افسوس پيروان از اطاعت از رهبران و زعماي گمراه

إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْكَافِرِينَ وَأَعَدَّ لَهُمْ سَعِيرًا ﴿۶۴﴾

ترجمه فولادوند: خدا كافران را لعنت كرده و براى آنها آتش فروزانى آماده كرده است

ترجمه خرمشاهی: بى‏گمان خداوند كافران را لعنت كرده است، و براى آنان آتشى [سهمگين‏] آماده ساخته است‏


خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا لَّا يَجِدُونَ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا ﴿۶۵﴾

فولادوند: جاودانه در آن مى‏مانند نه يارى مى‏يابند و نه ياورى

خرمشاهی: كه جاودانه در آنند، و يار و ياورى نمى‏يابند


يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ يَقُولُونَ يَا لَيْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ وَأَطَعْنَا الرَّسُولَا ﴿۶۶﴾

فولادوند: روزى كه چهره‏هايشان را در آتش زيرورو مى‏كنند مى‏گويند اى كاش ما خدا را فرمان مى‏ برديم و پيامبر را اطاعت مى‏ كرديم

خرمشاهی: روزى كه چهره‏ هايشان در آتش [دوزخ‏] گردانده شود، گويند كاش از خداوند اطاعت مى‏كرديم و از پيامبر اطاعت مى‏كرديم‏


وَقَالُوا رَبَّنَا إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَاءنَا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا ﴿۶۷﴾

مکارم: و مي‏گويند: پروردگارا! ما از رؤ سا و بزرگان خود اطاعت كرديم و ما را گمراه ساختند.

خرمشاهی: و گويند پروردگارا ما از پيشوايان و بزرگترانمان اطاعت كرديم، آنگاه ما را به گمراهى كشاندند


رَبَّنَا آتِهِمْ ضِعْفَيْنِ مِنَ الْعَذَابِ وَالْعَنْهُمْ لَعْنًا كَبِيرًا ﴿۶۸﴾

فولادوند: پروردگارا آنان را دو چندان عذاب ده و لعنتشان كن لعنتى بزرگ

مکارم: پروردگارا! آنها را از عذاب، دو چندان ده، و آنها را لعن بزرگي فرما.

کلمات کلیدی:رهبران،بزرگان،پیروان،گمراه،لعنت

ان الله لعن الكافرين و اعد لهم سعيرا (64)
خالدين فيها ابدا لا يجدون وليا و لا نصيرا (65)

به درستى خدا كافران را لعنت كرده، و براى آنها عذابى سوزان تهيه ديده است (64).
در حالى كه جاودان در آن باشند، و سرپرستى و ياورى نيابند (65).

.
64لعن كفار به معناى دور كردن آنان از رحمت است. و كلمه (اعد) از اعداد است، كه به معناى تهيه ديدن است. و كلمه (سعير) به معناى آتش شعله ور است، و بقيه الفاظ آيه روشن است.

. 65فرق بين (ولى ) و (نصير) اين است كه : ولى هر كس عبارت است از كسى كه تمامى كارهاى او را انجام دهد، و آن كس خودش به كلى كنار باشد.
ولى كلمه نصير به معناى آن كسى است كه در كارهاى وى او را كمك كند، و گوشه اى از كارهاى او را بعهده گيرد، و در كارى كه انجام مى شود هم صاحب كار دخالت داشته باشد، و هم نصير او.

بنابر اين ولى عبارت است از كسى كه همه كارهاى (مولى عليه ) خود را انجام مى دهد، اما نصير قسمتى از آن را. بقيه الفاظ آيه روشن است.

منبع : تفسیر المیزان

ترجمه انگليسي / English Translation

Verily God has cursed the Unbelievers and prepared for them a Blazing Fire,-


(64) (ان الله لعن الكافرين واعد لهم سعيرا): (بدرستي خداوند كافران را لعنت كرده و برايشان عذابي سوزان مهيا نموده )
تفسير 2

محققا خد ا و ند لعن فر مو ده كا فر ين ر ا و مهيا فر مو ده از بر اي آ نها آ تش ا فر و خته ر ا. لعن بعد از ر حمت ا ست و طر د از مقام ا ست و سعير شعله از آ تش ا ست آ تش ا فر و خته.

ان ا لله لعن ا لكا فر ين كفا ر ر ا از ر حمت خو د د و ر كر ده و از مقام قرب طر د فر مو ده و كا فر منكر تو حيد يا نبوت يا معا د و بمعني عام كفر بمعني ستر ا ست
و كا فر كسي ا ست كه حق بر اي ا و مستو ر با شد و با ين معني شا مل تمام ا هل ضلا لت و منكر ين ضر و ري د ين و مذ هب ميشو د.

و ا عد لهم سعير ا سعير آ تش ا فر و خته ر ا گو يند آ تش بسا خمو د ميشو د و بسا شعله ميز ند و ا فر و خته ميگر د د و آ تش جهنم خمو دي ند ا ر د و هميشه ا فر و خته و شعله و ر ا ست به ا ند ازه اي كه ز فير و نعره د ا ر د كه ز يد خد مت حضرت ر سا لت عرض كر د كه صد اي ز فير جهنم ر ا ميشنوم و

كلمه ا عد فعل ما ضي د لا لت د ا ر د كه ا لان هم بلكه ازز مان خلقت جهنم شعله و ر بو ده و مهيا شده بر اي كفا ر.


ترجمه انگليسي / English Translation

To dwell therein for ever: no protector will they find, nor helper.


(65) (خالدين فيها ابدا لا يجدون وليا ولا نصيرا): (كه در آن تا ابد جاويدخواهند بود و هيچ سرپرست و ياوري نمي يابند)(ولي ) يعني كسي كه تمامي امور شخص را به عهده بگيرد.و (نصير) يعني كسي كه در كارهاي فرد به او كمك كند.

مي فرمايد: خداوند كافران را از رحمت خود دور كرده و آتش شعله ور و سوزان جهنم را برايشان تدارك ديده كه در آن تا ابد جاودانه خواهند بود و هيچ سرپرست وياوري ندارند تا تمامي امور آنها را عهده دار شده و يا بتواند آنها را ياري و نصرت كند.

تفسير 2

مخلد هستند كفا ر د ر آن سعير هميشه و نمي يا بند صا حب ا ختيا ري و نه نا صر و معيني كه آ نها ر ا نجات د هد.

مسئله: خلو د از ضر و ر يات د ين ا سلام ا ست و منكر آن كا فر ا ست.
خا لد ين فيها ا بد ا كلمه ا بد ا تا كيد د ر خلو د ا ست و ا لا لفظ خلو د كا في ا ست بر د لا لت بر د و ام و بقاء كه د يگر خلا صي ند ا ر ند و
تعجب ا ست از مثل شيخ ا حمد ر ئيس شيخيه كه گفت پس از مدت كمي بدن ا هل جهنم آ تشي ميشو د و د يگر از آ تش اذ يت نمي بينند بلكه ا گر بير ون آ يند اذ يت آ نها ا ست و هم چنين از كسا نيكه گفتند گشنيز علف جهنم ا ست و پس از مد تي د ر جهنم ر و ئيده ميشو د و ا ين ا شا ره به ا ين ا ست كه آ ثا ر ر حمت بر آ نها ظا هر مي شو د.

لا يجد ون و ليا ا ين رؤ سا و ا كا بر كفا ر كه متا بعت آ نها ر ا كر د ند آ نها هم به ا شد عذ اب گر فتا ر ند. و لا نصير ا نه خد ا و ند آ نها ر ا نصرت

ميفر ما يد و نه ا نبياء . به ا شد عذ اب گر فتا ر ند. و لا نصير ا نه خد ا و ند آ نها ر ا نصرت ميفر ما يد و نه ا نبياء و ا ئمه و سا ير شفعاء شفا عت مي كنند.

منبع : تفسير اطيب البيان

ايه66
يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فىِ النَّارِ يَقُولُونَ يَلَيْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ وَ أَطَعْنَا الرَّسُولَا(66)

در آن روز كه صورتهاى آنان در آتش (دوزخ) دگرگون خواهد شد (از كار خويش پشيمان مى‏شوند و) مى‏گويند: «اى كاش خدا و پيامبر را اطاعت كرده بوديم!» (66)

تفسيرالميزان:

[وصف حال كافران در عذاب قيامت و عذر آوردنشان به اينكه ما بزرگان خود را پيروى كرديم و گمراه شديم‏]

" يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ يَقُولُونَ يا لَيْتَنا أَطَعْنَا اللَّهَ وَ أَطَعْنَا الرَّسُولَا" تقلب وجوه در آتش، به معناى زير و رو شدن، و حال به حال گشتن است،

لحظه‏اى زرد، سپس سياه و در آخر كباب مى‏شوند، و ممكن است مراد از آن جابجا كردن كفار در آتش باشد، چون جابجا كردن، در بهتر سوختن مؤثر است، هم چنان كه كباب را روى آتش جابجا مى‏كنند تا زودتر برشته شود.

جمله" يا لَيْتَنا أَطَعْنَا اللَّهَ وَ أَطَعْنَا الرَّسُولَا" سخنى است كه كفار از باب حسرت و ندامت مى‏زنند، و آرزو مى‏كنند: اى كاش خدا و رسول را اطاعت مى‏كردند

تفسير نمونه:

قسمت ديگرى از عذاب دردناك آنها را در قيامت بيان كرده مى‏فرمايد:
" روزى را به خاطر بياور كه صورتهاى آنها در آتش دوزخ دگرگون مى‏شود" (يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ).

اين دگرگونى يا از نظر رنگ چهره‏ها است كه گاه سرخ و كبود مى‏شود و گاه زرد و پژمرده، و يا از نظر قرار گرفتن بر شعله‏هاى آتش است كه گاه اين سمت صورت آنها بر آتش قرار مى‏گيرد، و گاه سمت ديگر (نعوذ باللَّه).

اينجاست كه فريادهاى حسرت‏بارشان بلند مى‏شود و" مى‏گويند: اى كاش ما خدا و پيامبرش را اطاعت كرده بوديم" (يَقُولُونَ يا لَيْتَنا أَطَعْنَا اللَّهَ وَ أَطَعْنَا الرَّسُولَا).

كه اگر اطاعت مى‏كرديم چنين سرنوشت دردناكى در انتظار ما نبود.

وَ قَالُواْ رَبَّنَا إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَ كُبرََاءَنَا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا(67)
و مى‏گويند: «پروردگارا! ما از سران و بزرگان خود اطاعت كرديم و ما را گمراه ساختند! (67)

تفسيرالميزان

" وَ قالُوا رَبَّنا إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ كُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا" كلمه" سادة" جمع سيد (آقا) است، و كلمه" سيد" به طورى كه صاحب مجمع البيان گفته: به معناى مالك بزرگى است كه تدبير امور شهر و" سواد اعظم"، يعنى جمعيت بسيارى را عهده دار باشد،

و كلمه" كبراء" جمع كبير است، و شايد مراد از آن بزرگسالان باشد كه معمولا عامه مردم از آنان تقليد مى‏كنند، چون مردم همانطور كه بزرگ قوم را اطاعت مى‏كنند، بزرگسالان را نيز پيروى مى‏نمايند .

تفسير نمونه

" و مى‏گويند پروردگارا! ما رؤسا و بزرگترهاى خود را اطاعت كرديم و آنها ما را گمراه ساختند (وَ قالُوا رَبَّنا إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ كُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا)»

" ساده" جمع" سيد" به معنى مالك بزرگى است كه تدبير شهرهاى مهم و يا كشورى را بر عهده دارد و" كبراء" جمع" كبير" به معنى افراد بزرگ است خواه از نظر سن، يا علم، يا موقعيت اجتماعى، و يا مانند آن.

به اين ترتيب" ساده" اشاره به رؤساى بزرگ محيط است و" كبراء" كسانى هستند كه زير نظر آنها به اداره امور مى‏پردازند، و معاون و مشاور آنها محسوب مى‏شوند،
در حقيقت اطاعت ساده را به جاى اطاعت خدا قرار داديم و اطاعت كبراء را بجاى اطاعت پيامبران، و لذا گرفتار انواع انحرافات و انواع بدبختيها شديم.

بديهى است معيار" سيادت" و" بزرگى" در ميان آنها همان معيارهاى زور و قلدرى و مال و ثروت نامشروع و مكر و فريب بود، و انتخاب اين دو تعبير در اينجا شايد براى اينست كه تا حدى عذر خود را موجه جلوه دهند و بگو ما تحت تاثير عظمت ظاهرى آنها قرار گرفته بوديم.

رَبَّنَا آتِهِمْ ضِعْفَيْنِ مِنَ الْعَذَابِ وَالْعَنْهُمْ لَعْنًا كَبِيرًا

پروردگارا! آنان را عذاب دو چندان ده و به لعنتى بزرگ لعنت كن.

این در ادامه آیه قبل بیانگر اوضاع دوزخیان است که کافر و گمراه شدند.

طبق آیه قبل آنها مىگويند پروردگارا ! ما رؤسا و بزرگترهاى خود را اطاعت كرديم و آنها ما را گمراه ساختند ( و قالوا ربنا انا اطعنا سادتنا و كبرائنا فاضلونا السبيلا ) .

در اينجا اين دوزخيان گمراه به هيجان مىآيند و مجازات شديد گمراه كنندگان خود را از خدا مىخواهند و مىگويند : پروردگارا ! آنها را دو چندان عذاب كن ( عذابى بر گمراهيشان و عذابى بر گمراه كردن ما ! ) ( ربنا آتهم ضعفين من العذاب ) .
و آنها را لعن كن لعن بزرگى ! ( و العنهم لعنا كبيرا ) .

مسلما آنها مستحق عذاب و لعن هستند ولى عذاب مضاعف و لعن كبير بخاطر تلاش و كوششى است كه براى گمراه كردن ديگران داشته اند .
جالب اينكه در سوره اعراف هنگامى كه اين پيروان گمراه تقاضاى عذاب مضاعف براى پيشوايان و سردمداران خود مىكنند گفته مىشود لكل ضعف و لكن لا تعلمون : هم براى آنها عذاب مضاعف است و هم براى شما ، ولى نمىدانيد ( سوره اعراف آيه 38 ) .

مضاعف بودن عذاب ائمه كفر و ضلال روشن است ، اما مضاعف بودن مجازات اين پيروان گمراه چرا ؟ ! دليلش اين است كه يك عذاب بخاطر گمراهى دارند ، و عذاب ديگرى بخاطر تقويت و كمك ظالمان ، زيرا ظالمان به تنهائى نمىتوانند كارى از پيش ببرند ، بلكه ياران آنها آتش بياران معركه و گرم كنندگان تنور داغ ظلم و كفرشانند ، هر چند بدون شك باز در مقايسه با يكديگر عذاب پيشوايان سختتر و دردناكتر است .

همچنین از این آیه مشخص است که تنها دعایى كه از دوزخیان مستجاب مى‏شود، دعا براى عذاب است.

بنام خدا

این مکالمه بین پیروان و رهبران گمراه در قیامت و درخواست عذاب مضاعف برای رهبران ،در سوره های دیگر قرآن هم بیان شده است:

ازجمله سوره ص آیات 60و61

قَالُوا بَلْ أَنتُمْ لَا مَرْحَبًا بِكُمْ أَنتُمْ قَدَّمْتُمُوهُ لَنَا فَبِئْسَ الْقَرَارُ ﴿۶۰﴾

فولادوند: [به رؤساى خود] مى‏ گويند بلكه بر خود شما خوش مباد اين [عذاب] را شما خود براى ما از پيش فراهم آورديد و چه بد قرارگاهى است


قَالُوا رَبَّنَا مَن قَدَّمَ لَنَا هَذَا فَزِدْهُ عَذَابًا ضِعْفًا فِي النَّارِ ﴿۶۱﴾

فولادوند: مى‏گويند پروردگارا هر كس اين [عذاب] را از پيش براى ما فراهم آورده عذاب او را در آتش دو چندان كن

در جهنم مستكبران و مستضعفان تابع آنها اينها جدالي دارند اولاً هر گروهي كه وارد شدند ﴿كُلَّمَا دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَهَا﴾ اين او را لعن مي‌كند او اين را لعن مي‌كند
مستضعفان در قيامت مي‌گويند خدايا ما هم كه جهنمي هستيم اينها هم جهنمي هستند عذاب مستكبران را دو برابر بكن ﴿رَبَّنَا آتِهِمْ ضِعْفَيِنِ مِنَ الْعَذَابِ﴾ خدايا عذاب اين مستكبران را دو برابر بكن اينها گفتگويي در جهنم دارند كه جدال باطل است مستكبران در جواب مي‌گويند كه خب چرا عذاب ما دو برابر بشود آنها مي‌گويند: ﴿رَبَّنَا إِنّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَاءَنَا فَأَضَلُّونَا السَّبيلاَ﴾ ما به دنبال اينها راه افتاديم مستكبران مي‌گويند نه, شما خودتان مقصّريد عقل داشتيد فطرت داشتيد انبيا آمدند اوليا آمدند ائمه(عليهم السلام) آمدند خب مي‌خواستيد آن راه را برويد
جمع‌بندي‌اش را ذات اقدس الهي در جهنم به اينها اعلام مي‌كند كه ﴿لِكُلٍّ ضِعْفٌ﴾ هم مستكبران دو عذاب دارند هم مستضعفان تندرو و افراطي يا تفريطي دو عذاب دارند ﴿قَالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَلكِن لاَ تَعْلَمُونَ﴾
مستكبران دو گناه كردند شما هم دو گناه كرديد گناه مستكبران اين بود كه خودشان كفر ورزيدند (يك) شما را هم به كفرورزي دعوت كردند (دو) هم ضال بودند هم مُضل
شما هم دو معصيت كرديد يكي اينكه كفر ورزيديد يكي اينكه با داشتن ائمه و اهل بيت(عليهم السلام) در خانه اموي و عباسي رفتيد شما اينها را خانه‌نشين كرديد شما يك گناه نكرديد اگر شما يك گناه كرده باشيد بله, شما با داشتن حجّت‌هاي الهي, درِ خانه اينها را بستيد رفتيد به سراغ ديگران ﴿قَالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَلكِن لاَ تَعْلَمُونَ﴾. اما اگر مستضعفي اين گناه دوم را نداشته باشد بله اينها ديگر فقط يك گناه دارند.

هر گنهكاري تمام گناه خود را و بار خود را در قيامت بايد به دوش بكشد (اين يك) ﴿وَمِنْ أَوْزَارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُم بِغَيْرِ عِلْمٍ﴾ گناه اضلال ديگران را هم بايد به دوش بكشد (اين دو) نه گناه ديگران را, برخي از گناهان ديگران كه در حقيقت به اضلال اينها وابسته است خود ضلالت و گناه ديگران را خود ديگران بايد حمل كنند
هرگز گناه كسي را ديگري حمل نمي‌كند منتها اين تبهكاران كه ديگران را با اضلالشان به ضلالت محكوم كردند چون دو گناه كردند دو بار دارند يكي اينكه خودشان گمراه شدند معصيت كردند يكي اينكه ديگران را اضلال كردند
چون سه گناه است دو گناه را اين طبقه مستكبر دارند يك گناه را آنها, دو گناهي كه اين كفار و مشركان دارند اين است يكي اينكه خودشان كفر ورزيدند ديگر اينكه ديگران را به كفر تشويق كردند تبليغ كردند و مانند آن؛ هم بار ضلالت خود را هم بار اضلال ديگران را اما گناه سوم ضلالت ديگران است ضلالت ديگران به عهده خود ديگران است لذا فرمود: ﴿وَمَا هُم بِحَامِلِينَ مِنْ خَطَايَاهُم مِن شَيْ‌ءٍ﴾ آنها دو بار دارند يكي بار كفر خود, يكي بار اضلال ديگران; ولي كفر و ضلالت و تبهكاري اين گروه ديگر را خود آن گروه مي‌كشد .

تفسير تسنيم سوره عنكبوت