درس سوره انفطار چيست؟پرسش و پاسخ ونكات سوره انفطار

پاراگراف اول :

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ به نام خدای بخشاینده مهربان
إِذَا السَّمَاء انفَطَرَتْ (۱)آنگاه که آسمان بشکافد،
وَإِذَا الْكَوَاكِبُ انتَثَرَتْ(۲)و آنگاه که، ستارگان پراکنده شوند،
وَإِذَا الْبِحَارُ فُجِّرَتْ(۳)و آنگاه که دریاها شکافته شوند ،
وَإِذَا الْقُبُورُ بُعْثِرَتْ(۴)و آنگاه که قبرها زیر و زبر گردند،
عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ وَأَخَّرَتْ(۵)هر کس می داند چه چیز پیشاپیش فرستاده و چه چیز بر جای گذاشته است

درب پاراگراف :
هشداری به انسان در باره وقایع سخت قیامت و زیر و رو شدن نظام هستی .


پاراگراف دوم :

يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ(۶)
ای آدمی، چه چیز تو را به پروردگار کریمت مغرور کرده است؟
الَّذِي خَلَقَكَ فَسَوَّاكَ فَعَدَلَكَ(۷)
آن که تو را بیافرید و متناسب آفرید تو را و اعتدالت بخشید.
فِي أَيِّ صُورَةٍ مَّا شَاء رَكَّبَكَ(۸)
و به هر صورتی که خواست اعضای تو را کنار هم چید .

درب پاراگراف :
سرزنش انسان به خاطر غرور نسبت به پروردگارش .


: پاراگراف سوم :

كَلَّا بَلْ تُكَذِّبُونَ بِالدِّين(۹)آگاه باشید که شما روز جزا را دروغ می انگارید.
وَإِنَّ عَلَيْكُمْ لَحَافِظِين(۱۰)حال آن که بر شما، ‌حتما محافظانی گمارده شده اند .
كِرَامًا كَاتِبِين(۱۱)کاتبانی بزرگوار،
يَعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ(۱۲)که می دانند آن چه را که شما انجام می دهید .

درب پاراگراف :
روز جزا به هیچ عنوان تکذیب کردنی نیست .


پاراگراف چهارم :

إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ(۱۳)هر آینه نیکوکاران در نعمتند،
وَإِنَّ الْفُجَّارَ لَفِي جَحِيمٍ(۱۴)و گناهکاران در جهنم
يَصْلَوْنَهَا يَوْمَ الدِّين (۱۵)در روز جزا به جهنم در آیند،
وَمَا هُمْ عَنْهَا بِغَائِبِينَ(۱۶)و نیستند غائب شوندگان از آن !
وَمَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الدِّين(۱۷)تو چه می دانی که روز جزا چیست؟
ثُمَّ مَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ(۱۸)باز هم تو چه می دانی که روز جزا چیست؟
يَوْمَ لَا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِّنَفْسٍ شَيْئًا وَالْأَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ(۱۹)
روزی که مالک نیست کسی برای کس دیگر هیچ چیزی را و در آن روز فرمان فرمان خدا باشد .

: درب پاراگراف :
پاداش و عقاب در روز جزا حتمی است .

درس سوره :
روز قیامت بسیار سخت و ناشناخته است و پاداش و عقاب آن روز حتمی است .پس باید آنرا جدی گرفت .

نکات سوره انفطار :

:در آیه ۴ به معاد جسمانی اشاره شده است .
:با توجه به چهار آیه اول می توان گفت : در آستانه قیامت کره زمین و آنچه در آن است و آسمان بالای سر ما و آنچه که در آن است زیر و رو می شوند .

:با توجه به درس سوره : نکته اصلی باور ، ایمان و یقین به قیامت و معاد است . با تکذیب آن روز و باور نداشتن قیامت ، فقط کار خودمان را سخت تر کرده ایم چون بی چون و چرا قیامت آمدنی است و قطعا حساب و کتابی در کار است پس بهترین راه ، آماده شدن برای آن روز است .


خانم شجاعت حسيني

كلمات كليدي:تدبر سوره انفطار درس

بنام خدا


🔶 تدبر در سوره انفطار 🔶

بسم الله الرحمن الرحيم

إ ذا السماء انفطرت (1)
و إ ذا الكواكب انتثرت (2)
و إ ذا البحار فجرت (3)
و إ ذا القبور بعثرت (4)
علمت نفس ما قدمت و اءخرت (5)
1 - آن زمان كه آسمان (كرات آسمانى ) از هم شكافته شود.
2 - و آن زمان كه ستارگان پراكنده شود و فرو ريزد
3 - و آن زمان كه درياها به هم پيوسته شود.
4 - و آن زمان كه قبرها زير و رو شود (و مردگان خارج شوند).
5 - در آن زمـان هـر كـس مـى دانـد آنچه را از قبل فرستاده ، و آنچه را براى بعد گذاشته است


🔸درب پاراگراف اول : آیات ۱تا۵

انسانها از اعمال خود (چه اعمال پیش فرستاده وچه سنتهای به جا مانده) در قیامت (با فروپاشی نظام هستی وبرانگیخته شدن از قبرها) آگاه خواهند شد.

ياءيها الانسان ما غرك بربك الكريم (6)
الذى خلقك فسوئك فعدلك (7)
فى اءى صورة ما شاء ركبك (8)
كلا بل تكذبون بالدين (9)
و إ ن عليكم لحافظين (10)
كراما كاتبين (11)
يعلمون ما تفعلون (12)
6 - اى انسان چه چيز تو را در برابر پروردگار كريمت مغرور ساخته ؟!
7 - همان خدايى كه تو را آفريد و منظم ساخت .
8 - و در هر صورتى مى خواست تو را تركيب نمود
9 - آنچنان كه شما مى پنداريد نيست ، بلكه شما روز جزا را منكريد.
10 - و بدون شك نگاهبانانى بر شما گمارده شده .
11 - والامقام و نويسنده (اعمال نيك و بد شما).
12 - آنها مى دانند شما چه مى كنيد.


🔸درب پاراگراف دوم :آیات ۶ تا ۱۲

گستاخی انسان در برابر ربوبیت کریمانه پروردگار،نتیجه تکذیب روز جزا وغفلت وی ا زثبت دقیق اعمالش (توسط حافظین ) می باشد.

إ ن الا برار لفى نعيم (13)
و إ ن الفجار لفى جحيم (14)
يصلونها يوم الدين (15)
و ما هم عنها بغائبين (16)
و ما اءدرئك ما يوم الدين (17)
ثم ما اءدرئك ما يوم الدين (18)
يوم لا تملك نفس لنفس شيا و الا مر يومئذ لله (19)
13 - مسلما نيكان در نعمت فراوانى هستند.
14 - و بدكاران در دوزخند.
15 - روز جزا وارد آن مى شوند و مى سوزند.
16 - و هيچگاه از آن غائب و دور نيستند.
17 - تو چه مى دانى روز قيامت چيست ؟
18 - باز چه مى دانى روز قيامت چيست ؟
19 - روزى است كه هيچكس قادر بر انجام كارى در حق ديگرى نيست ، و همه امور در آن روز از آن خدا است .


🔸درب پاراگراف سوم : آیات ۱۳تا۱۹

همانا رستاخیز روز حسابرسی دقیق اعمال (جزا وپاداش نیکوکاران وبدکاران)وحاکمیت فرمان خداست.


🔰 درس سوره:

انسان بداند ، برپایی رستاخیز با حاکمیت مطلق پروردگار حتمی است واز اعمال خود ونتیجه آن بطور کامل آگاه خواهد شد(چراکه حافظان، اعمال وی را بطور دقیق ثبت می نمایند).
پس در برابر پروردگار خود تواضع کند وازناسپاسی وتکذیب روز جزا دست بردارد.


👈 نکته :

1️⃣انسان می تواند برای پیشگیری از ودرمان غروربه نعمتها والطاف کریمانه پروردگار توجه کند.
چراکه این غرور وناسپاسی می تواند منتهی به تکذیب معاد شود!!
2️⃣صفت کراما برای فرشتگان ،می تواند نشانه ای از مصونیت آنها از گناه باشد وجمله یعلمون ما تفعلون (با خبر بودن آنها از نیات انسانها )نشانه ای از مصونیتشان از خطا در ثبت اعمال است.


خانم خدایی

تدبر در سوره انفطار:معاني برخي لغات مشكل سوره انفطار نظرات منتخب مفسرين در ايات مورد اختلاف سوره انفطار

💢ﻛﻠﻤﻪ ﻫﺎ⬇️

ﺍﻧﻔﻄﺮﺕ: ﻓﻄﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﺷﻜﺎﻓﺘﻦ ﻭ ﺍﻧﻔﻄﺎﺭ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﺷﻜﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺍﺳﺖ
ﻃﺒﺮﺳﻰ ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: «ﺍﺻﻞ ﺍﻟﻔﻄﺮ: ﺍﻟﺸﻖ» ﺭﺍﻏﺐ، ﺷﻜﺎﻓﺘﻦ ﻃﻮﻟﻰ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ

ﻛﻮﺍﻛﺐ: ﻛﻮﻛﺐ: ﺳﺘﺎﺭﻩ، ﺟﻤﻊ ﺁﻥ ﻛﻮﺍﻛﺐ ﺍﺳﺖ.

ﺍﻧﺘﺜﺮﺕ: ﻧﺜﺮ: ﭘﺮﺍﻛﻨﺪﻥ. ﺍﻧﺘﺜﺎﺭ: ﭘﺮﺍﻛﻨﺪﻩ ﺷﺪﻥ. ﺭﺍﻏﺐ ﮔﻮﻳﺪ: «ﻧﺜﺮ ﺍﻟﺸﻲ ﺀ ﻧﺸﺮﻩ ﻭ ﺗﻔﺮﻳﻘﻪ»

ﻓﺠﺮﺕ: ﻓﺠﺮ ﻭ ﺗﻔﺠﻴﺮ: ﺷﻜﺎﻓﺘﻦ، ﺑﻌﻀﻰ ﻗﻴﺪ ﻭﺳﻌﺖ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺍﻧﺪ.
ﺑﻌﺜﺮﺕ: ﺑﻌﺜﺮ: ﺑﺎﺯ ﺷﺪﻥ. ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺷﺪﻥ. ﻣﺠﻤﻊ ﺍﻟﺒﻴﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺯﻳﺮ ﻭ ﺭﻭ ﺷﺪﻥ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﺟﻮﻫﺮﻯ ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ ﻭ ﻛﺸﻒ ﻣﻌﻨﻰ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﺍﺑﻦ ﺍﺛﻴﺮ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﻪ ﮔﻮﻳﺪ: «ﺗﺒﻌﺜﺮﺕ ﻧﻔﺴﻰ: ﺟﺎﺷﺖ ﻭ ﺍﻧﻘﻠﺒﺖ».

ﻏﺮﻙ: ﻏﺮ ﻭ ﻏﺮﻭﺭ ﻭ ﻏﺮﻩ: ﻓﺮﻳﺐ ﺩﺍﺩﻥ ﻭ ﺗﻄﻤﻴﻊ ﺑﻪ ﺑﺎﻃﻞ. ﺩﺭ ﺍﻗﺮﺏ ﺍﻟﻤﻮﺍﺭﺩ ﺁﻣﺪﻩ: «ﻣﺎ ﻏﺮﻙ ﺑﻔﻠﺎﻥ» ﻳﻌﻨﻰ ﭼﻄﻮﺭ ﺑﺮ ﺍﻭ ﺟﺮﺋﺖ ﻛﺮﺩﻯ ﻋﻠﻰ ﻫﺬﺍ ﻣﺎ ﻏَﺮﱠﱠﻙَ ﺑِﺮَﺑﱢﱢﻚَ ﻳﻌﻨﻰ ﭼﻄﻮﺭ ﺑﻪ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﺟﺮﺋﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩﻯ

ﺳﻮﺍﻙ: ﻣﺮﺍﺩ ﺍﺯ ﺗﺴﻮﻳﻪ ﺩﺭ ﺁﻳﻪ، ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻭ ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﻫﺮ ﻋﻀﻮ ﺍﺯ ﺑﺪﻥ ﺩﺭ ﺟﺎﻯ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﻮﺩ ﺍﺳﺖ (ﺍﻟﻤﻴﺰﺍﻥ).

ﻋﺪﻟﻚ: ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﻋﺪﻝ ﺩﺭ ﺁﻳﻪ ﻇﺎﻫﺮﺍ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺍﻋﻀﺎﺀ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺍﺳﺖ ﺍﮔﺮ ﻣﺜﻠﺎ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺑﺪﻥ، ﺩﺭﺍﺯﻯ ﺩﺳﺖ ﺩﻭ ﻣﺘﺮ ﺑﻮﺩ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺷﺖ.
ﻧﻌﻴﻢ: ﻧﻌﻤﺖ ﭘﺮ ﻭﺳﻌﺖ ﻭ ﺯﻳﺎﺩ «ﺍﻟﻨﻌﻴﻢ: ﺍﻟﻨﻌﻤﺔ ﺍﻟﻜﺜﻴﺮﻩ» (ﺭﺍﻏﺐ).

ﺟﺤﻴﻢ: ﺁﺗﺶ ﺑﺰﺭﮒ. ﺩﺭ ﺻﺤﺎﺡ ﺍﻟﻠﻐﺔ ﮔﻔﺘﻪ: «ﺍﻟﺠﺤﻴﻢ ﻛﻞ ﻧﺎﺭ ﻋﻈﻴﻤﻪ ﻓﻲ ﻣﻬﻮﺍﺓ». ﻳﺼﻠﻮﻧﻬﺎ:
ﺻﻠّﻰ: ﺩﺍﺧﻞ ﺷﺪﻥ ﺑﺎ ﻣﻠﺎﺯﻣﺖ «ﺻﻠّﻰ ﺍﻟﺮﺟﻞ ﺍﻟﻨﺎﺭ: ﻟﺰﻣﻬﺎ» «ﻳﺼﻠﻮﻧﻬﺎ»: ﺩﺍﺧﻞ ﻭ ﻣﻠﺎﺯﻡ ﺁﻥ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ.

تفسير احسن الحدیث


"آيه 1 ـ انفطار آسمان مطرح است كه آسمان پذيراى شكافتن است، انفطار در آيه (73:18) نيز آمده، چنانكه انشقاِ (84:1) و اين آسمان تمامى طبقات هفتگانه و ستارگان را شامل است، ولى شامل بهشت كه "عند سدرة المنتهى" است نيست، زيرا اين عالم تكليف است كه منفطر و منشق مى شود، و آن كه عالم تكليف نيست، و همچنان باقى است.

همه چيز و همگان در آن هنگامه از ميان مى روند بجز "من شاءالله" و مكانت و مكان بهشتيان همچنان برقرار است، آرى بهشتى كه از پيش آفريده شده و تا هنگامه رستاخيز كسى هم داخل آن نمى شود چرا خراب گردد!.

♻️از جمله غرورهاى جاهلانه انسان به پروردگار كريمش اين است كه به هنگام تقصيرش اگر مورد سرزنش قرار گيرد گويد: خدا كريم است، غافل از اين كه كرمش تنها از روى عدالت و فضيلت است كه نسبت به منحرفان خود ضد كرم است، علت اين جهالت مغرورانه آرزوهاى بى بند و بار نفسانى و شيطانى (57:14) و زندگى پست دنيوى (45:35) و (31:33) و افتراى بر خدا (3:24) و جست و خيز ظواهر كفار است (3:196)."

تفسیر فرقان

نكات و درس سوره انفطار :منظور از غرور انسان نسبت به خدا چيست؟

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمـَنِ الرَّحِيمِ به نام خداوند رحمتگر مهربان

إِذَا السَّمَاء انفَطَرَتْ {1}آنگاه كه آسمان زهم بشكافد
وَإِذَا الْكَوَاكِبُ انتَثَرَتْ {2}و آنگاه كه اختران پراكنده شوند
وَإِذَا الْبِحَارُ فُجِّرَتْ {3}و آنگاه كه درياها از جا بركنده گردند
وَإِذَا الْقُبُورُ بُعْثِرَتْ {4}و آنگاه كه گورها زير و زبر شوند
عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ وَأَخَّرَتْ {5}هر نفسى آنچه را پيش فرستاده و بازپس گذاشته بداند

💢عصاره فراز آیات 1-5: با ظهور قیامت و حوادث عجیب مقارن آن،انسان بر همه اعمالش اگاه میشود.

♻️♻️نکات:
-پیش از این در سوره های زلزال و قارعه به حوادث مقارن قیامت و سنجش سبکی یا سنگینی اورده هرکس اشاره کوتاهی شده بود در سوره انفطار به بخش دیگری از حوادث قیامت و علم انسان به همه اعمالش اشاره شده است.

يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ {6}اى انسان چه چيز تو را نسبت به پروردگار بزرگوارت فریب داده؟ (کر م او؟)
{الَّذِي خَلَقَكَ فَسَوَّاكَ فَعَدَلَكَ {7}همان كس كه تو را آفريد و [اندام] تو را درست كرد و [آنگاه] تو را سامان بخشيد

فِي أَيِّ صُورَةٍ مَّا شَاء رَكَّبَكَ {8}و به هر صورتى كه خواست تو را تركيب كرد

كَلَّا بَلْ تُكَذِّبُونَ بِالدِّينِ {9}نه چنین نیست بلکه شما منكر [روز] جزاييد

♻️♻️نکات:
-پیش از این در سوره اعلی نیز رب اعلی با وصف الذی خلق فسوی توصیف شذه بود.

-غر به معناي فريفتن و غافل كردن است از چيزي(كه اصيل است) بواسطه تاثير چيزي ديگر (غير اصيل) . عبارت "غر بالله "در سوره مدنی حدید نیز امده است که "و غرکم بالله الغرور "یعنی دنیا و شیطان و هر فریبنده دنیوی مثل آرزوها و امال یا عقاید باطل (آل عمران 24)شما را از راه خدا فریفت و اغفال كرد.
-در آیه 6 خدا وجدان انسانرا به چالش میکشد که چه چیزی ترا نسبت به خدا فریب داده است .در اينجا دو احتمال متصور است:

الف-كل جمله در مقام نكوهش اين انساني باشد كه چيزي (هر چه كه باشد) او را از خداي عظيمي كه در دو ايه بعد توصيفش كرده،غافل كرده است. در واقع ،ايه دنبال يافتن مصداق نيست بلكه نكوهش اصل فريب خوردن نسبت به خداي عظيم است. (استفهام توبيخي)

ب-احتمال دوم كه قويتر است اينكه با توجه به ايات بعد،خداوند با اين سئوال دنبال ريشه يابي غفلت و انحراف انسان از شناخت و باور به خداي اصيل است.در واقع ايات اين سوره با ارايه برداشت صحيحي از خداوند و نظامات او، عقايد غلط مخاطبان سوره راجع به خدا و معاد را نفي ميكند.

پيش از اين در سوره طارق،تصويري كوتاه از خداوند جهت تصحيح باورهاي مخاطبان ارايه شد.خدا از خلقت انسان تا حشر انسان ها در قيامت بر او مراقبت و اشراف دارد. در دادگاه قيامت كه انسان به تنهايي پاسخگوي اعمال خود است نيز تحت مراقبت خداوند است.در سوره انفطار خداوند ،بدنبال تكميل و تقويت اين تصوير درست و شناسايي و رفع باورهاي نادرست ميباشد.

-ايه 9 ريشه اين غفلت و عقايد غلط را بي باوري به جزاي اخروي و فرار از پذيرش مسئوليت اعمال بيان ميكند.برخي از اين عقايد و شبهات نادرست و تكذيبها كه براساس فرار از جزاي اخروي شكل گرفته و در اين سوره اشاره شده عبارتند از:
-ثبت نشدن اعمال دنيوي انسانها و اثار انها
-كريم بودن خدا.تاکید بر صفت کریم رب،میتوانداین احتمال را مطرح کند که این نوع انسانهای مخاطب آیه،با تکیه بر صفت کرم خدا،خود را از عقاب اخروی، رهاشده میدانستند.
-اعتماد به شفيعان و معبودان و ياوراني كه در روز جزا،انها را از عذاب برهانند.


-عبارت یا ایها الانسان تنها در دو سوره قران بکاررفته که یکی انفطارآیه 6 و دیگری انشقاق است در انجا هم به بازگشت بسوی پرودگار تاکید شده است یا ایها الانسان انک کادح الی ربک کدحا فملاقیه


عصاره فراز آیات6-9: بي باوري به ثواب و عقاب اخروی،موجب فریب انسان در اتخاذ و توجیه عقاید باطل نسبت به خداوند میشود.(تکذیب معاد،با توحید ناب منافات دارد)

وَإِنَّ عَلَيْكُمْ لَحَافِظِينَ {10}و قطعا بر شما نگهبانانى [گماشته شده]اند (مشابه سوره طارق)
كِرَامًا كَاتِبِينَ {11}[فرشتگان] بزرگوارى كه نويسندگان [اعمال شما] هستند

يَعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ {12}آنچه را مى‏ كنيد میدانند

آیات 10-12 هم میتواند اخباری باشد از جانب خدا و هم پاسخ به شبهه افرادی باشد که خب حتی اگر قیامت باشد،چگونه اعمال و رفتار دنیوی ما که متعلق به قرنها قبل از قیامت است،سنجیده میشود؟خداوند هم پاسخ میدهد بر شما مراقبانی کاتب گمارده ایم که همه آنچه میکنید را ثبت(نسخه برداری)میکنند.در سوره طارق هم بیان شد که خود خداوند بر همه انسانها سرپرست و مراقب است.

عصاره فراز آیات 10-12: از جانب خدا مراقبانی بر شما گمارده شده که همه اعمال شما را ثبت میکنند.
إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ {13}قطعا نيكان به بهشت اندرند
وَإِنَّ الْفُجَّارَ لَفِي جَحِيمٍ {14}و بى‏شك بدكاران در دوزخند
يَصْلَوْنَهَا يَوْمَ الدِّينِ {15}روز جزا در آنجا درآيند

وَمَا هُمْ عَنْهَا بِغَائِبِينَ {16}و از آن [عذاب] دور نخواهند بود
وَمَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ {17}و تو چه دانى كه چيست روز جزا
ثُمَّ مَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ {18}باز چه دانى كه چيست روز جزا
يَوْمَ لَا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِّنَفْسٍ شَيْئًا وَالْأَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِلَّهِ {19}
روزى كه كسى براى كسى هيچ اختيارى ندارد و در آن روز فرمان از آن خداست

نکات:
🔰🔰-در سوره های پیشین ،تنها به سرنوشت متفاوت دو دسته از افراد در قیامت اشاره شد.

در سوره انفطار این دو گروه را با نام ابرار و فجار یاد میکند . دوگانه ابرار و فجار نیز تنها در سوره های انفطار و مطففین با هم بکار رفته است.

-فجار جمع فاجر از ريشه فجور. در سوره شمس فجور و تقوي هر دو از الهامات خداوند به نفس انسان معرفي شد كه رستگاري در پاكسازي نفس با تقوا و خسران با پوشاندن نفس با گناه و فجور اعلام شد.
در سوره شمس بیان شدکه انسان به انتخاب خود میتواند در دو مسیر تقوا یا فجور قرار گیرد فلاح نفس در تزکیه و رشد دادن ان با قرار گرفتن در مسیر تقوی و خودکنترلی و تاریکی و خسران ان در پوشاندن گوهر نفس باچرخش انسان از مسیر تقوی و قرار گرفتن در مسیر پرده دری و بی پروایی است.

در ساير سوره ها نيز بین فجور (پرده دری تقوا و خودکنترلی) و تکذیب و انکار معاد رابطه مستقیم برقرار است.

از ارتباط ايات سوره انفطار نيز متوجه مي شويم كه فجار ،همان افراد بي باور ومكذب جزاي اخروي هستند كه با اتخاذ عقايد و توجيهاتي نادرست نسبت به خداوند،در صدد ادامه كارهاي خود هستند. در سوره قيامت و مطففين نيز اين مساله بيان شده است.

-آيه 19 نيز بر نفي هرگونه ياري و كمك و تاثيرگذاري غير خداو اسباب و عوامل دنيوي بر روند محاسبه و جزاي انسانها در روز قيامت و فرمانروايي مطلق تاكيد دارد.

-تكيه اين فراز بر انذاز فجار از سرنوشت ناگزيرشان ميباشد.

❗️-کلمه یوم الدین 13 بار در قران بکار رفته که 3بار آن در سوره انفطار و در فراز پایانی می باشد. همچنین استفاده از عبارت و ما ادریک ما یوم الدین و تکرارآن،اهمیت زیاد این موضوع را در این فراز و این سوره نشان میدهد


💢عصاره فراز آیات 13-19: در روز جزا که بسیار اهمیت دارد وتحت فرمان خداست،فجار در اتش دايمي وارد خواهند شد



📚درس سوره انفطار:درس سوره: فاجران با تكذيب جزاي اخروي و اتخاذ باورهاي غلط ،در روزجزا با حسابرسی به همه اعمال ثبت شده شان، در اتش دايمي وارد خواهند شد


اقای سیدکاظم فرهنگ

برخي از پيام هاي سوره انفطار از تفسير نور


. معاد جسمانی است و مردگان از قبر برمی خیزند. «إِذَا الْقُبُورُ بُعْثِرَتْ»

. به هم ریختن نظام هستی، مقدّمه رستاخیز و رستاخیز، برای حساب و کتاب و جزای اعمال انسان هاست. عَلِمَتْ نَفْسٌ مٰا قَدَّمَتْ...

-.در قیامت ظرفیّت انسان توسعه می‌یابد و همه کارهای گذشته را به یاد می‌آورد. «عَلِمَتْ نَفْسٌ مٰا قَدَّمَتْ»


. در قیامت، انسان به کارهایی که می‌توانسته بکند و به تأخیر انداخته و انجام نداده پی می‌برد. عَلِمَتْ... مٰا قَدَّمَتْ وَ أَخَّرَتْ و شاید مراد از«اخّرت»کارهایی است که بازدهی آن پس از مرگ به ایشان می‌رسد. مانند تألیف کتاب یا بنای فساد.

. انسان، موجودی غافل و فریب خورده است و خود را از عواقب کار و قهر خدا در امان می‌پندارد. «یٰا أَیُّهَا الْإِنْسٰانُ مٰا غَرَّکَ بِرَبِّکَ»


. آنکه در دنیا تو را آفرید، در آخرت نیز تو را خلق می‌کند، پس تکذیب چرا؟ «کَلاّٰ بَلْ تُکَذِّبُونَ بِالدِّینِ»


.توجّه به ثبت اعمال توسط فرشتگان معصوم، سبب حیا و تقوای انسان می‌شود. «یَعْلَمُونَ مٰا تَفْعَلُونَ»

1.در تربیت و تبلیغ، سرنوشت خوبان و بدان را مقایسه کنید. «إِنَّ الْأَبْرٰارَ لَفِی نَعِیمٍ - إِنَّ الْفُجّٰارَ لَفِی جَحِیمٍ»

.مسائل قیامت را با عقل عادی نمی توان درک کرد، بلکه باید از طریق وحی بپذیریم. «مٰا أَدْرٰاکَ مٰا یَوْمُ الدِّینِ»

.قیامت روز سلب مالکیّت و اختیار از همه انسان هاست. «یَوْمَ لاٰ تَمْلِکُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَیْئاً

تدبر و فهم سوره انفطار- نکات تفسیری از تفسیر تسنیم

این چهار فعل ماضی با چهار کلمه «اذا» که هر کدام برای آینده است تناسبشان این است که این مستقبل‌ها چون «محقق الوقوع» است در حکم ماضی است وگرنه «اذا» برای مستقبل است باید «تنفطر» و «تنتثر» و «تنفجر» استعمال می‌شد نظیر ﴿اِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ﴾ که مستقبل «محقق الوقوع» به صورت ماضی آمده است.

در جریان انفطار سما، یک وقت آسمان است ی وقتی کواکب آسمان. آسمان منظور آن فضای بازی است که این کواکب در آن فضای باز به سر می‌برند گاهی از کواکب سخن می‌گوید نظیر ﴿اِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ ٭ وَ اِذَا النُّجُومُ انکَدَرَتْ﴾ و مانند آن گاهی از آسمان و فضایی که این کواکب در آنها به سر می‌برند از شکاف آنها خبر می‌دهد مثل همین ﴿اِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ ٭ وَ اِذَا الْکَواکِبُ انْتَثَرَتْ﴾ فرمود کل اینها بساطش را ما جمع می‌کنیم ﴿یَوْمَ نَطْوِی السَّماءَ کَطَیِّ السِّجِلِّ لِلْکُتُب‌﴾

فرمود ﴿عَلِمَتْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ وَ اَخَّرَتْ﴾ این هم معنای روشنی دارد که گناهان سابق و لاحق یک، هم معنایش این است که آنچه را که انسان در زمان خودش انجام داد و هم آن اعمالی که برای بعد از او می‌ماند این مثل کسی که یک سنّت حسنه را بگذارد این کسی که سنت حسنه بگذارد این بعد از او این عمل زنده است
این می‌تواند به دو معنا باشد آن سابق و لاحق عمر خود او یعنی جوانی او و سالمندی او؛ یا نه، آن آثاری که زمان حیات او بود و آن آثاری که بعد از حیات او بود

انسان به یادش می‌آید که در سابق و لاحق چه کرده است بعد به انسان خطاب می‌کند در کنار سفره الهی نشسته‌اید هستی و کمالات هستی را در کنار این سفره دریافت کردید چه چیز شد که فریب خوردید و بیراهه رفته‌اید؟ ﴿یا اَیُّهَا الْاِنْسانُ ما غَرَّکَ بِرَبِّکَ الْکَریمِ﴾ او کریمانه با شما رفتار کرد شما مغرورانه پاسخ دادید.
فرمود از سه دلیل محکوم هستی: خودت کریم خلق شدی، یک؛ ربّ تو مرتّب در تدبیر تو عنایت نمود، دو؛ کریمانه تو را پروراند که اگر لغزیدی یا صرف نظر می‌کند یا یکی را به یک عِقاب می‌کند؛ اگر درخشیدی یکی را ده برابر یا بیشتر از ده برابر عطا می‌کند، این کریمانه است.

﴿یا اَیُّهَا الْاِنْسانُ ما غَرَّکَ﴾ ممکن نیست که فاعل ﴿غَرَّکَ﴾، ﴿الْکَریمِ﴾ باشد که ذات اقدس الهی باعث غرور کسی باشد؛ زیرا عنوان «غرور، غِرّه و غَرّه» و مانند آن که در قرآن کریم استعمال شد همه به عنوان وصف مذمت استعمال شده است

﴿یا اَیُّهَا الْاِنْسانُ ما غَرَّکَ بِرَبِّکَ الْکَریمِ﴾ این جواب الهی است؛ یعنی دلیل بر محکومیت غرور است خدایی که کرَم را در خلقت شما، در تربیت شما، در رزق شما اعمال کرده است جای این نبود که شما فریبکارانه و مغرورانه رفتار کنید

آن وقت نحوه کرامت را هم باز بازگو می‌فرماید یکی اینکه شما را آفرید و خلقت شما به غیر خدا وابسته یکی اینکه به زیباترین وجه آفرید که از این زیباتر ممکن نبود
فرمود ﴿الَّذی خَلَقَکَ فَسَوَّاکَ فَعَدَلَکَ﴾.٭ فی‌ اَیِّ صُورَةٍ ما شاءَ رَکَّبَکَ﴾ بعد فرمود: ﴿کَلاَّ﴾ شما همه این نعمت‌ها و کرامت‌های الهی را پشت سر گذاشتید و ـ معاذالله ـ آمدید دین را تکذیب کنید.

وقتی صحنه قیامت شد بهشت و جهنم ترسیم شدند ابرار که مادون مقرّبین و فوق افراد عادی‌اند ﴿لَفی﴾ در نعمت الهی‌اند؛﴿وَ اِنَّ الْفُجَّارَ﴾ در جحیم‌اند
فرمود: ﴿یَصْلَوْنَها یَوْمَ الدِّینِ ٭ وَ ما هُمْ عَنْها بِغائِبینَ﴾ دائمی است. یک وقت انسان یک رذیلت اخلاقی که دارد نمی‌تواند از آن فرار کند، این حسد چیست؟ حسد، کِبر، اینها از درون نشات می‌گیرد خوره‌ای است که از درون آسیب می‌رساند.

﴿ثُمَّ ما اَدْراکَ ما یَوْمُ الدِّینِ﴾ یومی است که ﴿لا تَمْلِکُ نَفْسٌ لِنَفْسٍ شَیْئاً وَ الْاَمْرُ یَوْمَئِذٍ لِلَّهِ﴾ امر در دنیا هم مخصوص خداست او «رب العالمین» است؛ منتها ذات اقدس الهی در دنیا یک عده را اسباب و وسایل قرار داد که کار را انجام بدهند برای آزمون، در آخرت ﴿تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الاسْبَابُ﴾ چون دار آزمون نیست این قدرت‌ها را از آنها می‌گیرد فقط می‌ماند قدرت الهی.

┄═❁🍃❈🌸❈🍃❁═┄

پیشگفتار سوره انفطار (82)

سورة انفطار تنها سوره‌اي است كه با نام «الله» ختم مي‌شود و همان‌طور كه تعداد سوره‌هاي قرآن، تعداد حروف «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم» و تعداد تكرار شده هر يك از كلمات: اِسْم، اَلله، رَحْمَن، رَحِيم [در مورد خدا]، در قرآن مضربي است از عدد 19، اين سوره همچون اولين سورة نازل شده به پيامبر [علق] و سورة اعلي 19 آيه دارد.

مخاطب اين سوره «انسان» است و بي هيچ سوگند، از واقعه‌اي بس عظيم در آينده خبر مي‌دهد كه كمترين سابقه در ذهن و زبان و درك و دانش نه تنها مخاطبين، بلكه ملت‌هاي پيشرفته آن دوران نداشته است. موضوع فروپاشي نظام فعلي جهان در آستانة قيامت و مسئله رستاخيز نه تنها كوچك‌ترين جايگاهي در اطلاعات و اشتغالات و انديشة مردم 14 قرن قبل نداشته، بلكه نزد مسلمانان نيز، با آنكه حدود نيمي از آيات نازل شده در دو سال اول بعثت ناظر به قيامت است، اين موضوع در تقسيم‌بندي سه‌گانه اصول دين [و پنجگانه نزد شيعيان] همواره در رديف آخر قرار گرفته است، آن هم با تبديل قيامت به معاد [توحيد، نبوّت، عدل، امامت و معاد]. همين تمركز قرآن بر موضوعي كه جايگاهي در دل و دانش مردم معاصر خود نداشته، وحياني بودن و استقلال آن را از انديشه و دخالت ذهن گيرندة وحي نشان مي‌دهد.

طبق محاسبات كتاب «سير تحوّل قرآن» [جلد شمارة 15]، پنج آية ابتداي اين سوره در اولين سال و 14 آية بعدي در سال سوم بعثت نازل شده‌اند. چهار آية اول سوره با «إِذَا» كه اشاره به چهار واقعة مقارن و مرتبط با هم در آستانة وقوع ناگهاني قيامت است آغاز مي‌گردد و آية پنجم به آگاهي انسان از عملكرد زندگي پيشين دنيايي خود اشاره مي‌كند. پنجم آية مستقل ابتداي سوره با حرف «ت» ختم مي‌شود و بقيه سوره با آهنگ و حروف متنوع: «ن» [8 مورد]، «م» [3 مورد]، «ك» [2 مورد] و «ه». گويا در اين سوره از تحولات فيزيكي فرا منظومه‌اي در آستانة قيامت ياد مي‌كند و در سورة شمس از تحولات منظومة شمسي. علاوه بر اين دو سوره، در سوره‌هاي انشقاق، زلزال، واقعه و قيامه نيز با كلمة «إِذَا» به ظرف زماني و مكاني اين تحوّلات اشاره شده است.

عامل اين گسيختگي و انفطار را برخي اخترشناسان فرضيه انبساط عمومي جهان و كاهش يافتن نيروي جاذبه ثقل مركزي كهكشان بر ستاره‌ها مي‌دانند و برخي تصادم كهكشان‌ها با تلاشي نظم موجود و ادغام دو مجموعه دريكديگر و نظرياتي ديگر كه همگي در مرحلة فرضيه هستند.

📚تفسیر بازرگان



آیہ 1
إِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ: اذا، شرط زمان آینده و مشعر بر تحقق پیش‏آمد ناگهانى است. انفطار، انفعال- قبول و پذیرش- اثر فطر میباشد. از موارد استعمال لغت فطر چنین استنباط میشود که معناى آن شکافته شدن و سر برآوردن است: فطرت، صفات و خواصى است که از درون انسان (نه عوامل خارج) سر برمى‏آورد. فطر (بضم فاء) گیاهى است مانند قارچ که ناگهان از زمین برمى‏آید. بنا بر این چون مقصود از السماء جسم یا اجرام محیط بر ماست باید عامل و علت طبیعى انفطار آن از خود آن یا باطن آن باشد.

گرچه معلومات و تحقیقات کیهانشناسى با همه پیشرفتهایش، هنوز راجع بپایان جهان یا بهم ریختن وضع موجود نظام کهکشانها نمیتواند مانند قرآن اظهار نظر قاطع نماید، ولى در مسیر اینگونه بررسیها چنین وضع نهایى پیش‏بینى میشود: از مجموع مشاهدات و محاسبات ریاضى این اصل مسلم شده است که سراسر جهان و کهکشانها پیوسته در حال انبساط است و این انبساط نتیجه قوا و تغییرات و تحولاتیست که در عناصر و مواد اولى آن روى میدهد .

📚پرتوی از قران