بنام خدا

در گروه تلگرام قرآن پویان ،سوالی پیرامون منظور خدواند از کتاب و میزان در آیه ۲۵سوره حدید شد که پاسخهایی ارایه و بحثهایی انجام شد.

خلاصه این مباحث در اینجا هم ارایه میشود.

خود آیه و ترجمه آنرا ابتدا ذکر می کنیم
سوره حدید

لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْميزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَ أَنْزَلْنَا الْحَديدَ فيهِ بَأْسٌ شَديدٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَ رُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزيزٌ25

به تحقیق ما رسولان خود را همراه با معجزات روشن فرستادیم ، و همراه آنها کتاب و میزان نازل کردیم تا مردم را به عدالت وا دارند وآهن را که نیروی شدید در آنست و منافع بسیار دیگری برای مردم دارد، نازل کردیم و تاخدا معلوم کند چه کسی خدا و فرستادگان اورا نادیده ، یاری می کند، آری بدرستی خداوند قدرتمند و عزیز است.

کلمات کلیدی:میزان کتاب معیار شاخص احکام قانون

در تفسیر نمونه ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ" ﻛﺘﺎﺏ" ﻫﻤﺎﻥ ﻛﺘﺐ ﺁﺳﻤﺎﻧﻰ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺭﻭﺡ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﻤﻪ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﺍﺳﺖ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺑﻪ" ﻛﺘﺎﺏ" ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻔﺮﺩ ﻣﻰ ﻛﻨﺪ، ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺍﻧﺴﺎﻧﻬﺎ، ﻣﺤﺘﻮﺍﻯ ﺁﻥ ﻛﺎﻣﻠﺘﺮ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ.

ﻭ ﺍﻣﺎ" ﻣﻴﺰﺍﻥ" ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻰ" ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻭﺯﻥ ﻛﺮﺩﻥ ﻭ ﺳﻨﺠﺶ" ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﺪﺍﻕ ﺣﺴﻰ ﺁﻥ ﺗﺮﺍﺯﻭﻫﺎﻳﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻭﺯﻥ ﺍﺟﻨﺎﺱ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻣﻰ ﺳﻨﺠﻨﺪ، ﻭﻟﻰ ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﺼﺪﺍﻕ ﻣﻌﻨﻮﻯ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ، ﻳﻌﻨﻰ ﭼﻴﺰﻯ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺍﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺳﻨﺠﻴﺪ، ﻭ ﺁﻥ ﺍﺣﻜﺎم ﻭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺍﻟﻬﻰ، ﻭ ﻳﺎ ﺁﺋﻴﻦ ﺍﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ ﺍﺳﺖ، ﻛﻪ ﻣﻌﻴﺎﺭ ﺳﻨﺠﺶ ﻧﻴﻜﻴﻬﺎ ﻭ ﺑﺪﻳﻬﺎ، ﻭ ﺍﺭﺯﺷﻬﺎ ﻭ ﺿﺪ ﺍﺭﺯﺷﻬﺎ ﺍﺳﺖ.

ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﺑﺎ ﺳﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻮﺩﻧﺪ: ﺩﻟﺎﺋﻞ ﺭﻭﺷﻦ، ﻛﺘﺐ ﺁﺳﻤﺎﻧﻰ، ﻭ ﻣﻌﻴﺎﺭ ﺳﻨﺠﺶ ﺣﻖ ﺍﺯ ﺑﺎﻃﻞ ﻭ ﺧﻮﺏ ﺍﺯ ﺑﺪ، ﻭ ﻣﺎﻧﻌﻰ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻓﻰ ﺍﻟﻤﺜﻞ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﺠﻴﺪ ﻫﻢ" ﺑﻴﻨﻪ" (ﻣﻌﺠﺰﻩ) ﺑﺎﺷﺪ، ﻭ ﻫﻢ ﻛﺘﺎﺏ ﺁﺳﻤﺎﻧﻰ، ﻭ ﻫﻢ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺍﺣﻜﺎم ﻭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ، ﻳﻌﻨﻰ ﺳﻪ ﺑﻌﺪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﺤﺘﻮﻯ.

در تفسیر المیزان نظر علامه طباطبایی کمی متفاوت است:
ایشان کتاب را به شریعت و دین معنی کردند و معنای انزال آن : به حق محض بودن آن و اینکه بدون آمیختگی با اختلافهای شیطانی و نفسانی است بیان شده.

و کلمه" میزان" به معنای هر مقیاسی است که اشیاء با آن سنجیده می‏شود. و مراد از آن به قرینه ذیل آیه و آیات بعد همان دینی است که کتاب مشتمل بر آن است، و از این جهت دین را میزان نامیده که عقاید و اعمال به وسیله آن سنجش می‏شود، و در نتیجه در روز قیامت هم بر طبق آن سنجش محاسبه و جزاء داده می‏شود. پس میزان عبارت است از دین با اصول و فروعش.

کتاب اگر چه در آیه با ال آمده است و به نوعی معرفه شده است ولی همه کتاب ها و نوشته های الهی را در بر می گیرد

میزان اگر چه به معنای وسیله سنجش می باشد ولی این معیار هم در کتاب و هم درسنت پیامبر ملاحظه می شود

نسبت کتاب و سنت نسبت عام و خاص می تواند باشد و حداکثر عموم و خصوص من وجه باشد

از آیه تفسیرهای دیگری هم شده است:

واژه کتاب در مفهوم کلی قرآنی و آموزه های اسلامی شامل کتاب تکوین و کتاب تشريع هم می باشد

واژه میزان هم در فرهنگ قرآنی و هم در روایات و در آموزه های اسلامی هم جنبه نظری دارد و هم عملی که ازجمله امامان یا به طور کلی معصوم میزان اعمال محسوب شده اند

اما مدل‌ قرآن‌ در تحليل‌ اجتماعي انقلاب‌ الهی را از آيه‌اي‌ در سوره‌ حديد مي‌توان‌ بدست‌ آورد.

«لقد ارسلنا رسلنا بالبينات‌ و انزلنا معهم‌ الكتاب‌ و الميزان‌ ليقوم‌ الناس‌ بالقسط و انزلنا الحديد فيه‌ بأس‌ شديد ومنافع‌...» به‌ تحقيق‌ پيامبران‌ را فرستاديم‌ با معجزات‌ و با آنها كتاب‌ و ميزان‌ فرستاديم‌ تا مردم‌ به‌ عدالت‌ قيام‌ نمايند وآهن‌ هم‌ فرستاديم‌ كه‌ در آن‌ سختي‌ شديد است‌ و منافعي‌....اين آيه به مولفه هاي زير تصريح مي نمايد .

رسولان‌ - رهبران‌ يك‌ انقلاب‌ الهي‌.
بينات‌ - معجزات‌ و امدادهاي‌ غيبي‌ در يك‌ انقلاب‌ الهي‌.
كتاب‌ - ايدئولوژي‌ و مكتب‌ يك‌ انقلاب‌ الهي.‌
ميزان‌ - قانون‌ و معيار در يك‌ انقلاب‌ الهي‌.
قيام‌ - واژه‌ معادل‌ انقلاب‌ به‌ معناي‌ حركت‌ براي‌ خدا
ناس‌ - مردم‌، نيرو و طبقه‌ انقلابي‌ كه‌ داراي‌ فطرت‌ الهي‌ هستند.
قسط - هدف‌ و آرمان‌ يك‌ انقلاب‌ الهي‌ كه‌ عدالت‌ بطور عام‌ است‌.
حديد - شكل‌ يك‌ انقلاب‌ جامع‌ الهي‌ كه‌ قهرآميزو همراه باخشونت است‌.

سلام.

در قرآن،مجوعا ۹بار کلمه میزان بکار رفته است.

۴بار آن در عبارت اوفواالکیل و المیزان است.

۳بار آن در سوره رحمن،پشت سرهم قرار گرفته

والسما ء رفعها و وضع الميزان. الاتطغو في الميزان و اقيمواالوزن بالقسط ولا تخسروالميزان

در اين سوره،تصريح دارد كه ميزان ،مستلزم وضع و تشريع است.

٢بار هم در سوره حديد و شوري است كه انزال كتاب و ميزان،از جانب خدا مطرح شده است.

با توجه به ٤ايه اول،و ٥ايه دوم،به نظرم، ميزان،تمام قواعد و معيارهاي مورد قبول و وضع شده انساني و الهي را در بر می گیرد.

لذا در 4 مورد نخست كه به رعايت پيمانه و ميزان اشاره كرده،منظور همان توافقات و قراردادها و معيارهاي فيما بين انسانها ست و در مواردي هم كه به ميزان الهي اشاره شده،مقررات و احكام وضع شده از جانب خداست.

اولیای الهی و امامان معصوم،شاخص و مصداقی از رعایت موازین و معیارهای الهی و انساني هستند.

کتاب حاوی آن بخش فرازمانی و فرا مکانی تعالیم انبیاء است که در تعالیم همگی شان مشترک است از قبیل خداوند و وحدت او و برقراری آخرت و حتمیت وقوعش و . . . و میزان آن بخش از تعالیم بسته به زمان و مکان مخاطب های هر نبی است مانند احکام که از هرنبی تا دیگری ممکن است با توجه به زمان و مکان و نیاز های آنان فرق هایی کند .

1 - در سوره بقره دارد «. . . انزل معهم الکتاب بالحق لیحکم بین الناس فیما اختلفوا فیه . . . » و در ذیل آیه موضوع اختلافات را بیان میکند که عقیدتی است ، لذا کتاب محتوای عقیدتی دارد

2 - در سوره حدید که موخر بر بقره است ، علاوه بر کتاب میزان را هم جزء لوازم نبوت ذکر کرده ، لذا میتوان فهمید که میزان بار عقیدتی ندارد

3 - اما ، آنچه واضح است ، و از ادیان با سطحی ترین نگاه هم فورا فهمیده میشود ، این است که هر دین دو نوع محتوا دارد : عقاید و احکام
با جمع بندی سه فقره فوق معلوم میشود مراد از کلمه «میزان» در سوره حدید ،احکام است

با عرض سلام و سپاس از توضیحات شما در مورد کتاب و میزان.

منم در مورد منظور قرآن از میزان ، فکر کرده ام و فعلاً به این توضیح قانع شدم که: میزان ،همان ترازوی درونی ماست .
مثلاً یک کودک، ممکن است مطالب قرآن را نداند ولی میزان را میفهمد و مفاهیمی چون عدالت با دیگر کودکان و مقدار و اندازه ی هر کاری را درک میکند.
در حقیقت، ما با میزان ، درستی احکام کتاب را در می یابیم.

در قرآن هم بعضی چیزها به ما واگذار شده. مثلاً خداوند فرموده که اموال مردم را به ناروا نخوریم.
پس میزانی در نهاد ما وجود دارد که آنرا تشخیص میدهد.

در انجیل آمده: با مردم ، همانگونه رفتار کنید که میخواهید با شما رفتار کنند. این است خلاصه ی تورات و نوشته های انبیاء. (انجیل متی ،فصل ۷آیه۱۲)
در روایات هم آمده: آنچه برای خود نمی پسندی، برای دیگران نپسند.