ذکر "الله" تنها وظیفه شرعیی است که با تمام جزییات در قران امده

يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثيراً (41) احزاب
فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (10) جمعه
و چون نماز گزارده شد، در [روى‏] زمين پراكنده گرديد و فضل خدا را جويا شويد و خدا را بسيار ياد كنيد، باشد كه شما رستگار گرديد
وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتيلاً (8)و نام پروردگار خود را ياد كن و تنها به او بپرداز
وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ بُكْرَةً وَ أَصيلاً (25)و نام پروردگارت را بامدادان و شامگاهان ياد كن
سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلَى (1)نام پروردگار والاىِ خود را به پاكى بستاى
وَ ذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى (15)و نام پروردگارش را ياد كرد و نماز گزارد

آنقدر آیات ذکر "الله" در قرآن زیاده که آدم تعجب می کنه چطور ممکنه این فریضه واجب به این راحتی فراموش بشه!

الَّذينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى‏ جُنُوبِهِمْ وَ يَتَفَكَّرُونَ في‏ خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ (191)
همانان كه خدا را [در همه احوال‏] ايستاده و نشسته، و به پهلو آرميده ياد مى‏كنند، و در آفرينش آسمانها و زمين مى‏انديشند [كه😏 پروردگارا، اينها را بيهوده نيافريده‏اى منزهى تو! پس ما را از عذابِ آتش دوزخ در امان بدار.

روش گفتن ذکر: در همه حال، در همه حالات، متصل با تفکر

وَ اذْكُرْ رَبَّكَ في‏ نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَ خيفَةً وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ وَ لا تَكُنْ مِنَ الْغافِلينَ (205)
و در دل خويش، پروردگارت را بامدادان و شامگاهان با تضرع و ترس، بى‏صداى بلند، ياد كن و از غافلان مباش

روش کامل گفتن ذکر:
گفتن کلمه "الله"
با تضرع و ترس
در دل، بدون اینکه صدایی از ما شنیده شود
صبح و شب (همیشه)
و از غافلان نباش (هیچگاه نباید ترک بشه. حتی برای نماز چنین چیزی گفته نشده. برای نماز قضا داریم، اما برای ذکر نه.)

ذکر "الله" شما را تبدیل به یک مرجع مورد تایید قرآن می کند!

وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ إِلاَّ رِجالاً نُوحي‏ إِلَيْهِمْ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ (43)و
نفرستاديم پيش از تو مگر مردانى را كه وحى ميكرديم بسوى ايشان پس بپرسيد اهل ذكر را اگر باشيد كه ندانيد

وَ ما أَرْسَلْنا قَبْلَكَ إِلاَّ رِجالاً نُوحي‏ إِلَيْهِمْ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ (7)
و نه فرستاديم پيش از تو مگر مردانى كه وحى كرديم بايشان پس بپرسيد از اهل ذكر اگر هستيد كه نميدانيد

تنها ذکر مورد تایید قرآن ذکر "الله" است[**

ابو بصير، از امام صادق عليه السلام روايت كرده است كه فرمودند:

از جمله سخت ترين اعمالي كه بندگان انجام مي دهند
اين است كه با ديگران با عدل و انصاف رفتار كنند ، برادرانشان باشند
و (((در هر حال به ياد خدا باشند)))
گفت: عرض كردم خدا تو را حفظ كند، ذكر خدا در هر حال چگونه بايد باشد؟

فرمودند: در لحظه اي كه مي خواهيد مرتكب معصيت شويد خدا را به ياد بياوريد چرا كه اين همان سخن خداي عز و جل است

«اِنَّ الَّذِينَ اتَّقَواْ اِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِّنَ الشَّيْطَانِ تَذَكَّرُواْ فَاِذَا هُم مُّبْصِرُونَ»

معاني الاخبار، ص 192، ح 2

با استناد به حدیث بالا
وقتی خداوند میفرماید از هر گناهی در ظاهر و باطن دوری کنید
بنابراین شخص ذاکر بدلیل اینکه همواره به یاد خداست
و نام او را در ذهن تکرار میکند
پس نباید اجازه ورود هیچ فکر منفی بخود بدهد
و یا اگر فکر منفی در ذهن او هست به آن بپردازد
یعنی ذهن او همیشه مشغول بخدا و افکار و پردازشهای مثبت است

وَذَرُوا ظَاهِرَ الْإِثْمِ وَبَاطِنَهُ إِنَّ الَّذِينَ يَكْسِبُونَ الْإِثْمَ سَيُجْزَوْنَ بِمَا كَانُوا يَقْتَرِفُونَ


ﮔﻨﺎﻩ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻭ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺭﻫﺎ ﻛﻨﻴﺪ ؛ ﻗﻄﻌﺎ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐﮔﻨﺎﻩ ﻣﻰ  ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺯﻭﺩﻯ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻣﻰ ﺷﺪﻧﺪ ، مجاﺯﺍﺕ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺷﺪ .(120) الانعام

خواص و ثواب ذکر لا اله الا انت سبحانک اني کنت من الظالمين در سجده نماز يوميه را بفرماييد .


✅ این که این ذکر در سجده نماز واجب چه ثوابی دارد چیزی بیان نشده است و توصیه ای هم نشده است که این ذکر را در سجده نماز واجب بخوانید ولی ذکری است که امام صادق ع فرمود تعجب می کند از کسی که غم و اندوه او را فرا گرفته است و این ذکر را نمی گوید در حالی که خداوند بعد از این ذکر می فرماید ما او را ازغم نجات دادیم و برای حوائج مهم توصیه شده است که 400مرتبه در حالت سجده خوانده شود .

ذکر ، فقط به کلمهٔ اللّه منحصر نمیشود.

( وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ فَادْعُوهُ بِهَا ۖ وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَائِهِ ۚ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ )

الأعراف (180) Al-A'raaf

وبرای خدا, نامهای نیک است, پس به آن (نامها) اورا بخوانید, وکسانی را که در نامهایش تحریف (وکجروی) می کنند, رها کنید, بزودی آنها کیفر آنچه را می کردند, خواهند دهد.

الإسراء
قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَٰنَ أَيًّا مَّا تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذَٰلِكَ سَبِيلًا
ﺑﮕﻮ : ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺍﻧﻴﺪ ﻳﺎ ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺍﻧﻴﺪ ، ﻫﺮ ﻛﺪﺍم ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺍﻧﻴﺪ [ ﺫﺍﺕ ﻳﻜﺘﺎﻯ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﺍﻳﺪ ] ﻧﻴﻜﻮﺗﺮﻳﻦ ﻧﺎم ﻫﺎ [ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻧﺎم ﻫﻢ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ]ﻓﻘﻂ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﻭﺳﺖ. ﻭ ﻧﻤﺎﺯ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺻﺪﺍﻯ ﺑﻠﻨﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺻﺪﺍﻯ ﺁﻫﺴﺘﻪ ﻣﺨﻮﺍﻥ ﻭ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ [ ﺻﺪﺍ ]ﺭﺍﻫﻰ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺠﻮﻯ .(110)

پاسخ قرانی در مورد ذکر الله

اقسام ذكر
در قرآن کریم از دو نوع ذکر سخن رفته است: ذکر زبانی و ذکر لفظی.
خداوند در یکی از آیاتی که در آن از ذكر زبانی سخن گفته، می‌فرماید:

«وَ لاَ تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ یُذْكَرِ اسْمُ اللهِ عَلَیْهِ وَ إِنَّهُ لَفِسْقٌ»‌ .
و از آنچه نام خدا بر آن برده نشده، نخورید كه این كار گناه است.

در این آیه، نكتۀ ظریفی دیده می‌شود. حُكمی كه آیه مطرح می‌كند، همان است كه فقیهان به آن «ذَبیحة» می‌گویند؛ یعنی شرط استفاده‌کردن و حلّیت گوشت حیوانات، اذن الهی است. حیوان مِلك الهی است و برای تصرف در این مِلك باید از خداوند اذن گرفت. برای این کار باید نام خداوند را بر زبان جاری ساخت و با گفتن «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَْنِ الرَّحیمِ» یا «اللهُ اكبر»، آن حیوان را ذبح كرد. آن ذكری كه در این آیه بیان می‌شود، همان قِسم اول ذكر یعنی ذكر لفظی است. بنابراین ادای لفظیِ این ذكر ضروری است؛ یعنی اگر انسانی فقیه با ذكر خفی و باطنی سر حیوانی را از بدن جدا سازد، آن كشتار غیرشرعی است؛ اما اگر قصابی بدون معرفت قلبی فقط با ادای ذكر الهی حیوانی را سر ببرد، كشتارش صحیح و گوشت آن حیوان، شرعی و حلال است.
پس ذكر حتی در جایگاه لفظی و زبانی دارای تأثیر است. این مسئله در بحث‌های روانشناسی نیز مطرح است. مثلاً می‌گویند اگر انسانی هر روز نام کسی را بر زبان جاری سازد، احساس تعلّق خاطری به او پیدا می‌کند؛ یعنی زیادیِ ذكر و یادآوری موضوع سبب تأثیر آن در روح انسان می‌شود؛ به‌خصوص اگر اسم، دل‌نواز و گوش‌نواز باشد و دارای مسمّای حقیقی والا.
نوع دومِ ذكر در قرآن، ذكر قلبی است. خداوند می‌فرماید:

«وَ اذْكُرْ رَبَّكَ فِی نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَ خِیفَةً وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ و الآصَالِ وَ لاَ تَكُنْ مِنَ الْغَافِلِینَ»‌ .
پروردگارت را در دل خود، از روی تضرع و خوف، آهسته و آرام، صبحگاهان و شامگاهان، یاد كن و از غافلان مباش.

این آیه به ذكر قلبی و ذكر باطنی اشاره دارد. واژۀ «تضرّع» از ریشۀ «ضَرَع» و «ضَراعَة» می‌آید و به‌معنای شدت نیاز است؛ یعنی اینکه انسان حس كند كه تمام وجودش نیازمند اوست:

هر سر موی مرا با تو هزاران كار است
ما كجائیم و ملامتگر بیكار كجاست

چنین شور و نیازی است که موجب می‌شود انسان خداوند را در جان خویش بخواند. البته گاه مَهابت الهی آدمی را می‌گیرد و این شور و حاجت همراه با نگرانی است.

اینكه فردی بگوید از سر شب تا صبح بنشینید و هزار مرتبه مثلاً «یا الله» بگویید، مراد قرآن نیست، یا اینكه بگوید اگر فلان ذكر را به تعداد خاصی ادا کنید، درب‌های آسمان گشوده می‌شود. چنین دستوراتی پیام الهی و مدّنظر قرآن نیست. مراد از «اذْكُرُوا اللهَ ذِكْراً كَثِیراً» (خدا را بسیار یاد كنید)، صِرفاً ذکر لفظی نیست؛ بلکه ذكری است که در جان و وجود آنچنان متبلور شود كه هیچ‌گاه جمال و جلال الهی از خاطر نرود. این مقام ذكر به‌معنای حقیقی آن است.

شكر؛ فراتر از ذكر
ذكر با تمام اهمیتی كه برای آن بیان شد، مقدمه‌ای برای شكر است:

«فَاذْكُرُونِی أَذْكُرْكُمْ وَ اشْكُرُوا لِی وَ لاَ تَكْفُرُونِ».
پس به یاد من باشید تا به یاد شما باشم و شكر مرا گویید و [در برابر نعمت‌هایم] كفران نكنید.

از ذكر، شكر متولد می‌شود. خداوند سبحان این حقیقت را به بندگان خویش می‌فرماید كه دیگر در این راستا بی‌قراری نكنند و به‌سوی غیر شكر گام برندارند.

.وقتی ذکر الله را می گوییم ایا می گوییم الله الله یا می گوییم یا الله یا الله ؟
ثر ذکر یا الله فعل ادعو در تقدیر هست.

وقتی صحبت از نص صریح قران میشود حتی اگر حدیثی از معصومین ع هم باشد قابل قبول نیست

خداوند در آیات زیادی ذکر الله را یادآور شده اند و این به نظر من کافی هست

در ادامه آیات رو ضمیمه میکنم البته تعداد بیشتری است اما برای صحبت ما همین مقدار هم کافی است

و در ضمن خداوند در قران از کلمه ((الله)) استفاده کرده اند و نه کلمات ((یا الله ))

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا


ﺍﻯ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﻳﺪ الله ﺭﺍ ﺑﺴﻴﺎﺭ ذکر ﻛﻨﻴﺪ.(41)احزاب



---------------------------------------------


وَاذْكُر رَّبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعًا وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ وَلَا تَكُن مِّنَ الْغَافِلِينَ


ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺕ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﻝ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺭﻭﻯ ﺗﻀﺮﻉ ﻭ ﺧﻮﻑ ﻭ ﺁﻫﺴﺘﻪ ﻭ ﺁﺭﺍم،ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﺎﻥ ﻭ ﺷﺎﻣﮕﺎﻫﺎﻥ ذکر ﻛﻦ! ﻭ ﺍﺯ ﻏﺎﻓﻠﺎﻥ ﻣﺒﺎﺵ!(205)اعراف


_______________________


وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَىٰ - طه 124


و هر کس از ذکر من روی بگرداند، برای او زندگی سختی خواهد بود،


و روز قیامت او را نابینا محشور می کنیم.



.............................



قَالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِي أَعْمَىٰ وَقَدْ كُنْتُ بَصِيرًا - طه 125


میگوید پروردگارا برای چه مرا نابینا محشور کردی، در حالی که بینا بودم؟


.......................................



قَالَ كَذَٰلِكَ أَتَتْكَ آيَاتُنَا فَنَسِيتَهَا ۖ وَكَذَٰلِكَ الْيَوْمَ تُنسَىٰ - طه126


میفرماید: «آن گونه که آیات من برای تو آمد، و تو آنها را فراموش کردی؛


امروز نیز تو فراموش خواهی شد!»


....................................


المزمل


وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَتَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا


ﻭ  ﻧﺎم ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﻳﺎﺩ ﻛﻦ ﻭ ﺑﻪ ﻛﻠﻰ ﺍﺯ ﻏﻴﺮ ﺍﻭ ﻋﻠﺎﻗﻪ ﺑﺒﺮ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻭ ﭘﺮﺩﺍﺯ.(8)

_______________________




الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّـهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَـٰذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ﴿

١٩١﴾

همانها که خدا را در حال ایستاده و نشسته، وآنگاه که بر پهلو خوابیدهاند، یاد میکنند؛ و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین میاندیشند؛ (و میگویند:) بار الها! اینها را بیهوده نیافریدهای! منزهی تو! ما را از عذاب آتش، نگاه دار!


آل عمران


_________



البقره
فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا لِي وَلَا تَكْفُرُونِ

ﭘﺲ ﻣﺮﺍ ﻳﺎﺩ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﻳﺎﺩ ﻛﻨﻢ ﻭ ﻣﺮﺍ ﺳﭙﺎﺱ ﮔﺰﺍﺭﻳﺪ ﻭ ﻛﻔﺮﺍﻥ ﻧﻌﻤﺖ ﻧﻜﻨﻴﺪ .(152)  

_________


التوبة


إِلَّا تَنصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ثَانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُمَا فِي الْغَارِ إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَأَنزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَأَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَّمْ تَرَوْهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُوا السُّفْلَىٰ وَكَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ


ﺍﮔﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺭﺍ ﻳﺎﺭﻯ ﻧﺪﻫﻴﺪ ، ﻳﻘﻴﻨﺎ ﺧﺪﺍ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻳﺎﺭﻯ ﻣﻰ  ﺩﻫﺪ ؛ ﭼﻨﺎﻥ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻳﺎﺭﻯ ﺩﺍﺩ ﻫﻨﮕﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﻛﺎﻓﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﻣﻜﻪ ﺑﻴﺮﻭﻧﺶ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻰ ﻛﻪ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺗﻦ ﺑﻮﺩ ، ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺩﺭ ﻏﺎﺭ [ ﺛﻮﺭ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﻣﻜﻪ ] ﺑﻮﺩﻧﺪ ، ﻫﻤﺎﻥ ﺯﻣﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻫﺶ ﮔﻔﺖ : ﺍﻧﺪﻭﻩ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍﻩ ﻣﺪﻩ ﺧﺪﺍ ﺑﺎ ﻣﺎﺳﺖ . ﭘﺲ ﺧﺪﺍ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ [ ﻛﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻃﻤﺎﻧﻴﻨﻪ ﻗﻠﺒﻰ ﺍﺳﺖ ] ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﺎﺯﻝ ﻛﺮﺩ ، ﻭ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻟﺸﻜﺮﻳﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻧﺪﻳﺪﻳﺪ ، ﻧﻴﺮﻭﻣﻨﺪ ﺳﺎﺧﺖ ، ﻭ ﺷﻌﺎﺭ ﻛﺎﻓﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﭘﺴﺖ ﺗﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ ، ﻭ ﺷﻌﺎﺭ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻌﺎﺭ ﻭﺍﻟﺎﺗﺮ ﻭ ﺑﺮﺗﺮ ﺍﺳﺖ ؛ ﻭ ﺧﺪﺍ ﺗﻮﺍﻧﺎﻯ ﺷﻜﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻭ ﺣﻜﻴﻢ ﺍﺳﺖ .(40)  


__________________


كَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا

کلمه الله برتر است

(التوبه ۴۰)

__________________


سورة النور

اللَّـهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ ۖ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ ۖ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَّا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ ۚ نُّورٌ عَلَىٰ نُورٍ ۗ يَهْدِي اللَّـهُ لِنُورِهِ مَن يَشَاءُ ۚ وَيَضْرِبُ اللَّـهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ ۗ وَاللَّـهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿٣٥﴾

خداوند نور آسمانها و زمین است؛ مثل نور خداوند همانند چراغدانی است که در آن چراغی (پر فروغ) باشد، آن چراغ در حبابی قرار گیرد، حبابی شفاف و درخشنده همچون یک ستاره فروزان، این چراغ با روغنی افروخته میشود که از درخت پربرکت زیتونی گرفته شده که نه شرقی است و نه غربی؛ (روغنش آنچنان صاف و خالص است که) نزدیک است بدون تماس با آتش شعلهور شود؛ نوری است بر فراز نوری؛ و خدا هر کس را بخواهد به نور خود هدایت میکند، و خداوند به هر چیزی داناست.

فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّـهُ أَن تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ ﴿٣٦﴾

(این چراغ پرفروغ) در خانه هایی قرار دارد که خداوند اذن فرموده دیوارهای آن را بالا برند (تا از دستبرد شیاطین و هوسبازان در امان بماند

اگر به آیات دقت کنید دقیقا گفته شده ذکر به چه شکلی ادا شود ((فی نفسک تضرعا و خیفه))

(((در هر حال به ياد خدا باشند)))

گفت: عرض كردم خدا تو را حفظ كند، ذكر خدا در هر حال چگونه بايد باشد؟

فرمودند: در لحظه اي كه مي خواهيد مرتكب معصيت شويد خدا را به ياد بياوريد چرا كه اين همان سخن خداي عز و جل است

در ایات قران همان طور که در حدیث امام صادق امده و در کتاب اقای انصاری هم امده

هم ذکر لفظی امده که نماز هم از مصادیق ان است
و هم ذکر الله به معنای به یاد خدا بودن است

و از این ایات ،وجوب ذکر لفظی صرف استفاده نمیشود.

سلام جناب فرهنگ

در قرآن نیز به این نکته اشاره شده که در همه حال ذکر الله فراموش نشود

آل عمران ۱۹۱

در آیاتی آمده این ذکر در ( فِي نَفْسِكَ ) انجام شود ، پس درونی هست و نه با لسان

مساله دقیقا بر سر گفتن است.
گرچه این گفتن در نهایت باعث آن میشود که همیشه و در همه آن نه تنها به یاد او باشیم که او باشیم آنطور که او می خواهد ، اما مساله دقیقا بر سر گفتن است.
زمانی که گفته می شود "من دون من الجهر" که یعنی با صدای آهسته بگو، تنها یک معنا دارد: باید چیزی گفته شود، اما با صدای آهسته.
کلمه "الله" باید گفته شود، اما با صدای آهسته.
می توان در ذهن هم گفت، درونی هم گفت، اما به هر حال باید گفته شود.
ذهن باید این ذکر را آنطور که قرآن گفته در جهت صحیح هدایت کند،
تا
تبدیل به یک مرجع قرآنی شوید
تا
خدا نیز شما را ذکر کند
تا
شاید که ما هم به عنوان دوستش برگزیده شویم.

💭💭💭💭💭💭

به نظر شما برای اینکه چیزی واجب شرعی شمرده شود، باید چه مواردی در قران در ان خصوص ذکر شود؟
یعنی چطور می توان فهمید چیزی که در قران در باره ان صحبت شده واجب است یا نه؟

با سلام
از چند راه می توان به واجب بودن آن می توان پی برد :
1 - هرگاه نوشته شود کتب (ضم اول و کسر دوم و فتح سوم ). مانند کتب علیکم الصیام - سوره بقره آیه 183 .
ان الصلوه کانت علی المومنین کتابا موقوتا - سوره نساء آیه 104
2 - هرگاه فعل امر آمده باشد . مانند آیه وضو که در سوره مائده آیه 8 آمده است : اذا قمتم الی الصلوه فاغسلوا وجوهکم و....

سنت الهی بر ترک ذکر الله

ذکر الله موجب آرامش و اطمینان است.
خداوند می فرماید: الا بذکر الله تطمئن القلوب.
اما اگر کسی ذکر الهی را کنار بگذارد و خودش را به کوری بزند، یعنی دلش را کور و نابینا کند، خداوند شیطانی را قرین او قرار می دهد.
از این روست که می فرماید: وَ مَن يَعْشُ عَن ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَاناً فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ.

پس سنت الهی این است که با ذکر الهی حتی ذکر زبانی انسان خودش را از شیطان و هم نشینی او دور می شود و با ترک ذکر خداوند شیطانی را هم نشین او می کند. این شیطان او را راهنمایی می کند و چون عادت دارد دوستان خودش را بترساند: یخوف اولیائه ، موجب ترس در دل دوستان و اضطراب آنان می شود و این گونه است که دوستان و تحت ولایت و سرپرستی شیطان هماره در اضطراب و ترس به سر می برند و آرامش و اطمینان در آنان نیست.

وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَ تَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتيلاً (8) مزمل

وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ بُكْرَةً وَ أَصيلاً (25) انسان

وَ اذْكُرْ رَبَّكَ في‏ نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَ خيفَةً وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ وَ لا تَكُنْ مِنَ الْغافِلينَ (205)

توجه کنید که دستور داده شده که از غافلین نباشید

فَاذْكُرُوني‏ أَذْكُرْكُمْ وَ اشْكُرُوا لي‏ وَ لا تَكْفُرُونِ (152) بقره :[

پس مرا ياد كنيد، تا شما را ياد كنم و شكرانه‏ام را به جاى آريد و با من ناسپاسى نكنيد.
اگر ذکر گوییم خداوند نیز ذکر ما را می گوید!

يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِذا لَقيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (45) انفال:

اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد، چون با گروهى برخورد مى ‏كنيد پايدارى ورزيد و خدا را بسيار ياد كنيد، باشد كه رستگار شويد

يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثيراً (41) احزاب:
اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد، خدا را ياد كنيد، يادى بسيار

فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (10) جمعه

و چون نماز گزارده شد، در [روى‏] زمين پراكنده گرديد و فضل خدا را جويا شويد و خدا را بسيار ياد كنيد، باشد كه شما رستگار گرديد.

بدون ذکر "الله" حتی نماز ناقص است

لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُناحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلاً مِنْ رَبِّكُمْ فَإِذا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ وَ اذْكُرُوهُ كَما هَداكُمْ وَ إِنْ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّالِّينَ (198) بقره:

بر شما گناهى نيست كه [در سفر حجّ‏] فضل پروردگارتان [روزى خويش‏] را بجوييد پس چون از عرفات كوچ نموديد، خدا را در مشعر الحرام ياد كنيد، و يادش كنيد كه شما را كه پيشتر از بيراهان بوديد، فرا راه آورد
بدون ذکر "الله" حج نیز ناقص است!

لَقَدْ كانَ لَكُمْ في‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كانَ يَرْجُوا اللَّهَ وَ الْيَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثيراً (21)
احزاب قطعاً براى شما در [اقتدا به‏] رسول خدا سرمشقى نيكوست: براى آن كس كه به خدا و روز بازپسين اميد دارد و خدا را فراوان ياد مى‏كند.

وَ ذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى (15) الاعلی :
و نام پروردگارش را ياد كرد و نماز گزارد

رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إيتاءِ الزَّكاةِ يَخافُونَ يَوْماً تَتَقَلَّبُ فيهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصارُ (37)
مردانى كه نه تجارت و نه داد و ستدى، آنان را از ياد خدا و برپا داشتن نماز و دادن زكات، به خود مشغول نمى‏دارد، و از روزى كه دلها و ديده‏ها در آن زير و رو مى‏شود مى‏هراسند

وَ مَنْ يَعْشُ عَنْ ذِكْرِ الرَّحْمنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرينٌ (36)
و هر كس از ياد [خداى‏] رحمان دل بگرداند، بر او شيطانى مى‏گماريم تا براى وى دمسازى باشد.

وَ جَعَلْنا عَلى‏ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَ في‏ آذانِهِمْ وَقْراً وَ إِذا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلى‏ أَدْبارِهِمْ نُفُوراً (46)
و بر دلهايشان پوششها مى‏نهيم تا آن را نفهمند و در گوشهايشان سنگينى [قرار مى‏دهيم‏] و چون در قرآن پروردگار خود را به يگانگى ياد كنى با نفرت پشت مى‏كنند

اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ أُولئِكَ حِزْبُ الشَّيْطانِ أَلا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطانِ هُمُ الْخاسِرُونَ (19)
شيطان بر آنان چيره شده و خدا را از يادشان برده است آنان حزب شيطانند. آگاه باش كه حزب شيطان همان زيانكارانند.
فراموشی ذکر "الله" ما را جزو حزب شیطان قرار می دهد

إِنَّما يُريدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِي الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ وَ يَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ (91)
همانا شيطان مى‏خواهد با شراب و قمار، ميانِ شما دشمنى و كينه ايجاد كند، و شما را از ياد خدا و از نماز باز دارد. پس آيا شما دست برمى‏داريد؟
یکی از کارهایی که شیطان انجام میدهد ممانعت از ذکر "الله" است

رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إيتاءِ الزَّكاةِ يَخافُونَ يَوْماً تَتَقَلَّبُ فيهِ الْقُلُوبُ وَ الْأَبْصارُ (37)

فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّى عَنْ ذِكْرِنا وَ لَمْ يُرِدْ إِلاَّ الْحَياةَ الدُّنْيا (29)
پس، از هر كس كه از ياد ما روى برتافته و جز زندگى دنيا را خواستار نبوده است، روى برتاب

إِنَّ الْمُنافِقينَ يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ وَ إِذا قامُوا إِلَى الصَّلاةِ قامُوا كُسالى‏ يُراؤُنَ النَّاسَ وَ لا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلاَّ قَليلاً (142)
منافقان، با خدا نيرنگ مى ‏كنند، و حال آنكه او با آنان نيرنگ خواهد كرد و چون به نماز ايستند با كسالت برخيزند. با مردم ريا مى‏كنند و خدا را جز اندكى ياد نمى ‏كنند

و از نشانه های منافقین این است که ذکر "الله" را کم می گویند.

سلام بر شما

توجه به چند نكته لازم است:
1-ايات اول و دوم خطاب و مختص به پيامبر است.

2-لزوما افعال امر ،دلالت بر واجب مصطلح نمي كند:مثال زياد است
به عنوان نمونه :ايه 282 سوره بقره
ياايهاالذين امنوا اذاتداينتم بدين الي اجل مسمي فاكتبوه
مسلمانان هر وقت معامله مدت دار و نسيه ميكنيد انرا مكتوب كنيد.

ايا مكتوب كردن واجب است و ترك ان مستوجب عقاب؟خير يك توصيه است. ژس اين گونه افعال حتما به كار خيري توصيه مي كنند اما وجوب يا استحباب انرا بايد با قراين ديگري كنترل كرد.

3-همانطور كه قبلا هم اشاره كردم معناي ذكرالله، همواره ذكر لفظي نيست بلكه فرد مومن موحد خداپرست بايد در همه حال و در هنگام هركار و هر تصميمي خدا را بخاطر بياورد و در دل و ذهنش به ياد او باشدو اورا حاضر و ناظر برخود بداند.
اين نكته در ترجمه هاي ارسال خود شما هم هست:
[
"اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطانُ فَأَنْساهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ أُولئِكَ حِزْبُ الشَّيْطانِ أَلا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطانِ هُمُ الْخاسِرُونَ (19)شيطان بر آنان چيره شده و خدا را از يادشان برده است (نه اينكه ذكر نميگويند)
آنان حزب شيطانند. آگاه باش كه حزب شيطان همان زيانكارانند.

ِنَّ الْمُنافِقينَ يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ هُوَ خادِعُهُمْ وَ إِذا قامُوا إِلَى الصَّلاةِ قامُوا كُسالى‏ يُراؤُنَ النَّاسَ وَ لا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلاَّ قَليلاً (142)
منافقان، با خدا نيرنگ مى‏كنند، و حال آنكه او با آنان نيرنگ خواهد كرد و چون به نماز ايستند با كسالت برخيزند. با مردم ريا مى‏كنند
و خدا را جز اندكى ياد نمى‏كنند👉

اما عليرغم اين ترجمه ،در پايين انرا به گفتن ذكر برگردانده ايد:

و از نشانه های منافقین این است که ذکر "الله" را کم می گویند👉."

ذکر در قران به معانی مختلفی امده
مثلا به پیامبر یا به قران هم ذکر گفته شده،
گاهی به عنوان یاد خدا، گاهی به عنوان ذکر جلی و گاهی به عنوان ذکر خفی

اما هدف همه اینها چیزی است که در فارسی از ان به" یاد خدا" یاد میکنیم،
و راهی که در قران از ما خواسته شده تا بتوانیم لحظه به لحظه به یاد خدا باشیم، گفتن کلمه "الله" با شرایط و روشی است که به روشنی در ایات گفته شده است

ایات کاملا روشن، خواسته الله واضح و وظیفه ما مشخص است

این شمایید که تصمیم میگیرید کدام را انتخاب کنید

موفق باشید

يٰا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا اُذْكُرُوا اَللّٰهَ ذِكْراً كَثِيراً (٤١)احزاب


✅ ذکر با مراقبه سودمند است:

همه در طول شبانه روز (مختصراً یا تفصیلاً ) به اوراد یا اذکاری مشغولند.
گرچه تفاوتی در بین است و آن این که «ورد» به لفظ و زبان است و ذکر به قلب، که البته عموماً اطلاق ورد را «ذکر» می­گویند.

آن­که به زبان ذاکر است، اگر از مذکور غافل و فقط حرکت لسانی داشته باشد، گرچه ثواب و نصیبی می­برد، لکن تأثیر کلّی ندارد.
امّا وقتی ذاکر توجّه به مذکور داشت، یعنی ذکرش همراه با مراقبة قلبی بود، برایش آثار وضعی و اخروی دارد.
حتی خودِ قلب هم ذکر می­گوید. چنان که بعضی اکابر به چنین مقامی رسیده بودند.

ذکر با مراقبه، وسوسة شیطانی را که خارج از قلب است از بین می­برد.
اهل ذکر را حالتی می­باشد که در عرفِ عرفان آن را « وقوف قلبی » می­گویند و آن، مراعات قلب است که نظر بصیرت در ذکر گفتن و اهتمام به آن داشتن و آگاهی در زمان را گویند. البته توجّه به امر واحد احد، جمعیت و موجب اندفاع خواطر متفرقه است.

افرادی که بی­مراقبه ذاکر بودند، نوعاً به جایی نرسیدند و ترقیّات معنوی کاملی نداشتند.
علّت آن بود که پوست را گرفته و از مغز غافل بودند یا به صورت توجّه داشتند و به سیرت و باطنِ ذکر ملاحظه و توجّهی نداشتند.
یا مقصودِ ذاکر حوائج دنیوی است، نه حق!

گویند بزرگی مجنون را موعظه می­کرد که این توجّه تو به لیلی فایده­ای ندارد و او زیبا نیست و... ولی مجنون مدام می­گفت: لیلی! لیلی!

آری! این نوع توجّه و مراقبه به مذکور شیرین و ارزشمند است.
عدّه­ ای «الله! الله!» گویند و قدرت خواهند.
عدّه ای «قل هو الله» خوانند و طیّ الارض خواهند.
گروهی «یا حیّ و یا قیّوم» به زبان جاری کنند و کشف خواهند و بالاخره قلیلی همین­ ها را خوانند، لکن خدا را خواهند و بس.
در این جهت ذکر قلبی آثارش بیشتر از ذکر لفظی است.
اگر چه جنبة اخلاص آن اصول طریق را نگه     می­دارد، لکن مراقبه در خلوت از مراقبه در جلوت بهتر است.
لذا برای بعضی اذکار در اسحار همانند استغفار و نمازِ شب موضوعیت دارد.


مراقبه سالکین
سید_علی_اکبر_صداقت

@hefzequranchannel

⚪️🌐⚪️🌐⚪️🌐⚪️🌐⚪️🌐⚪️🌐

ذکر در قرآن بر خلاف انتظار مقامی بسیار بالا دارد.
تا آنجا که آنرا مهمتر از نماز بیان می کند :
... وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‏ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ لَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ ... عنکبوت (45)
كه نماز از فحشاء و منكرات جلوگيرى مى‏كند و ذكر خدا بزرگتر است
پس چیزهای مهمتر از نماز هم هست!


حال این ذکر چگونه بیان می شود؟
وَ اذْكُرْ رَبَّكَ في‏ نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَ خيفَةً وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ وَ لا تَكُنْ مِنَ الْغافِلينَ (205) اعراف .
و پروردگارت را در دل خود بامدادان و شامگاهان از روى فروتنى و زارى و بيم و ترس به صدايى آرام وآهسته ياد كن و [نسبت به ذكر خدا] از بى‏خبران مباش.
توجه شما را به جمله "از غافلان نباش" جلب می کنم. همینطور جمله "بامدادان و شامگاهان" که همان معنای از صبح تا شب را می دهد.
وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَتَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا ﴿المزمل: ٨﴾
و نام پروردگارت را ذکر کن و تنها به او دل ببند!!

این ذکر در چه حالتی باید بیان شود؟ آیا آدابی مانند نماز دارد؟

... فَاذْكُرُوا اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِكُمْ... (نسا 103 )
ذکر الله را بگویید؛ ایستاده، و نشسته، و در حالی که به پهلو خوابیده‌اید!
الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَٰذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ﴿آل‌عمران: ١٩١﴾
همانها که الله را در حال ایستاده و نشسته، و آنگاه که بر پهلو خوابیده‌اند، ذکر می‌کنند؛ و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین می‌اندیشند؛ ( و می‌گویند:)
بار الها! اینها را بیهوده نیافریده‌ای! منزهی تو! ما را از عذاب آتش، نگاه دار!


زمان ذکر کی است؟؟
وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ بُكْرَةً وَأَصِيلًا ﴿الانسان: ٢٥﴾
و نام پروردگارت را هر صبح و شام ذکر بگو
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَّعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿الأنفال: ٤٥﴾
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که با گروهی رو به رو می‌شوید، ثابت قدم باشید! و الله را فراوان ذکر کنید، تا رستگار شوید!
وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَّعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿الجمعة: ١٠﴾
و الله را بسیار ذکر کنید شاید رستگار شوید!
وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّىٰ ﴿الأعلى: ١٥﴾
نام پروردگارش را ذکر کرد سپس نماز خواند!
در سوره مزمل زمانی خاص برای ذکر بیان می کند که همان لیل است.
و لیل دینی یعنی تقریبا از نیمه شب شرعی تا مدت حدودا سه ساعت بعد از آن.
وَالَّذِينَ إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ... (آل عمران 135)
و آنها که وقتی مرتکب عمل زشتی شوند، یا به خود ستم کنند، ذکر الله می گویند ...
رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ ﴿النور: ٣٧﴾
مردانی که نه تجارت و نه معامله‌ای آنان را از ذکر الله و برپاداشتن نماز و ادای زکات غافل نمی‌کند؛ آنها از روزی می‌ترسند که در آن، دلها و چشمها زیر و رو می‌شود.

و نتیجه ذکرچیست؟؟
ا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَّعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿الأنفال: ٤٥﴾
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که (در میدان نبرد) با گروهی رو به رو می‌شوید، ثابت قدم باشید! و الله را فراوان ذکر کنید، تا رستگار شوید!
الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَالصَّابِرِينَ عَلَىٰ مَا أَصَابَهُمْ وَالْمُقِيمِي الصَّلَاةِ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ ﴿الحج: ٣٥﴾
همانها که چون ذکر الله برده می‌شود، دلهایشان پر از خوف (پروردگار) می‌گردد؛ و شکیبایان در برابر مصیبتهایی که به آنان می‌رسد؛ و آنها که نماز را برپا می‌دارند، و از آنچه به آنان روزی داده‌ایم انفاق می‌کنند.
وَمَا يَذْكُرُونَ إِلَّا أَن يَشَاءَ اللَّهُ هُوَ أَهْلُ التَّقْوَىٰ وَأَهْلُ الْمَغْفِرَةِ ﴿المدثر: ٥٦﴾ و هیچ کس ذکرنمی گوید مگر اینکه الله بخواهد؛ او اهل تقوا و اهل آمرزش است!

color=orange]و چرا باید ذکر بگوییم؟
فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا لِي وَلَا تَكْفُرُونِ ﴿البقرة: ١٥٢﴾ پس مرا ذکر گویید، تا شما را ذکر گویم! و شکر مرا گویید و (در برابر نعمتهایم) کفران نکنید!
إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي ﴿طه: ١٤﴾ من «اللّه» هستم؛ معبودی جز من نیست! مرا بپرست، و نماز را برای ذکر من بپادار!
وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ ( ذاریات 56) و جن و انس را جز براى اينكه مرا بپرستند نيافريديم.

عجب! اصلا در این ذکر باید چه بگویم؟
وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ بُكْرَةً وَأَصِيلًا ﴿الانسان: ٢٥﴾ و نام پروردگارت را هر صبح و شام ذکر بگو
وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّىٰ ﴿الأعلى: ١٥﴾ نام پروردگارش را ذکر کرد سپس نماز خواند!
و نام پروردگار چیست؟
... وَ كَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيا ... 40 توبه : كلمه الله قطعا بالاترین است.
تنها چیزی که در ذکر گفته می شود کلمه "الله" است.

و اگر ذکر نگویم چه می شود؟
وَمَن يَعْشُ عَن ذِكْرِ الرَّحْمَٰنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ ﴿الزخرف: ٣٦﴾
و هر کس از ذکر الله روی‌گردان شود شیطان را به سراغ او میفرستیم پس همواره قرین اوست!
إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَىٰ يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا ﴿النساء: ١٤٢﴾
منافقان می‌خواهند خدا را فریب دهند؛ در حالی که او آنها را فریب می‌دهد؛ و هنگامی که به نماز برمی‌خیزند، با کسالت برمی‌خیزند؛ و در برابر مردم ریا می‌کنند؛ و الله را جز اندکی ذکر نمی‌نمایند!
إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ ﴿المائدة: ٩١﴾
شیطان می‌خواهد به وسیله شراب و قمار، در میان شما عداوت و کینه ایجاد کند، و شما را از ذکر الله و از نماز بازدارد. آیا (با این همه زیان و فساد، و با این نهی اکید،) خودداری خواهید کرد؟!
اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطَانُ فَأَنسَاهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ أُولَٰئِكَ حِزْبُ الشَّيْطَانِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴿المجادلة: ١٩﴾
شیطان بر آنان مسلّط شده و ذکر الله را از خاطر آنها برده؛ آنان حزب شیطانند! بدانید حزب شیطان زیانکارانند!
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُلْهِكُمْ أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴿المنافقون: ٩﴾
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اموال و فرزندانتان شما را از ذکر الله غافل نکند! و کسانی که چنین کنند، زیانکارانند!
أَفَمَن شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ فَهُوَ عَلَىٰ نُورٍ مِّن رَّبِّهِ فَوَيْلٌ لِّلْقَاسِيَةِ قُلُوبُهُم مِّن ذِكْرِ اللَّهِ أُولَٰئِكَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ ﴿الزمر: ٢٢﴾
آیا کسی که الله سینه‌اش را برای اسلام گشاده است و بر فراز مرکبی از نور الهی قرار گرفته (همچون کوردلان گمراه است؟!) وای بر آنان که قلبهایی سخت در برابر ذکر الله دارند! آنها در گمراهی آشکاری هستند!

حال به نظر شما ذکر چیست؟
ذکر یعنی یاد آوری. و این یادآوری باید هدفمند و با معنا باشد و نه فقط تکرار یک کلمه. این یادآوری تنها زمانی می تواند با معنا باشد که من بتوانم واقعا به الله فکر کنم،
(وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ) و این یعنی ذهن باید از هر چه غیر الله است خالی باشد
(رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ ). خالی بودن ذهن از همه چیز، یعنی قطع گفتگوی درونی. با قطع گفتگوی درونی، خالی کردن ذهن از هر چه مزاحم، در زمانی که وجه من به سمت وجه الله نشانه گیری کرده، با بیان ذکر، و با پر کردن آن فضای خالی از الله، فضایی آماده می کنم، که آنرا شلیک موشک به سوی الله می نامم. این شلیک، پرتاب وجه من به سمت وجه الله، با موشک ذکر است.
ذکر ربطی به بیان ندارد، ربطی به اعضا ندارد، ربطی به انجام کاری ندارد. همه چیز آن درونیست، حتی بیان آن درونیست
(دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ ) پس به اعضای من ارتباطی ندارد.

اگر مراحل خلقت انسان را به صورت خلاصه "خلق" و سپس "صورت بندی شدن" در نظر بگیریم، ذکر در مرحله خلق قراردارد.
و این یعنی من با ذکر این امکان را پیدا می کنم تا ادراک خود را به سمت ادراک کمال مطلق، به سمت درک خدا سوق دهم. من ذکر را پرواز ادراک می نامم. می بینید، همه چیز درونیست.
من در درون خود فکر می کنم، تغییر می کنم، جهت گیری می کنم، آماده می شوم، و از درون خود شلیک می شوم به سمت درک الله، شگفتیهای آفرینش، یا هر چیزی که جهت گیری شخصی من است. ( اما در همان مسیر الله ). و در این مسیر زیبا من تنها نیستم.
وَ لكِنَّ اللَّهَ يَهْدي مَنْ يَشاءُ ... 272 بقره : بلكه خداست كه هر كس را بخواهد هدايت مى‏كند

آیا ممکن است منی که وجهم را به وجه الله تسلیم کرده ام، مشمول هدایت الله نشوم؟ و چرا اینطور فکر می کنم؟
... أُولئِكَ كَتَبَ في‏ قُلُوبِهِمُ الْإيمانَ وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَ يُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدينَ فيها رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ أُولئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (22) مجادله :
اينانند كه خدا ايمان را در دل‏هايشان ثابت و پايدار كرده، و به روحى از جانب خود نيرومندشان ساخته، و آنان را به بهشت‏هايى كه از زير [درختان‏] آن نهرها جارى است درمى‏آورد، در آنجا جاودانه‏اند، خدا از آنان خشنود است و آنان هم از خدا خشنودند. اينان حزب خدا هستند، آگاه باش كه بى‏ترديد حزب خدا همان رستگارانند.
و پیش از این دانسته ایم که شارژ شدن با روحی اضافه تر از سوی خدا چه معنایی دارد. راستی چه شارژی بالاتر از این ممکن است وجود داشته باشد که با هر ذکر الله، ذکر من و نام من هم در تمام هستی تکرار شود :
فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ. با هر ذکر الله، نام من توسط خدا تکرار می شود و این یعنی نام ذاکر به گوش تمام مخلوقات هستی می رسد و همه با او آشنا می شوند، حتی اگر خود ندانند! چه شارژی از این بالاتر می تواند باشد؟
به نظر من حتی تایید شدن با روح القدس نیز تا این حد کمک کننده، قدرتمند و زیبا نیست که من بدانم خدای من، دوست من، همه چیز من، لحظه لحظه نام مرا صدا می زند و از من می خواهد به او بپیوندم. و این شرم آور نیست اگر من 100% توانم را در جهت دوست متمرکز نکنم.

بیایید به طور خلاصه ببینیم ذکر چیست و چه کار می کند.
من دارم زندگی خود را می کنم. به هر دلیلی می فهمم که راه چیست. پس وجهم را به سمت الله بر می گردانم. و شروع می کنم در درون خودم ذکر الله می گویم. با هر ذکر صحیح من، نام من توسط خدا ذکر می شود. و این ذکر صحیح، یعنی ذکر همراه با تفکر و تعقل.
( الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ )
و این یعنی قرار گیری من در جهت صحیح و در جهت کسانی که دوست خدایند.
(صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِم ) و این تازه اول راه است.
با سماجت من در ذکر صحیح، کمک های روحانی و دریافت شارژهای بیشتر و بیشتر آغاز می شوند، و من می بینم که بسیاری از کژی ها و ناراستی های من، بدون اینکه من کار خاصی در حذف آنها کرده باشم، دارند از بین می روند. و این خود به معنای شتاب بیشتر است و این شتاب بالاتر، کژی بیشتری را از من حذف می کند، و این چرخه صعودی ادامه دارد. با سماجت بیشتر من در ذکری که جهت گیری آن به سمت الله است، ادراک من امکان پرواز به سوی درک الهی را پیدا می کند، و این برای مایی که باور داریم الله منشا و دلیل ادامه هر چیزی است، به معنای درک کل هستی و از آن بالاتر، شاید ان شاء الله درک و احاطه به کل علم الله باشد! ان شاء الله

. زندگی بیرونی من، در ظاهر تغییر چندانی نکرده، اما من در درون آنچنان تغییر کرده ام، و هر روز چنان بیشتر می شوم که دیگر خود را نمی شناسم. و این هر روز تازه بودن، یعنی زندگی. ( گرچه تغییرات درونی، به ناچار اثرات خود را در رفتار متقابل من با دیگران قطعا می گذارد. )

سلام علیکم آقا شهروز عزیز.
از متن شما در مورد ذکر ممنونم.
با این سخن که: ذکر یک یادآوری درونی ست موافقم .
اما اگه ذکر رو منحصر به تکرار کلمهٔ الله کنیم، موافق نیستم.
این باعث ایجاد یه فرقهٔ جدید میشه.

سلام
در متن بالا به جز آیات قرآن چیز دیگری هم بود؟!!

ذکر همانطور که در ابتدا هم گفتم به معنای
یادآوری
قرآن
پیامبر
و ...
و تکرار کلمه الله
است که طبق آیاتی که در بالا دیدید معنای "تکرار کلمه الله" آن واجب و ترک آن در حد گناه کبیره است!

بر پایه ایات قران،مراتب ذکر عبارتند از: ذکر ذهنی،زبانی،قلبی،فعلی و عینی

1-ذکر دهنی آل عمران،آیه 191 : یذکرون الله قیاما و قعودا و..یتفکرون ..تفکر در نعمتهای الهی یادکردن با ذهن است.

2-ذکر زبانی:مائده ایه 4،واذکرواسم الله

3-ذکر قلبی:اعراف ایه 205 واذکر ربک فی نفسک و کهف ایه 28 من اغفلنا قلبه عن ذکرنا

4-ذکر فعلی: جمعه ایه 9 فاسعوا الی ذکر الله

5-ذکر عینی: سوره طلاق ایه 10 قد انزل الله الیکم ذکرا رسولا... به شخص پیامبر ذکر اطلاق شده است.


نقل از کتاب تذکر قرانی نوشته محمدحسین الهی زاده

متعلق ذکر خداوند از سوی بندگان چیست؟

در اینکه بندگان باید خدا را یاد کنند شکی نیست ولی یاد کردن خدا با توجه به مفهوم و سیاق هرایه با تعابیری گوناگون در قران بیان شده است

گاهی یادکردن خدا،غیر مستقیم بوسیله ی یادبندگان خاص او و یا معاد خواسته شده است.

1-الله:فاذکروا الله عندالمشعرالحرام،اذکرواالله کثیرا

2-رب:ئاذکر ربک اذانسیت،واذکر ربک فی نفسک

3-اسم الله:ولا تاکلوا مما لم یذکر اسم الله علیه

4-اسم رب:واذکراسم ربک

5-نعمت:اذکروا نعمتی التی انعمت علیکم

6-آلاء:فاذکروا آلاءالله


بدین سان برای یاد خدا متعلقات فراوانی در قرآن ذکر شده است.

نقل از کتاب تذکر قرانی نوشته محمدحسین الهی زاده

ذکر یعنی چه ؟؟
وکیفیت ذکر چگونه است؟؟👇👇

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَاءَتْكُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا وَجُنُودًا لَّمْ تَرَوْهَا ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا

اى کسانى که ایمان آورده اید! نعمت خدا را برخود به یاد آورید آنگاه که (در جنگ احزاب) لشکرهایى (عظیم) به سراغ شما آمدند. ولى ما باد و طوفان سختى بر آنان فرستادیم و لشکریانى که آنها را نمى دیدید (و به این وسیله آنها را در هم شکستیم). و خداوند همیشه به آنچه انجام مى دهید بینا است.
(احزاب/9)

لَّقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا

به یقین براى شما در زندگى پیامبر خدا سرمشق نیکویى بود، براى آنها که امید به رحمت خدا و روز بازپسین دارند و خدا را بسیار یاد مى کنند.
(احزاب/21)

👇👇
ذکر در لغت به معنای «یاد کردن » است; خواه با زبان باشد یا با قلب یا هر دو، خواه بعد از نسیان باشد یا در ادامه ذکر، و نیز «ذکر» به معنای «حفظ شی ء» است و خلاف نسیان می باشد . (قاموس قران.ج3.ص15)

به بیان دیگر، «ذکر» عبارت است از این که آدمی نیروی ادراک خود را متوجه «یاد شده » کند، یا به این که نام او را ببرد و یا صفات او را به زبان جاری کند و مصداق مهمتر این که در قلب به یاد او باشد . (تفسیر نمونه.ج16.ص328)

طبق این معنا، «ذکر» معنای عامی دارد که هر چیزی را شامل می شود . اما آن چه خداوند در قرآن کریم به آن امر فرموده است: «ذکر خداوند» و «یادآوری نعمت های الهی » می باشد که در سایه آن، انسان غبار غفلت و دوری را از قلب خود بزداید و بر جان و روح خسته خویش، با باران الهی، گل های طاعت و بندگی را برویاند .

هرگز نباید تصور کرد: منظور از ذکر پروردگار، با این همه فضیلت، تنها ذکر زبانى است،
بلکه در روایات اسلامى، تصریح شده: منظور علاوه بر این، ذکر قلبى و عملى است، یعنى هنگامى که انسان در برابر کار حرامى قرار مى گیرد به یاد خدا بیفتد و آن را ترک گوید.
هدف این است که: خدا در تمام زندگى انسان حضور داشته باشد، و نور پروردگار تمام زندگى او را فرا گیرد، همواره به او بیندیشد، و فرمان او را نصب العین سازد.

مجالس ذکر، مجالسى نیست که گروهى بى خبر گرد هم آیند و به عیش و نوش پردازند و در ضمن مشتى اذکار اختراعى عنوان کنند و بدعتهائى را رواج دهند
و اگر در حدیث مى خوانیم پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: بادِرُوا اِلى رِیاضِ الْجَنَّةِ؟: به سوى باغهاى بهشت بشتابید .
یاران عرض کردند: وَ ما رِیاضُ الْجَنَّةِ؟: باغهاى بهشت چیست ؟.
فرمود: حِلَقُ الذِّکْرِ: مجالس ذکر است .(سفینه البحار.ج1.ص486)

منظور جلساتى است که در آن علوم اسلامى احیا شود، و بحثهاى آموزنده و تربیت کننده مطرح گردد، انسان ها در آن ساخته شوند، و گنهکاران پاک گردند، و به راه خدا آیند.


اثار ذکر حقیقی خداوند در زندگی دنیوی.👇👇👇
✅ مورد یاد خدا قرار گرفتن

«فاذکرونی اذکرکم و اشکروا لی و لا تکفرون »
مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم و کفران نورزید .بقره.152

✅ همنشینی با خدا

کسی که همواره به یاد خدا باشد، خداوند همنشین و جلیس او خواهد بود; چنان که در حدیث قدسی به حضرت موسی ( علیه السلام) فرمود: ای موسی! من همنشین کسی هستم که مرا یاد کند . موسی سؤال کرد: روزی که هیچ پناهی نیست، جز پناه تو، چه کسی در پناه تو خواهد بود؟ خداوند فرمود: آن ها که مرا یاد می کنند، من نیز آنان را یاری می کنم . و [آنان که] با هم دوستی می کنند، در راه من، پس دوست دارم آن ها را . اینان کسانی هستند که وقتی بخواهم به اهل زمین بدی رسانم، آن ها را یاد کرده و به خاطر آنان بدی را دفع می کنم .

✅ فلاح و رستگاری

از نظر قرآن کریم، ذکر خدا زمینه رستگاری انسان را فراهم می سازد: «و اذکروا الله کثیرا لعلکم تفلحون » خدا را بسیار یاد کنید، باشد که رستگار شوید .
جمعه.10

✅ آرامش

آرامش و اطمینان، گمشده انسان امروزی است که در آرزوی به دست آوردن آن می باشد . قرآن کریم راه رسیدن به آرامش را این گونه به بشر معرفی می نماید: «الا بذکر الله تطمئن القلوب » همانا با یاد خدا دل ها آرام می گیرد .رعد.28

✅ دوری از شیطان

آنان که به یاد خدا هستند، از وسوسه های شیطان متاثر نمی شوند و یاد خدا سلاحی است که از آن ها در برابر شیطان محافظت می نماید: «ان الذین اتقوا اذا مسهم طائف من الشیطان تذکروا فاذا هم مبصرون » پرهیزکاران هنگامی که گرفتار وسوسه های شیطان شوند، به یاد خدا و پاداش و کیفر او می افتند، و (در پرتو یاد او، راه حق را می بینند و) ناگهان بینا می شوند .اعراف.201


الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللَّهِ ۗ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ

همان کسانى که ایمان آورده اند، و دلهایشان به یاد خدا مطمئن (و آرام) است. آگاه باشید، تنها با یاد خدا دلها آرام مى گیرد.
(الرعد/28)

چون در این آیه ، متعلق فعل يعنى (بذكر اللّه ) بر خود فعل يعنى (تطمئن ) مقدم آمده ، در نتيجه مى فهماند كه دلها جز به ياد خدا به چيز ديگرى اطمينان نمى يابد

﷽

⭕️ ذكر بدون فكر بي فايده است.

*💮🔸الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى‌ جُنُوبِهِمْ وَ* *يَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلًا سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ*
*191 ال عمران*
🔹(خردمندان) كسانى هستند كه ايستاده و نشسته و (خوابيده) بر پهلو ياد خدا مى‌كنند و در آفرينش آسمان‌ها و زمين انديشه مى‌كنند (و از عمق جان مى‌گويند:) پروردگارا! اين هستى را باطل و بى هدف نيافريده‌اى، تو (از كار عبث) پاك و منزّهى، پس ما را از عذاب آتش نگهدار.

👈نشانه‌ى خردمندى، ياد خدا در هر حال است. «لِأُولِي الْأَلْبابِ الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى‌ جُنُوبِهِمْ»
اهل‌ذكر بايد اهل تعقل و تفكر باشند. «الَّذِينَ يَذْكُرُونَ ... وَ يَتَفَكَّرُونَ»
1⃣- ايمان بر اساس فكر و انديشه ارزشمند است. «يَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلًا»
2⃣- ذكر و فكر، همراه يكديگر ارزش است. متأسفانه كسانى ذكر مى‌گويند، ولى اهل فكر نيستند وكسانى اهل فكر هستند، ولى اهل ذكر نيستند. «يَذْكُرُونَ ... يَتَفَكَّرُونَ»
🔲3- اوّل تعقّل و انديشه، سپس ايمان و عرفان و آنگاه دعا و مناجات. «يَتَفَكَّرُونَ ... رَبَّنا ... فَقِنا»
4⃣- قبل از دعا، خدا را ستايش كنيم. «سُبْحانَكَ فَقِنا ...»

📚تفسير نور


💫

اينكه گفتند: ﴿اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً﴾ همه‌اش «لا إله الاّ الله» و «سبحان الله» نيست هر كسي در هر كاري كه مشغول است زمزمهٴ زير لبش آيه مناسب آن كار بايد باشد

وجود مبارك ابراهيم و اسماعيل(سلام الله عليهما) در آن كارگري و معماري و مهندسي خانهٴ كعبه زمزمه زير لبشان ﴿رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا﴾ بود ﴿وَإِذْ يَرْفَعُ إِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَإِسْمَاعِيلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا﴾ آجر بياور خِشت بياور سنگ بياور مرتّب اين گِل بيار و سنگ بيار و خشت بيار با ﴿رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا﴾ اداره مي‌شد

وجود مبارك حضرت امير(سلام الله عليه) هم آن طوري كه امين‌الاسلام(رضوان الله عليه) نقل مي‌كنند وقتي اين پاي مبارك را روي دوش بيل فشار مي‌دادند و اين باغ را شيار مي‌كردند اين جمله‌ها را مي‌خواندند ﴿أَيَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَن يُتْرَكَ سُدي﴾ براي رفع خستگي.

اينكه در روايات آمده ائمه(عليهم السلام) فرمودند: «إذا رأيتموا الرّبيع فاذكروا النشور» همين است اين هم ذكر خداست اگر فرمود: ﴿اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً﴾ فرمود وقتي بهار را ديديد به ياد معاد باشيد اين‌چنين نيست كه شما برويد در خاك و سر برنياوريد اين طور نيست ﴿أَنَّ اللَّهَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا﴾ يعني در هر جايي ذكر مناسب آنجا را بگوييد.

مستحضريد كه ياد معاد از بهترين فضايل است خدا اين ياد را بر همهٴ ما لازم كرده اما به همه جايزه نداده كه تذكره داشته باشيم فراموشمان نشود فقط به يك گروه جايزه داد فرمود من به ابراهيم، اسحاق، يعقوب اينها كه بندگان خاصّ من هستند به اينها يك جايزه دادم ﴿إِنَّا أَخْلَصْنَاهُم بِخَالِصَةٍ﴾ سؤال: «ما تلك الخالصة»؟ جواب: ﴿ذِكْرَي الدَّارِ﴾ آدم خانهٴ خودش را كه فراموش بكند خب سرگردان در خيابان و بيابان است ديگر ولي وقتي خانه‌اش يادش باشد مرتب به فكر است كه چيزي براي خانه تهيه كند خانهٴ ما قيامت است فرمود ياد خانه را من به عنوان جايزه خالصه به اينها دادم با جمله اسميه و با «إنّ» و با ضمير متكلّم مع‌الغير ﴿إِنَّا أَخْلَصْنَاهُم بِخَالِصَةٍ﴾ سؤال: «ما تلك الخالصة»؟ جواب: ﴿ذِكْرَي الدَّارِ﴾.

تفسیر سوره مومنون- ایت اله جوادی املی

❇️#ذكر و #تسبيح چيست؟ مستمر است يا در مواقع خاص؟

💠قَالَ رَبِّ اجْعَل لِّي آيَةً قَالَ آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ إِلَّا رَمْزًا وَاذْكُر رَّبَّكَ كَثِيرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ  ال عمران:41

🌱 [زكريا] گفت: پروردگارا، براي من نشانه‌اي قرار ده. گفت: نشانة تو [اين است كه] تا سه روز با مردم - جز به رمز [=اشاره]- سخن نگويي [قادر به تكلم نخواهي بود] و [به شكرانة اين موهبت و آماده شدن براي چنين تحوّلي] پروردگارت را بسيار ياد كن و شامگاهان و بامدادان [=شبانه روز] تسبيح گوي.

🔹ذکر، مقابل نسيان، به خاطر سپردن چيزي در ذهن و فراموش نکردن آن است و ذکر بسيار، دلالت بر ضرورت تداوم اين ياد، به خاطر اهميت موضوع مي‌كند. ترديدي نيست که بنده بايد همواره به ياد آفريدگار خويش باشد تا فريب شيطان و نفس اماره را نخورد و به دنياي فاني دل نبندد،
اما در موارد خاصي «ذکر بسيار» ضرورت بيشتري پيدا مي‌كند، مثل: هنگامة جنگ [انفال 45 (8:45) ]، شعر و شاعري [شعراء 227 (26:227) ]، تجارت و کار و کسب [جمعه 10 (62:10) ]، پند گيري از پيامبر [احزاب 21 (33:21) ، 35 (33:35) و 41 (33:41) ]، مبارزه با فرعون‌هاي روزگار [طه 33 (20:33) ]، آماده شدن براي ايفاي مأموريت [آل‌عمران 41 (3:41) ]، و بالاخره ذكر بسيار نام خدا در مساجد [حج آيه 40 (22:40) ]. يکبار نيز «تسبيح کثير» آمده است [طه 33 (20:33) ] که جمعاً با «ذکر کثير» 10 مورد مي‌شود.

🔹#تسبيح و ذکر در تلقي بسياري از مردم، وِردي است فردي و در تنهايي. اما تسبيح، در معناي کلي آن تنزيه و تقديس و در معناي اجتماعي و بشري آن، منزه و بي‌عيب ساختن جامعه و پاکسازي آن از مفاسد [از جمله استبداد فرعونيان] است، و «ذکر» در شكل اجتماعي آن، مطرح ساختن ياد و نام خدا [ربّ اعلي] در جامعه‌اي است که هميشه و همه جا نام ارباب‌هاي قدرت، بر سرِ زبانهاست و ياد ستم‌هاي آنها دلها را مي‌لرزاند.

📚تفسیر بازرگان

1⃣هر چه لطف الهى بيشتر مى‌شود بايد ياد او نيز بيشتر شود. «وَ اذْكُرْ رَبَّكَ كَثِيراً»


2⃣ #ذكر خدا هر چه بيشتر، بهتر. «وَ اذْكُرْ رَبَّكَ كَثِيراً»

📚تفسیر نور

༻🍃‌🌸🍃༺

مراد از ذكر ،ذكر قلبي است نه زباني

روايات به چند قسمت تقسيم مي‌شوند
بعضي از روايات مطلق است كه فضيلت ذكر را بيان مي‌كند و دعوت به ذكر و صواب ذكر را گوشزد مي‌كند بعضي از روايات ذكر قلب را بيان مي‌كند
بعضي از روايات اذكار زباني را
و روايات ديگري است كه ذكرهاي خصوصي را كه در روز چه ذكري در شب چه ذكري هنگام خوابيدن چه ذكري هنگام برخواستن از خواب چه ذكري اين اذكاري است كه در اوقات معيني تنظيم شده است
عمده آن است كه منظور از اين ذكر ذكر زباني است يا ذكر قلبي است به چند شاهد مي‌شود استشهاد كرد كه منظور از اين ذكر #ذكر_قلبي است ونه ذكر زباني
اول تناسب حكم و موضوع براي اينكه فرمود الا بذكر الله تطمئن القلوب يا فرمود و تطمئن قلوبهم بذكر الله مي‌شود قلب با كار زبان مطمئن باشد يا قلب با كار خودش مطمئن است اگر قلب متذكر نبود و زبان ذاكر بود آن قلب مطمئن مي‌شود؟ اگر فرمود وَ تطمئن قلوبهم بذكر الله يعني تطمئن قلوبهم بذكر قلبي خود قلوب نه به ذكر لساني الفاظي را انسان بر زبان جاري كند كه قلب آرام نمي‌شود قلب بايد معاني اين الفاظ را بداند و بعد از ادراك تصوري به اينها تصديق داشته باشد و بعد از علم تصديقي ايمان و اعتقاد و گرايش داشته باشد تا بشود ذكر قلب ممكن نيست با ذكر زبان دل بيارمد اين تناسب حكم و موضوع
شاهد دوم اين است كه قرآن كريم آن ذكر زباني كه با ذكر قلبي همراه نيست آن را ممدوح نمي‌شمارد و يا مذموم مي‌داند درباره نماز مي‌فرمايد نماز را براي ذكر حق اقامه بكن آن گاه مي‌فرمايد واي به نمازگزاراني كه ساهي‌اند و نمي‌دانند چه مي‌گويند بنابراين اگر ذكر به عنوان عالي‌ترين مظهر ذكر نماز مطرح شده است آن #نمازي كه انسان بدان چه مي‌گويد
در سوره طه آيه 40 گرچه سخن از صلاة نيست آيه 42 به موساي كليم و برادرش مي‌فرمايد اذهب انت و اخوك بآياتي و لاتنيا في ذكري شما براي انكه فرعون را در درجه اول ارشاد و هدايت كنيد بعد هم او را به سقوط و سرنگوني محكوم كنيد به طرف فرعون برويد اما با معجزاتي كه من به شما دادم حركت كنيد و لاتنيا وني يعني سستي تنيا نهي است يعني به خودتان وني و سستي در ذكر من راه ندهيد اين ذكر ذكر القلب است زيرا انساني كه در برابر آن خطر مواجه شده و مقاومت در برابر آن خطر مامور شد با ذكر زبان مشكلي حل نمي‌شود آن خطر را طمئنينه حل مي‌كند و طمئنينه هم با ذكر قلب است نه با ذكر لسان البته ذكر لسان خوب است زمينه را فراهم مي‌كند

نكته ديگر اينكه حضرت از آيه إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَى يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا استفاده كرد فرمود ذكري كه خدا در قرآن به منافقين نسبت داد كه منافقين ذكرشان كم است نه يعني عدداً كم است ممكن است روزي ده هزار ذكر هم بگويند ممكن است صبح تا غروب ذكر هم بگويد وقتي ببيند در بين مردم است صبح تا غروب هم ذكر بگويد يا نماز هم بخواند اما اين قليل است چرا؟ چون اين فقط در ظاهر است و لاغير اگر رقم ذكر او هم هرچه زياد باشد باز قليل است همان‌طوري كه دنيا متاع قليل است چون اين براي دنيا ذكر مي‌كند ديگر دنيا هر چه هم باشد اندك است
مؤمن ذكر قلبي را دارد ذكر كثير است منافق چون در قلبش نيست فقط در زبان است اصلاً ذكر كثير ندارد ذكر قليل است

ايت اله جوادي املي- تفسير سوره رعد

#ذكرالله‌ در بين همه‌ عبادات‌ متّصف‌ به‌ كثرت‌ است‌
عبادات‌ ديگر هر كدام‌ يك‌ وظايف‌ خاصي‌ دارند. نماز براي‌خودش‌ يك‌ وظيفه‌اي‌ دارد أقم‌ الصلوة‌ لدلوك‌ الشمس‌ إلي غسق‌ اللّيل‌ و قرآن‌ الفجر اين‌ پنج‌ تا نماز است‌ ظهرين‌ و مغربين‌ و صلاة‌ فجر كه‌ از دلوك‌ شمس‌ تا غسق‌ ليل‌ چهار نماز يعني‌ ظهرين‌ و مغربين‌ و قرآن‌ الفجر كه‌ صلاة‌ صبح‌ است‌. اين‌ پنج‌تا نماز در پنج‌ وقت‌ معيّن‌ روزه‌ هم‌ كه‌ فمن‌ شهد منكم‌ الشهر فليصمه‌ سالي‌ يك ماه هست‌ و حج‌ّ هم‌ كه‌ عمر ‌يك ماه هست‌ و مانند آن‌.
هيچ‌كدام‌ از اينها به‌ كثرت‌ موصوف نيستند و ما مأمور به‌ تكثير آنها نشديم‌ الا الذكر. در ذكر است‌ كه‌ مرتّباً مي‌فرمايد اذكرو الله‌ ذكراً كثيراً حدّي‌ ندارد. نظير صلاة نيست نظير صوم‌ نيست نظير حج‌ نيست‌ نظير عبادات‌ ديگر نيست‌ كه‌ يك ‌نصاب‌ مشخص‌ داشته‌ باشند. مي‌فرمايد فاثبتوا واذكروا الله‌ كثيراً خيلي‌ به‌ ياد حق‌ّ باشيد. در سوره مباركه جمعه‌ هم‌ مشابه‌ همين‌ است كه‌ اذا نودي‌ للصلوة‌ من‌ يوم‌ الجمعة‌ فاسْعوا الي‌ ذكرالله و ذروا البيع‌ تا اينكه‌ فاذا قضيت‌م الصلوة ‌فانتشروا في‌ الأرض‌ ... و اذكروا الله‌ ذكراً كثيرا

از امام ششم(عليه السلام) است كه فرمود «ما من شيءٍ الاّ و له حدٌّ ينتهي اليه» هر چيزي يك حدي دارد كه به آنجا كه رسيد متناهي مي‌شود «الا الذكر فليس له حد ينتهي اليه» حد معيني ندارد حالا شواهد را حضرت ذكر مي‌كند مي‌فرمايد «فرض الله عزوجل الفرائض» خدا واجب‌ها را معين كرده براي هر واجبي هم حد معين ذكر كرده «فمن اداهن فهو حدهن» هر كسي آن واجب را ادا كرد حد واجب را به پايان رساند حالا نمونه فرمود «و شهر رمضان فمن صامه فهو حدّه و الحج فمن حج فهو حده» اينها نمونه‌هاست «إلاّ الذكر فان الله عزوجل لم يرض منه بالقليل» به اندك راضي نشد و براي او هم حد ذكر نكرد كه شما چقدر به ياد حق باشيد «و لم يجعل له حدا ينتهي اليه» كه به آن حد كه رسيديد ديگر بس است بعد از اينكه اين جمله‌ها را حضرت فرمود يعني امام صادق(سلام الله عليه) «ثم تلا هذه الآية يا ايها الذين آمنوا اذكروا الله ذكرا كثيرا وَ سبحوه بكرة و اصيلا» معلوم مي‌شود ذكر الله در برابر فرائض است گرچه هر يك از آن فرائض مصداق ذكر الله است نظير اقم الصلاة لذكري اما ياد حق بودن در دل و نام حق بر لب اينها در قبال آن فرائض است حضرت فرمود «فقال لم يجعل الله عزوجل له حدا ينتهي اليه» كه حالا اين مقدار ذكر كه گفتيد بس است اين‌چنين نيست

تفسیر سوره رعد ایت اله جوادی املی

❇️#ذکر، لُبابِ همهٔ عبادت‌ها

🔹«بِدان که مقصود و لُبابِ همهٔ عبادت‌ها یادکردِ خدای_تعالی_ است؛ که عمادِ مسلمانی نماز است، و مقصود از وی ذکر حق تعالی است؛ چنانکه گفت: إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ.

👈و خواندنِ قرآن فاضل‌ترین عبادات است، به سبب آنکه سخن خدای تعالی است و ذکرِ وی است. و هر چه در وی است همه سببِ تازه گردانیدنِ ذکرِ حق_سبحانه و تعالی_ است.

🔹و مقصود از #روزه کسرِ شهوت است، تا چون دل از زحمتِ شهواتْ خلاص یابد صافی گردد و قرارگاهِ ذکر شود؛ که چون دل به شهوتْ آکنده بُوَد، ذکر از وی ممکن نبوَد و در وی اثر نکند.

🔹و مقصود از #حج_که زیارتِ خانهٔ خدای است_ ذکرِ خداوندِ خانه است و تهییجِ شوق به لقای وی. پس سِرّ و لُبابِ همهٔ عباداتْ ذکر است. بلکه اصلِ مسلمانی کلمهٔ لَا إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ است، و این عینِ ذکر است، و همهٔ عباداتِ دیگر تأکید این ذکر است.

👌و یادکردِ حق_تعالی_ تُرا، ثمرهٔ ذکر توست وی را؛ و چه ثمر بوَد بزرگ‌تر از این؟ و برای این گفت: فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ، مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم.

🔹و این یادکردْ بر دوام می‌باید. و اگر بر دوام نبُوَد، در بیشترِ احوال می‌باید؛ که فلاح در وی بسته است و برای این گفت: وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ، می‌گوید اگر امید #فلاح می‌دارید کلید وی ذکرِ بسیار است نه اندک، و در بیشترِ احوال نه کمتر.

🔹و از برای این گفت: الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ ثنا بر این قوم کرد که ایشان، بر پای و نشسته و خفته، در هیچ حال غافل نباشند. و گفت: وَاذْكُرْ رَبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعًا وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ وَلَا تَكُنْ مِنَ الْغَافِلِينَ. گفت: وی را یاد کن به زاری و هراس و پوشیده، بامداد و شامگاه، و هیچ غافل مباش....

🔹و معاذ بن جبل (رض) گفت: «اهل #بهشت به هیچ چیز #حسرت نخورند مگر بر یک ساعت که در دنیا بر ایشان بگذشته باشد که ذکر حق_تعالی_ نکرده باشند.»

🔹چون ذکرْ غالب شد، اُنس و محبتْ مستولی شد، تا چنان شود که حق را از همهٔ دنیا و آنچه در دنیاست دوست‌تر دارد، و اصلِ #سعادت این است؛ که چون مرجع و مصیر با حق خواهد بود، به مرگْ کمالِ لذّت یابد، و مشاهدتِ وی بر قدرِ محبّت وی بُوَد... چون دل به نورِ ذکرْ آراسته گشت، کمال سعادت را مهیّا شد: هر چه در این جهان پیدا نیاید، پس از مرگ پیدا شود؛ باید که همیشه ملازم باشد مراقبتِ دل را، تا با حق_تعالی_ راز آرد و هیچ غافل نباشد، که ذکرِ بر دوامْ کلیدِ عجایبِ ملکوتِ حضرتِ الهیّت است. و معنیِ اینکه رسول (ص) گفت: «هر که خواهد در روضه‌های بهشت تماشا کند، ذِکر حق_تعالی_ بسیار باید که کند.» این است.

👈و از این اشارت که کردیم معلوم شد که لُبابِ همهٔ عبادت‌ها #ذکر است.»

📚(کیمیای سعادت، جلد اول، تصحیح خدیو جم، نشر علمی و فرهنگی، ص۲۵۲_۲۵۳ و ۲۵۶)

❁﷽❁


🟧همواره در #دلت و بدون سرو صدا #ياد_خدا باش و از او #غافل مشو

🔸وَ اُذْكُرْ رَبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَ خِيفَةً وَ دُونَ اَلْجَهْرِ مِنَ اَلْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ اَلْآصٰالِ وَ لاٰ تَكُنْ مِنَ اَلْغٰافِلِينَ «205» اعراف
و پروردگارت را از روى خوف و تضرّع، آهسته و آرام در دل خود و در هر صبح و شام ياد كن و از غافلان مباش.

🔴در آيه‌ى قبل، آداب تلاوت #قرآن بيان شد و در اين آيه، آداب ذكر و دعا بيان شده است و بايد با تضرّع و خشوع و بيم و اميد همراه باشد.

👈كلمه‌ى «آصال» جمع «اصيل»، به معناى نزديك غروب و شامگاهان و كلمه‌ى «غدو» جمع «غدوة»، به طلوع فجر تا طلوع خورشيد گفته مى‌شود.


↩️- ياد #خدا وقتى غفلت‌زدايى مى‌كند كه بدون تظاهر و سروصدا باشد، وگرنه خودش نوعى سرگرمى و غفلت مى‌شود. «تَضَرُّعاً وَ خِيفَةً وَ دُونَ اَلْجَهْرِ»

↩️ - ربوبيّت خداوند دائمى است، پس سزاوار است كه ياد او هم پيوسته باشد. وَ اُذْكُرْ رَبَّكَ‌ ... بِالْغُدُوِّ وَ اَلْآصٰالِ‌

↩️ - آن #ذكر و يادى بيمه‌كنندۀ #انسان است كه عاشقانه و سوزناك و پيوسته و در هر صبح و شام باشد. تَضَرُّعاً ... بِالْغُدُوِّ وَ اَلْآصٰالِ‌

↩️ - در آغاز هر روز و هنگام شروع به كار و تصميم‌گيرى و در پايان هر روز و هنگام جمع‌بندى و نتيجه‌گيرى بايد به ياد خدا بود. «بِالْغُدُوِّ وَ اَلْآصٰالِ‌»

↩️ - آنان كه هر صبح و شام، خدا را ياد نمى‌كنند، از غافلانند. وَ اُذْكُرْ ... وَ لاٰ تَكُنْ مِنَ‌ اَلْغٰافِلِينَ‌
📚تفسير نور

⭕«تَضَرُّعاً وَ خِيفَةً‌»؛ يعنى ذكر بايد با خشوع و ترس از خدا همراه باشد.
«وَ دُونَ اَلْجَهْرِ مِنَ‌ اَلْقَوْلِ‌»؛ يعنى پروردگارت را با صدايى ياد كن كه متوسط باشد، نه خيلى بلند و نه خيلى آهسته.
«بِالْغُدُوِّ وَ اَلْآصٰالِ‌». كنايه از دوام ذكر است.
👈«وَ لاٰ تَكُنْ مِنَ‌ اَلْغٰافِلِينَ‌»؛ از #ياد_خدا در دل خود غفلت مكن؛ زيرا ياد خدا تنها با زبان به سخنى بيهوده مى‌ماند كه معنا نداشته باشد.

💫ياد خدا در دل بدين معناست كه بايد درك كنيم كه تنها خدا آفريننده و روزى‌دهنده، زنده‌كننده و ميراننده، آغازكننده و دوباره زنده‌كننده است. بهترين ياد خدا، به طور كلّى، آن است كه انسان به سبب ترس از مجازات خدا به همنوع خود بدى نكند و بهتر از اين ذكر، آن است كه به اميد پاداش خدا به همنوع خود نيكى كند.

📚تفسير كاشف

♦يك نام حق مطرح است يك ياد حق.
ياد حق را در دل و نام حق را بر لب آوردن .
در اين آيه جمع بين ذكرين كرده است
در جانت در نهانخانه جانت به ياد حق باش.

📚تفسير تسنيم