❇️جنگ داخلي دروني، چگونه است؟ چرا گفته اند جهاد نفس؟ چرا در نماز تمركز نداريم؟
🔸قسمت سوم
🔷 اين بيان نوراني وجود مبارك امام صادق(سلام الله عليه) را ملاحظه بفرماييد. در كتاب شريف وسائل طبع مؤسسه آلالبيت(عليهم السلام) جلد پانزده صفحه ي 209 در آنجا حديثي را مرحوم صدوق در كتاب علل ايشان «عن أبيه عن سعدبن عبدالله عن أحمدبن محمدبن عيسي عن عليبن الحَكَم عن عبداللهبن سِنان» نقل كرده كه عبداللهبن سنان ميگويد «سألت أباعبدالله جعفربن محمدالصادق(عليهما الصلاة و عليهما السلام) فقلت الملائكة أفضل أم بنوآدم» فرشتهها بالاترند يا فرزندان آدم؟
🔷وجود مبارك امام صادق بيان نوراني حضرت امير را در جواب ذكر كرد: «فقال, قال اميرالمؤمنين عليبنابيطالب(عليهما الصلاة و عليهما السلام) إنّ الله رَكَّب في الملائكة عقلاً بلا شهوةٍ و ركّب في البهائم شهوةً بلا عقلٍ و ركّب في بنيآدم كلتيهما فمَن غَلَب عقله شهوته فهو خيرٌ مِن الملائكة و مَن غلبَ شهوته عقله فهو شرٌّ مِن البهائم» اين «غلبَ شهوته عقله» يعني اين, عقل صد درصد به طور جزم ميداند اين كار ضرر دارد بسيار خب, اما شهوت ميگويد من به حرف تو گوش نميدهم من اين مادّه ي مخدّر چند لحظه مرا آرام بكن من ميخواهم گوش بدهم.
🔷هر چه بگويند اين آيندهاش خسران است الآن هم ضرر دارد سمّ را شما به بدن ميريزي اين خيال ميكني لذيذ است اين برهاني نيست ميگويد برو كنار, تو حاكم معزولي. بنابران اگر كسي عقلِ نظر را پيروز نكند و ميدان به شهوت و غضب بدهد و رهبريِ اين كارها را به عهده ي عقلِ عمل نگذارد ميشود ﴿أُولئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ﴾ علم براي نيروي ادراكي است كار براي نيروي تحريكي است براي بخش اجراست اجرائيات نفس به دست ديگري است, بنابراين ايمان جزء محدوده ي عملي است علمي خود اين ايمان, عمل است.
🔷غرض آن است كه بيان نوراني امام صادق كه از وجود مبارك حضرت امير(سلام الله عليهما) نقل ميكند اين است كه در جهاد درون اگر كسي حرفِ اوّلش را عقل ميكند بله اين بالاتر از ملائكه است, اگر كسي حرف اوّلش را شهوت ميزند اين پايينتر از حيوان است آن كه حرف اوّلش را شهوت ميزند معنايش اين است كه علم دارد صد درصد كه چه چيزي حلال است چه چيزي حرام است ولي «غلبَ شهوته عقله» نه معنايش اين است كه اين يك احتمال ميدهد آينده ي خوبي داشته باشد مانند آن, ما تمام كوشش و تلاش را در تهذيب نفس بايد بكنيم كه بخش فرهنگيمان كدام است, بخش اجراي كدام است, اگر جايي مشكل اجرايي داشتيم مكرّر به درس و بحث نچسبيم اين درس و بحث يك مقدارش براي ما كافي است مقداري به نماز شب بچسبيم, مقداري به زيارت عاشورا بچسبيم, مقداري به زيارت آلياسين بچسبيم, مقداري به زيارت امينالله بچسبيم اين مشكل را حل ميكند وگرنه ما چه چيزي را نميدانيم.آنهايي كه نميدانيم از ما نميخواهند اينكه ميدانيم عمل نميكنيم مكرّر به درس و بحث ميچسبيم اين درس و بحث روزي براي ما كارآمد دارد كه بشود رأيِ مطاع اما اگر بشود يك مرجعِ معزول اثري ندارد .
🔷اين است كه به ما گفتند كه, شما همان آيهاي كه چند روز قبل تلاوت شد در سوره ي مباركه ي «زمر» درست است كه فرمود عالِم و غير عالِم يكسان نيست اما در كنار نماز شب ذكر كرده فرمود: ﴿أَمَّنْ هُوَ قَانِتٌ آنَاءَ اللَّيْلِ سَاجِداً وَقَائِماً يَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَيَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ﴾ كسي در فضاي نمازِ شب عالِم باشد البته با ديگري فرق ميكند اما اگر كسي در آن فضا نباشد عالِم باشد خب بالأخره «رُبَّ عَالِمٍ قَدْ قَتَلَهُ جَهْلُهُ» شما اين عالم بيعمل را شما ملاحظه فرموديد كه جهنّميها ميگويند اين را كنار ببريد بويِ بدش ما را آزار ميكند ديگر اين روايات جهنم است ديگر اين براي چه كسي است؟! جهنّميها به مسئول جهنم چه ميگويند؟
🔷ميگويند اين عالمِ بيعمل را قدري كنارتر ببريد بوي بدش ما را آزار ميكند همين را ميگويند ديگر چرا ميگويند خداي سبحان هفتاد گناه جاهل را ميآمرزد بدون اينكه يك گناه عالم آمرزيده بشود چرا ميگويند عالم در لبه ي جهنم است گناه همان و افتادن همان, ولي جاهل هفتاد قدم از جهنم فاصله دارد ممكن است افتان و خيزان, افتان و خيزان بيفتد و بلند بشود, بيفتد و بلند بشود سرّش همين است ديگر, غرض اين است كه علم, اگر ما در اين مثال خوب توجّه كنيم به ممثّل پي ميبريم ما با چشم گَرد و غبار را ميبينيم و ميدانيم كه اگر چشم را نبنديم اين غبار ميآيد چشم را كور ميكند, اما چشمي كه ميبيند كه نميتواند خودش را حفظ بكند اين مُژه و پلك است روي هم ميآيد اين زيب را خدا آفريد كه آدم چشمش را حفظ بكند حالا اگر اين زيب مشكل داشت و بيمار بود خب چشم هر چه ببيند با تلسكوپ ببيند با ميكرسكوپ ببيند مشكل حل نميشود عمل را برخي به عهده دارند علم را برخي ديگر به عهده دارند اگر نفس بتواند كلمه ي جامعه باشد همه ي اينها را سرِ جاي خود بنشاند «طوبي له و حُسن مآب» اين ميشود ﴿قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا﴾ وگرنه «مَن غلبه شهوته عقله فهو شرٌّ مِن البهائم» كه فرمود: ﴿بَلْ هُمْ أَضَلُّ﴾ اين بيان نوراني حضرت امير كه فرمود: «شرٌّ» براي اينكه در قرآن دارد كه ﴿بَلْ هُمْ أَضَلُّ﴾.
📚آیت الله جوادی آملی
💫