نترسيدن از مكر و نيرنگ مخالفان حق

در قرآن كريم،در آيات و سوره‌هاي متعددي خداوند از ابطال و خنثي كردن مكر و حيله و خدعه دشمنان و مخالفان پيامبران و پيروان راه حق سخن گفته و به مومنان تذكر داده كه در راه حق از مكر و كيد مخالفان نهراسند.

از جمله
خداوند در سوره انفال می فرمایند:

:وَ إِذْ يَمْكُرُ بِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِيُثْبِتُوكَ أَوْ يَقْتُلُوكَ أَوْ يُخْرِجُوكَ وَ يَمْكُرُونَ وَ يَمْكُرُ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَيْرُ الْماكِرِينَ «30»
انفال

و (به ياد آور) زمانى كه كافران درباره‌ى تو نقشه مى‌كشيدند تا تو را زندانى كنند، يا تو را بكشند يا (از مكّه) تبعيد كنند. و آنان نقشه مى‌كشيدند و خدا هم (با خنثى كردن توطئه‌هاى آنان) تدبير مى‌كرد و خداوند، بهترين تدبيركنندگان است.

:point_left:نکته ها
مكر به معناى تدبير، چاره‌انديشى، طرح و نقشه است.

اين آيه اشاره به «ليلة المبيت» و #توطئه‌ى كفّار براى قتل رسول خدا صلى الله عليه و آله دارد كه آن حضرت از طريق جبرئيل آگاه شد و على عليه السلام به جاى او در بستر خوابيد و پيامبر شبانه از خانه خارج شد و به غار ثور رفت و از آنجا به مدينه هجرت كرد.

پیام ها
يادآورى امدادهاى الهى و خطرهايى كه خدا از ما دور كرده، مايه‌ى آرامش و قوّت قلب است. وَ إِذْ يَمْكُرُ بِكَ‌ ...

توطئه‌ى كفّار عليه مسلمانان هميشگى و حمايت_خداوند هم از آنها دائمى است. «يَمْكُرُونَ وَ يَمْكُرُ اللَّهُ» (چنين نيست كه هميشه دشمنان به اهداف خود برسند، خداوند با تدبير خود، توطئه‌هاى آنان را خنثى مى‌كند.)

- هركه با طرفداران حقّ حيله كند، با خداوند طرف است. «يَمْكُرُونَ وَ يَمْكُرُ اللَّهُ»

- خداوند، حامى كتاب و اولياى خويش است و با تار عنكبوت، اشرف مخلوقات را حفظ مى‌كند و بزرگ‌ترين #توطئه‌ها را خنثى كرده، مسير تاريخ را عوض مى‌كند. «وَ اللَّهُ خَيْرُ الْماكِرِينَ»

نقل از تفسير نور(10جلدى)، ج‌3، ص: 308

كلمات كليدي: مكر حيله نيرنگ خدعه كيد خدا

◀️خداوند در سوره یوسف می فرمایند :

🔶🔶ذلِكَ لِيَعْلَمَ أَنِّي لَمْ أَخُنْهُ بِالْغَيْبِ وَ أَنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي كَيْدَ الْخائِنِينَ «52»

(يوسف گفت:) اين (اعاده حيثيّت) براى آن بود كه (عزيز) بداند من در نهان به او خيانت نكرده‌ام و قطعاً خداوند نيرنگ خائنان را به جایی نمی رساند

👌👌پیام ها

🔶1- خائن، به نتيجه نمى‌رسد و خوش عاقبت نيست. آرى! اگر ما پاك باشيم؛ «لَمْ أَخُنْهُ بِالْغَيْبِ» خداوند اجازه نمى‌دهد، ناپاكان آبروى ما را برباد دهند. «أَنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي كَيْدَ الْخائِنِينَ»

🔶2- از سنن الهى، عدم موفقيّت خائنان و شكست و رسوايى آنان است. «أَنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي كَيْدَ الْخائِنِينَ»*

💫💫تفسیر نور

◀️ وهمچنین خداوند در سوره غافر می فرمایند :

🔶فَسَتَذْكُرُونَ ما أَقُولُ لَكُمْ وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ «44»

🔹پس به زودى آن چه را براى شما مى‌گويم متذكّر خواهيد شد و من كارم را به خدا واگذار مى‌كنم زيرا كه او به (احوال) بندگان بيناست.

🔶فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا وَ حاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذابِ «45»

🔶پس خداوند(مؤمن آل فرعون ) را از بدى‌هاى آن چه نيرنگ نمودند حفظ كرد و عذاب سختى آل فرعون را فراگرفت.

👈نکته ها
«تفويض»، واگذار كردن كارها به خداست و اين حالت بالاتر از توكّل است. چون در وكالت، موكّل مى‌تواند بر كار وكيل نظارت كند، ولى در تفويض همه‌ى كارها را به خدا مى‌سپاريم. «1» البتّه تفويض و سپردن كارها به خدا كه شعار مؤمن آل فرعون بود، بعد از بكار بردن تمام تلاش خود در راه نجات موسى از قتل و بيدار كردن و هشدار دادن و تبليغ كردن بود. اين گونه تفويض است كه انواع حمايت‌هاى الهى را به دنبال دارد. «فَوَقاهُ اللَّهُ»

👈از اين دو آيه استفاده مى‌شود كه آل فرعون، اين مؤمن را تهديد مى‌كردند و براى او حيله‌ها مى‌انديشيدند، ولى خداوند او را از همه‌ى توطئه‌ها و خطرها حفظ كرد.


🔸1- در برابر تهديدها و توطئه‌ها «مَكَرُوا» بايد به خدا پناه برد. «أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ»


🔸2- اگر خداوند اراده كند، يك نفر مؤمن را در ميان يك رژيم فاسد و حيله‌گر حفظ و يارى مى‌كند. «فَوَقاهُ اللَّهُ»

🔸3- با لطف خداوند، هم جان و ايمان افراد مؤمن از توطئه‌ها حفظ مى‌شود و هم توطئه‌گران نابود مى‌شوند. فَوَقاهُ اللَّهُ‌ ... وَ حاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ‌

💫💫تفسیر نور

خداوند متعال در سوره انفال می فرمایند :

🔶 "ذلِكُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ مُوهِنُ كَيْدِ الْكافِرِينَ" «18»انفال

آن، (شكست دشمن وپيروزى شما لطف خدا بود.) و (بدانيد) كه خداوند، سست كننده‌ى نيرنگ كافران است.

👈نکته ها
«ذلِكُمْ»، اشاره به وضع مسلمانان و كفّار در جنگ بدر دارد و يادآور امدادهاى الهى از آسمان و زمين و شكست دشمن است. گويا چنين گفته است: «ذلكم لطف اللّه عليكم»

🔶🔸سست شدن نقشه‌هاى دشمن، با ايجاد رعب و ترس در دل آنان، تزلزل و تفرقه، افشاى اسرار، طوفان و رعد و برق بود.

👌👌پیام ها
🔸1- خداوند، نقشه‌هاى_دشمنان عليه مؤمنان را خنثى مى‌كند. «أَنَّ اللَّهَ مُوهِنُ كَيْدِ الْكافِرِينَ» (اگر روحيّات ايمانى حفظ شود، خداوند حتّى امور مخفى و غير محسوس دشمنان عليه ما را خنثى مى‌كند و درهم مى‌شكند، .)

🔹3- در هر شرايطى توكّل بر خدا كنيم و از دشمنان و توطئه‌هاى_آنان_هراسى نداشته باشيم. «أَنَّ اللَّهَ مُوهِنُ كَيْدِ الْكافِرِينَ»

💫💫تفسیر نور

أَفَمَنْ هُوَ قَائِمٌ عَلَى كُلِّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ وَجَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكَاءَ قُلْ سَمُّوهُمْ أَمْ تُنَبِّئُونَهُ بِمَا لَا يَعْلَمُ فِي الْأَرْضِ أَمْ بِظَاهِرٍ مِنَ الْقَوْلِ بَلْ زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مَكْرُهُمْ وَصُدُّوا عَنِ السَّبِيلِ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ ﴿۳۳﴾

آيا كسى كه بر هر شخصى بدانچه كرده است مراقب است [مانند كسى است كه از همه جا بى‏ خبر است] و براى خدا شريكانى قرار دادند بگو نامشان را ببريد آيا او را به آنچه در زمين است و او نمى‏ داند خبر مى‏ دهيد يا سخنى سطحى [و ميان‏تهى] مى‏ گوييد [چنين نيست] بلكه براى كسانى كه كافر شده‏ اند نيرنگشان آراسته شده و از راه [حق] بازداشته شده‏ اند و هر كه را خدا بى‏ راه گذارد رهبرى نخواهد داشت (۳۳)

مي¬فرمايد مكر اينها به جايي نمي¬رسد چرا براي اينكه من مي¬دانم دارند چه مي¬كنند. اگر آن ممكور آن طرف مكر بداند كه اين شخص چه نقشه¬اي دارد خوب آن نقشه اثر ندارد ديگر

اين يك برهان ديگر اينكه فرمود من هستم كه بايد كارهاي اينها را سامان بدهم أفَمَن هُوَ قَائِمٌ عَلَي كُلِّ نَفسٍ بِمَا كَسَبَت خدا مسلط بر تمام نفوس است و تمام كارها زير پوشش وتدبير او بايد اداره بشود
هرگز اجازه نمي¬دهد كه يك عدّه‌اي در برابر دين او مكر كنند و دين او را آسيب برسانند

فرمود ممكن نيست كسي بخواهد در برابر دين دسيسه كند و ما به او مهلت بدهيم اولاً مي‌دانيم او چطور دسيسه مي¬كند براي اينكه يَعلَمُ مَا تَكسِبُ كُلُّ نَفسٍ( )، اين را در ضمن آيه مكر فرمود در همين سوره رعد
ثانياً فرمود مگر متولّي امور مردم ما نيستيم أفَمَن هُوَ قَائِمٌ عَلَي كُلِّ نَفسٍ بِمَا كَسَبَت
در همين سوره رعد در اواخر سوره فرمود وَقَد مَكَرَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِم فَلِلَّهِ الْمَكْرُ جَمِيعًا يَعْلَمُ مَا تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ، اينها اوّلين گروهي نيستند كه به دسيسه و مكر پرداختند پيش از اينها اقوامي هم بودند كه به مكر ودسيسه عمر گذراندند اما فَلِلَّهِ الْمَكْرُ جَمِيعاً( )، تمام اين نقشه¬ها مال خدا است ملك او است ديگر و يَعلَمُ مَا تَكسِبُ كُلُّ نَفسٍ( )، هر كسي هر كاري مي¬كند او مي¬داند ديگر خب
حال اگر كسي زيدي در برابر عمر مكر كرد ممكن است كه عمر كه ممكور است آسيب ببيند چون آگاه نيست ولي اگر كسي در برابر دين خدا خواست مكر بكند خدا مي¬داند كه آن ماكر چه مي¬كند اگر مي‌داند او چه مي‌كند و اگر او قيّم كارها است بايد سامان ببخشد فرمود من مكر و دسيسه را سامان نمي¬بخشم گرچه مكري باشد كه كوه كن وَإِن كَانَ مَكرُهُم لِتَزُولَ مِنهُ الجِبَالُ( )، اما وَمَكرُ أولئِكَ هُوَ يَبُورُ( )، مكرشان باير است


اين بحث مربوط به محاسبه دنياست فرمود ما نمي¬گذاريم نقشه¬هاي شما پياده بشود چرا براي اينكه مأموران ما همان جا حاضرند ديگر مأموران ما آنجا حاضرند فقط يادداشت مي¬كنند كه اينها دارند نقشه مي‌كشند كه اين معناي كتابت است يا ماموران ما حاضرند عين واقعه را پياده مي¬كنند هر كاري كه شما بخواهيد مأمور ما آنجا هست ديگر
إِنَّ رُسُلَنَا يَكْتُبُونَ مَا تَمْكُرُونَ( ) هر نقشه¬اي كه شما بخواهيد بكشيد او پياده مي¬كند بنابراين فرض ندارد كه كسي بتواند در نقشه‌هايش پيروز باشد قُلِ اللَّهُ أَسْرَعُ مَكْراً( ) چرا به چه دليل
يك وقت است مي¬گوييم چون إِنَّ اللّهَ عَلَي كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ، أَنَّ اللّهَ بِكُلِّ شَيْ‏ءٍ عَلِيمٌ و مانند آن يا يك وقت است مي¬گوييم چون اعمال را اينها نوشتند در قيامت حساب مي¬شود يك وقت مي¬گوييم هيچ نقشه‌اي از نقشه¬هاي آنها اثر نمي¬كند براي اينكه مأموران ما آنجا حضور دارند اين پيداست كه كتابت فرشتگان يك كتابت قراردادي نيست كه بنويسند كه فلان شخص فلان روز اين كار را كرده است اين متن را در عمل در خارج پياده مي¬كند .

تفسير سوره رعد ايت اله جوادي املي