرگذشت هابيل و قابيل را مثالي براي مبارزه عدالت و حق‌جويي با قساوت و سنگدلي دانست و در اين صورت همه مباحث تاريخي قرآن ارزش خود را از دست خواهد داد. به علاوه‌، با اين تعبير نمي‌توان همه رواياتي كه در زمينه تفسير آيه وارد شده است، ناديده گرفت، زيرا بعضي از آنها در متون معتبر نقل شده است و نسبت جعل يا اسرائيلي بودن به آنها ممكن نيست.»72 محمد شديد در نقد نظرات « خلف الله » مي‌نويسد: « اگر داستان را ( قصه‌ عزيز) سمبول و تمثيل بدانيم، ديگر پيام وتاثير نخواهد داشت،‌ زيرا پيام تربيتي و تاثير قوي داستان در جانها در صورتي است كه حوادث واقعي بازگو شود و گرنه داستان رمزي و خيالي اثرگذاري از دست مي‌دهد و سازندگي آن از ميان مي‌رود، ديگر نمي‌تواند دليل عيني بر بعث و قيامت و قدرت الهي بر احياء اموات قرار گيرد.»73 يكي ديگر از ناقدان «خلف الله» مي‌نويسد:‌ « او، فريفته آراي غربيان شد و دين‌شناسان و مفسران كلام الهي را به استهزاء گرفته است. » 74 اين ها نمونه‌هايي نمونه‌هايي از نقدها به طور عام و خاص بود. آنچه اين ناقدان از آن واهمه داشته و بر آن تاكيد ورزيده‌اند عبارت است از: 1ـ متأثر بودن صاحبان اين قبيل آرا از افكار غربي. 2ـ عدم‌ تاثيرگذاري داستانهاي قرآن بر اساس تفسيرهاي رمزي و تمثيلي. 3ـ از ميان رفتن ارزش تاريخي قصص قرآن. 4ـ واهمه از تعميم چنين تفسيرها به ساير معارف قرآن. 5ـ مخالفت‌ اين تفسيرها با برخي از احاديث معتبر و صحيح در زمينه قصص. آشنايان با انديشه‌هاي بلند علامه طباطبايي مي‌دانند كه وي، از پيشتازان نظري و عملي مقابله با تحميل رأي و انديشه بر قرآن است. ايشان ضعف مشترك مسلكهاي تفسيري گذشته را چنين توصيف مي‌كنند: « با تأمل در همه روشهاي گذشته، مي‌يابي كه تمام آنها در نقصي بزرگ مشتركند و آن اين است : نتيجه بحثهاي علمي و فلسفي بيروني را بر مدلول آيه‌ها تحميل كرده‌اند، با اين روش تفسير به تطبيق تبديل شده و حقايق قرآني به صورت مجاز و كنايه‌ در آمده و مدلول تنزيلي تعدادي از آيات به صورت تاويل درآمده است.»75 همچنين در داستان آدم و حوا پرسش و پاسخي را مطرح مي‌كند كه در ضمن آن به برخي از اعتراض‌ها پاسخ داده شده است: « اگر گفته شود، صرف نظر كردن از ظاهر آيات و آنها را تكويني معني كردن سبب تشابه كلام خداوند مي‌شود و مانعي از توجيه ساير معارف مبدأ و معاد و شريعت بدين صورت وجود نخواهد داشت و اين بطالان دين را در پي دارد. در پاسخ مي‌گويم: ما تابع دليل هستيم. گاهي دليل و برهان دلالت مي‌كند كه آيات به همان صورت ظاهر تفسير شود، مانند آيات مربوط به معارف اصلي و اعتقادات و داستان انبياء و ... گاهي دليل بر خلاف اين گواهي مي‌دهد، مثل داستان آفرينش آدم و حوا، داستان ذر و داستان عرض امانت و ... و اين امر، به انكار ضروري دين نمي‌انجامد. و يا هيچ آيه محكم وسنت قطعي و برهان روشن مخالفت ندارد.»76 بر اساس همين مبني و مسلك، ايشان بر برخي از مفسران كه آيه : « الم تر الي الذين خرجوا من ديارهم ...» 77 را تمثيل دانسته خرده گرفته و مرقوم داشته است: « فالحق الاية كما هو ظاهر مسوقة لبيان القصة وليت شعري اي بلاغة في ان يلقي الله سبحانه كلاماً لايري اكثر الناظرين فيه الا انه قصة من قصص الماضين و هو في الحقيقية تمثيل مبني علي التخييل من غير حقيقة. مع ان داب كلامه تعالي علي تمييز المثل عن غيره في جميع الامثال الموضوعة فيه ... »78 آيه بر حسب سياق ظاهري داستاني واقعي را بيان مي‌كند. القاي سخني به شكل قصه امتهاي گذشته، در حالي كه مراد گوينده تمثيل است، با بلاغت سازگار نيست. با آن كه مرام خداوند آن است كه تمثيلها را از داستانهاي واقعي جدا مي‌سازد... . بدين سان، متهم ساختن آناني كه برداشت تمثيلي دارند، به متأثر شدن از انديشه غربيان، غير منطقي است. نزد اهل فن روشن است كه براي اتقان علمي يك رأي و نظر، بايد به ارزيابي روش پرداخت. اگر سبك و روش براساس موازين مورد قبول در آن مسأله بود، آن رأي از اتقان علمي برخوردار است، گرچه نتيجه نزد ناقد صحيح نباشد. در تفسير قرآن كريم، اگر مفسر مقدمات لازم را فراهم ساخته و دانش لازم قرآني را كسب كرده باشد و آراء و انديشه‌هاي برون قرآني را بر آيات تحيمل نكند، در صراط صحيح تفسير گام برداشته است. علامه در اين رأي و نظر همين شيوه را به كار گرفته است. اگر چنين نباشد بايد برخي ا زاين ناقدان را متهم به غربي بودن نمود، زيرا در تفسير خود پذيرفته‌اند مراد از شيطان در برخي روايات ميكروب است.79 از سوي ديگر، سند قطعي در دست نيست كه هر آنچه در قرآن ظاهري تاريخي دارد، اخبار از واقع است كه اگر با قرينه و دليل به گونه‌اي ديگر معني شود، ارزش‌ تاريخي خبرهاي قرآن زير سؤال برود. همچنين رواياتي كه در تفسير آيات وارد شده در غير احكام عملي و فقهي، علامه طباطبايي در موارد متعددي از تفسير گرانقدر الميزان بيان كرده است.80 جواب اعتراضهاي ديگر نزد خردمندان واضح است. نقل از مقاله آفرينش انسان در تفسير الميزان پدیدآورمهدی مهریزی نشریه بینات شماره نشریه2 و کتاب دین پژوهی 70ـ « تفسير نمونه»‌ جمعي از نويسندگان ، ج 6/128. 71ـ «‌ نور ملكوت قرآن» ،‌محمد حسين طهراني، /169، انتشارات علامه طباطبايي، مشهد ، 1413ق. 72ـ « تفسير نمونه» ، ج 2/157-159. 73ـ «‌ منهج القصه في القرآن»‌ ، محمد شديد،‌ 35-36 ، شركة مكتبات عكاظ ، عربستان ، 1404-1984. 74ـ «‌ قضية التاويل في القرآن الكريم بين الغلاة و المعتدلين» /239. 75ـ « تفسيرالميزان» ج1/8. 76ـ « همان مدرك»‌ج 8/28-29. 77ـ « سوره بقره»‌ ، آيه 243. 78ـ « تفسير الميزان» ، ج 2/281؛ ج 1/80؛ « تفسير نمونه»‌ ، ج 1/137. 79ـ « تفسير نمونه»‌،ج1/137. 80ـ تفسير الميزان» ، ج 6/57؛ ج 8/141 و 261گ ج9/211-212؛ ج 10/349-351؛ج 13/353؛ ج 14/133، 205-206-207؛ ج 17/174.
آی پی: 151.238.85.153		پیغام شخصی پست الکترونیک گزارش توهین و سوء استفاده
پروفايل كاربر نمايش تمام ارسالهاي كاربر نمایش قدردانی ها ویرایش مخفي كردن ارسالهاي كاربر اضافه کردن به عنوان دوست

© 2025 Design by Mahdi