به نام خدا

موضوع تحريف وعدم تحريف قرآن،از مباحث ريشه دار در تاريخ اسلام بوده و توسط علماي مختلف شيعي وسني به آن پرداخته شده است.

با توجه به طرح اين مساله در شبكه هاي مجازي،نظر برخي از علما ومفسرين را در اينجا ارايه خواهيم كرد:

1-از نظر علامه طباطبايي در كتاب"قرآن در اسلام"دلايل عدم تحريف قرآن بشرح زير است:

"الف-تاريخ
تاريخ قرآن مجيد از روز نزول تا امروز كاملا روشن است، پيوسته سور و آيات قرآني ورد زبان مسلمانان بوده و دست بدست مي‌گشته است.


و همه ميدانيم كه قرآني كه در دست ما است همان قرآن است كه چهارده قرن پيش به پيغمبر اكرم (ص) تدريجا نازل شده است.

ب- خود قرآن
با اين وصف نبايد قرآن مجيد در اعتبار و ثبوت واقعيت خود نيازمند تاريخ باشد اگر چه تاريخش روشن هم هست زيرا كتابي كه مدعي است كه كلام خدا است و در اين دعوي بمتن خودش استدلال ميكند و بمقام تحدي بر آمده همه انس و جن را از آوردن مثل خود عاجز ميداند، ديگر نميشود در اثبات اينكه كلام خدا است و تحريف و تغييري بآن عارض نشده و چنانكه بود ميباشد نياز بدليلي يا شاهدي غير از خودش پيدا كند يا در ثبوت اعتبار بتصديق و تأييد شخصي يا مقامي پناهنده شود.

آري روشن‌ترين برهان بر اينكه قرآني كه امروزه در دست ما است همان قرآن است كه به پيغمبر اكرم (ص) نازل شده و هيچگونه تغيير و تحريفي بر نداشته همين است كه اوصاف و امتيازاتي كه قرآن مجيد براي خود بيان نموده هنوز هم باقي است و چنانكه بوده هست.

قرآن مجيد ميگويد: من كتاب نور و هدايتم و بشر رابسوي حق و حقيقت راه‌نمائي ميكنم.
ميگويد: من كتابي هستم كه بيان كننده دو چيزم و هر چه بشر در زندگي خود نيازمند آنست و فطرت انسان با آن سازگار است روشن ميسازم.
ميگويد: من سخن خدا هستم و اگر بگوئيد كلام غير خدا است، انس و جن جمع شوند و چنين كلامي بياورند يا از شخصي مانند پيغمبر اكرم (ص) كه درس نخوانده و خط ياد نگرفته و در مثل محيط جاهليت در حال يتيمي و نبودن مربي نشو و نما يافته است چنين كتابي بياورند يا در اين كتاب مانند هر سخني كه بشر ميگويد اختلاف و تفاوتي در اسلوبش يا در معارف و احكامي كه بيان نموده پيدا كنند.

اين اوصاف و امتيازات در قرآن مجيد بحال خود باقي است

ج- اعجاز قرآن شامل اعجاز لفظي،معنوي و عدم وجود اختلاف وتناقض در آن

و اما اعجاز قرآن مجيد در بيان خود، اگر چه اسلوب خارق عادت قرآن از سنخ لهجه عرب دوران فصاحت و بلاغت امت عرب ميباشد
ولي قرآن مجيد تنها با اسلوب لفظ خود تحدي نميكند بلكه با جهات معنوي خود نيز مانند جهات لفظي تحدي و دعوي اعجاز مينمايد.

از راه جهات معنوي غير لفظي نيز اعجاز قرآن كماكان باقي است، سازمان وسيع معارف اعتقادي و اخلاقي و قوانين عملي فردي و اجتماعي اسلام كه اصول و كليات آن در قرآن مجيد است تنظيم غير قابل خدشه و تضاد و تناقض- ناپذير آن از عهده بشر بيرون است و خاصه بدست كسي كه در شرائطي همانند شرائط زندگي پيغمبر اكرم (ص) قرار گرفته باشد.

و هم نزول كتابي كه مانند قرآن يكنواخت و متشابه- الاجزاء باشد و در ظرف بيست و سه سال در زمينه اوضاع و شرايطي در كمال اختلاف در حال آسودگي و رفاهيت و سختي و ترس و ناامني، در حال جنگ و سلم، در حال خلوت و تنهائي و ميان جماعت و ازدحام مردم، در حال سفر و در حضر سوره سوره و آيه آيه بدون هيچگونه اختلاف نازل شود محال است.

د-مقايسه قران با توصيفات پيامبر از آن
و خلاصه همه اوصافي كه قرآن پيغمبر اكرم (ص) داشته همين قرآن دارد پس هيچگونه تغيير و تحريفي به- قرآن مجيد راه نيافته است.

ه:-وعده خداوند
علاوه خداي متعال خود از مصونيت قرآن خبر داده است چنانكه ميفرمايد: «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ» سوره حجر آيه 9.
(ترجمه: تحقيقا ما خودمان اين ذكر و ياد آوري،- قرآن- را نازل كرديم و تحقيقا ما نگهدار آن خواهيم بود).
و ميفرمايد: «وَ إِنَّهُ لَكِتابٌ عَزِيزٌ لا يَأْتِيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ» سوره حم سجده آيه 42.
(ترجمه: تحقيقا اين ذكر و ياد آوري كتابي است كه هيچ گزندي را بخود راه نميدهد، باطلي و پوچي بآن راه پيدا نميكند نه از پيش و نه از پس، از خداي حكيم و ستوده تدريجا نازل شده).

بمقتضاي اين آيات قرآن مجيد و مخصوصا ازين جهت كه يادآوري خدا و راه نماي معارف حقه ميباشد با مصونيت

خدائي مصون و از گزند پيش آمدهاي تباه كننده در پناه خداي نگهدار ميباشد.

و در اثر همان وعده الهي است (آيه حفظ قرآن) كه قرآن مجيد تا كنون كه چهارده قرن از نزولش ميگذرد با وجود صدها و هزارها ميليون دشمن مصون و محفوظ مانده و تنها كتاب آسماني است كه روزگاري دراز با مصونيت در ميان بشر گذرانيده است.


كلمات كليدي:تحريف قرآن اعجاز كتاب

مرحوم آيت الله معرفت در كتاب تاريخ قرآن،نكات زير را اشاره كرده است:

"فصل پنجم‏: دفع شبهه تحريف‏

منشأ اين شبهه رواياتى است كه در كتب حديث اهل سنت و شيعه، درج شده است كه به ظاهر تحريف كلام الله را مى‏رساند. اين روايات غالبا قابل تأويل بوده، تأويلاتى براى آنها ذكر شده است و در صورت قابل تأويل نبودن، كنار گذاشته مى‏شود. بررسى شبهه تحريف به دليل ارتباط با حجيّت ظواهر قرآن اهميت دارد.

در قرآن هر كجا واژه تحريف آمده تحريف معنوى اراده شده است.

تحريف در اصطلاح به هفت معنى آمده است:

1. تحريف در دلالت كلام؛ يعنى تفسير و تأويل ناروا
2. آيه يا سوره را برخلاف ترتيب نزول در مصحف ثبت كردن‏
3. اختلاف قرائت كه برخلاف قرائت مشهور باشد
4. اختلاف در لهجه‏. حديث «نزل القرآن على سبعة احرف» ناظر به اختلاف لهجه‏هاست.
5. تبديل كلمات، يعنى لفظى را از قرآن برداشتن و مرادف آن را جايگزين كردن‏
6. در قرآن مطلبى (سوره، آيه، جمله و كلمه) را افزودن‏
7. كاستن از قرآن‏.

بيشتر بحث پيرامون مسأله ‏تحريف در همين جاست‏.

دلايل نفى تحريف‏:

• گواهى تاريخ‏

• ضرورت تواتر قرآن‏
اساسا خبر واحد در مسائل اصولى‏ و كلامى فاقد اعتبار است و صرفا در مسائل فرعى و عملى اعتبار دارد.

• مسأله اعجاز قرآن‏
علما، مسأله اعجاز را بزرگترين دليل بر ردّ شبهه تحريف دانسته‏ اند.

• ضمانت الهى‏
• عرضه روايات بر قرآن‏
• نصوص اهل بيت‏
• نظر علماى بزرگ شيعه‏
رئيس المحدثين ابو جعفر صدوق تا زمان خاتم المحدثين شيخ حرّ عاملى و نيز محدّث كاشانى، همه با محققين همراه بوده و منكر تحريف بوده‏ اند.

دلایل بطلان شبهه تحریف：

1⃣حکم روشن و قطعی عقلی：
عقل انسان به روشنی حکم میکند که احتمال هر گونه تغییر و تبدیل از ساحت مقدس کتابی مثل قران کریم دور است،زیرا قران کتابی است که از روز اول مورد عنایت و اهتمام یک امت بزرگ و با فرهنگ بوده،پیوسته آن را مقدس شمرده و در نهایت دقت و احترام و در تعظیم و تکریم آن و دست نخورده ماندن تا ابد کوشیده و میکوشند.

2⃣قرآن متواتر：وقتی کلمه یا حرفی میتواند در قرآن باشد که تواتر آن ثابت شود در همه ی عصر ها و نسل ها از پیامبر تا کنون.به عبارت دیگر تنها قرائتی صحیح است که اکثریت مسلمین بر طبق آن قرائت میکنند که این ملاک ها تنها بر قرائت "عاصم" و "حفص" تطبیق دارد.با توجه به این مسأله تحریف قرآن به طور کلی منتفی است.

3⃣قرآن معجزه جاوید پیامبر：
این مورد بزرگترین ادله ی نفی تحریف به شمار میرود.معجزه ای که همه ی مخالفان را به مبارزه خواند تا همانند آن را عرضه کنند و احتمال اینکه چیزی به آن افزوده شده باشد به طور کلی رد شده زیرا بشر توانایی چنین کاری را ندارد.

4⃣خداوند حافظ قرآن：
خداوند میفرماید ما قرآن را نازل کردیم و خود ما به طور قطع نگهدار آنیم.(۱)
آیه ی شریفه،جاودانگی قرآن و سلامتی آن از هر گونه تحریف را تضمین کرده و این یک ضمانت الهی است که خلاف آن رخ نخواهد داد.

____________________
۱_سوره مائده،آيه ٦٧


کتاب مصونیت قرآن از تحریف
آیت الله محمد هادی معرفت

ادامه دارد....

دلایل بطلان شبهه تحریف：

5⃣باطل در حریم قران راه ندارد：

خداوند متعال میفرمابد：
((إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بِالذِّکْرِ لَمَّا جَاءَهُمْ وَإِنَّهُ لَکِتَابٌ عَزِیزٌ * لا یَأْتِیهِ الْبَاطِلُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَلا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِیلٌ مِنْ حَکِیمٍ حَمِیدٍ ))(۱)
این قرآن قطعا شکست ناپذیر است و هیچگونه باطلی نه از پیش رو و نه از پشت سر(نه در گذشته و نه در آینده) به سراغ آن نمی آید.خداوند در این آیات وعده داده قرآن از نابودی و شکست در امان است و برای همیشه مصون و محفوظ خواهر ماند.

6⃣قرآن معیار سنجش روایات：
یکی از دلایلی که شبهه تحریف را مردود می سازد موضوع عرضه احادیث بر کتاب خداست و هر چه موافق کتاب خدا باشد صحیح و هر چه مخالف آن باشد غلط است.بنابراین：
الف)چیزی که اشیا دیگر را با آن میسنجند باید خودش امر قطعی و مسلم باشد
ب)روایات باید بر همین قران شناخته شده نزد مسلمانان عرضه گردد مقیاس باید امری مسلم و قطعی باشد.

7⃣سخنان اهل بیت در عدم تحریف.....
________________________________
۱_سوره فصلت،آیه۴۱و۴۲

سخنان اهل بیت در عدم تحریف قرآن：


۱_امام باقر در نامه ای به "سعد الخیر" میفرماید：((یکی از شیوه های آنان در پشت سر انداختن کتاب و بی اعتنایی به آن،چنین بود که حروف و الفاظ آن را به خوبی بر پا می داشتند،ولی حدود و مضامین آن را تحریف می کردند. در نتیجه،کتاب را روایت و تلاوت می نمودند،اما آن را به کار نمی بستند.جاهلان از این که آنان از این که آنان کتاب را حفظ و رعایت کرده خشنود می شدند و عمل نکردن آنان به کتاب خدا،دانایان را اندوهگین می ساخت.))

این فرموده ی امام مبنی بر این است که در راستای الفاظ قران هیچگونه تحریفی رخ نداده است.


۲_روایات متعددی نقل شده است که هنگام ظهور حضرت حجت،خیمه هایی بیرون شهر کوفه بر پا میشود که در آن به مردم قرآن یاد میدهند و آن قرآن با قرآن موجود تفاوت دارد،اما تفاوت آن فقط در تالیف و ترتیب آن است نه چیز دیگر.
روایات در این زمینه بسیار است که برخی مستقیما بر تحریف قرآن دلالت دارد.دسته ای دیگر برای شناسایی درستی یا نادرستی روایت می گویند：آنها را به قرآن عرضه کنید.


آیت الله محمد هادی معرفت
مصونیت قرآن از تحریف

بزرگان شیعه و عدم تحریف قرآن:

1_((محدث بزرگ شیخ صدوق))
(متوفی381ه.ق)می نویسد: ((اعتقاد ما این است؛قرآنی که خداوند متعال بر پیامبرش حضرت محمد(ص) نازل فرمود همان است که دریک مجلد و در دسترس همه ی مردم قرار دارد و هرگز بیش از آن نبوده است وطبق مشهور 114 سوره دارد و هر کس به ما نسبت دهد که ما می گوییم قرآن بیش از این است مسلما دروغگو می باشد.))

2_((شیخ مفید))
(متوفی413ه.ق) در کتابی بسیار جالب،اصول مسائل اسلامی مورد اختلاف شیعه با دیگر فرقه های عدلیه را مطرح کرده،از جمله مینویسد: ((جماعتی از بزرگان شیعه گفته اند:سوره، آیه و حتی کلمه ای از قرآن کم نشده است و من خود نیز بر همین عقیده ام.
آری!در مصحف امیر المومنین(ع) تاویل و تفسیر قرآن_آنچنان که نازل شده بود_ ظبط گردیده که[متاسفانه] در قرآن های حاضر موجود نیست،ولی هر چند آن مطالب، ثابت بوده و از سوی خدای تعالی نازل شده ، اما جزو کلام خدای متعال؛یعنی قرآن معجزه آسا نبوده. و گاهی نیز تاویل قرآن،قرآن نامیده میشود.

3_((شیخ طوسی))
(متوفی460ه.ق) در مقدمه تفسیر گران بها و جاویدان خود می گوید: ((احتمال اینکه چیزی به قرآن افزوده شده باشد نزد همه ی صاحب نظران مردود است و همگان بر بی پایه بودن آن اجماع و اتفاق نظر دارند و احتمال کاستی نیز نزد همه ی مسلمانان مردود و بی اساس می باشد ومناسب مذهب صحیح ما[و مستفاد از روایات]نیز همین است.))

4_((علامه طَبْرِسی))
(متوفی548ه.ق)نیز می نویسد: ((همگان،اجماع و اتفاق نظر دارند که هرگز چیزی بر قرآن افزوده نشده است، اما برخی از اصحاب ما و گروهی از حشویه ی عامه، روایاتی نقل کرده اند که قرآن دچار دگرگونی و کاستی شده،ولی نظریه ی درست شیعیان،مخالف این روایت است.))

5_((علامه حلّی))
(متوفی 726ه.ق) می نویسد: ((سید مهنّا می پرسد:نظر سرورمان درباره کتاب عزیزمان قرآن چیست؟آیا درست است که به نظر اصحاب ما قرآن دچار کاستی و افزایش شده و ترتیب آن نیز به هم خورده یا این سخن، پایه ای ندارد و نظر آن ها جز این است؟
علامه پاسخ می دهد:حق این است که هیچگونه دگرگونی و تاخیر و تقدیمی در قرآن رخ نداده و هرگز چیزی از آن کاسته و به آن افزوده نشده است.به خدا پناه می بریم که کسی به این گونه حرف ها اعتقاد پیدا کند،چرا که این افکار، موجب راهیابی به معجزه پیامبر میگردد؛معجزه ای که بطور متواتر و پیاپی نقل شده است.))

6_((شیخ الاسلام،محمد بن حسین حارثی عاملی،شیخ بهائی))
(متولد بعلبک لبنان،953ه.ق و متوفی اصفهان،1031ه.ق) می گوید: ((عقیده درست این است که قرآن بزرگ از هر گونه دستبرد محفوظ مانده، نه افزایش یافته و نه کاهش،به دلیل آیه حفظ در قرآن مجید و آنچه مشهور شده که از برخی آیات قرآن کلماتی افتاده،نزد دانشمندان اعتباری ندارد.))

7_((خاتم محدثان متعهد،شیخ حرّ عاملی))
در رساله ای در پاسخ به شبهات برخی معاصران خود نوشته، می گوید: ((هر کسی که تتبع اخبار و تفحص تواریخ و آثار نموده، به علم یقینی میداند که قرآن در غایت و اعلا درجه ی تواتر بوده و آلاف صحابه،حفظ و نقل میکردند آن را و در عهد رسول خدا (ص) مجموع و مؤلَّف بود.))

مصونیت قرآن از تحریف
آیت الله محمد هادی معرفت