انواع اسراف در اسلام وقران-اسراف چيست؟ مسرف كيست؟

در ایات قرآن کریم،23 بار کلمات مشتق از ریشه سرف بکار رفته و با کلماتی چون مسرف،اسراف،مسرفین و ...

این کار ،مذمت شده است.به منظور اشنایی با مفهوم اسراف در قران و انواع آن،مجازات ان و نمونه های ان

این صفحه ایجاد شده است تا کاربران نتیجه تحقیق خود را ارسال نمایند.

کلمات کلیدی:اسراف،مسرف،تبذیر،زیاده روی،افراط،تفریط

کلمه اسراف در تفاسیر به معنای تجاوز از حد اعتدال ،تجاوز از حد مباح؛تجاوز از حد حق و عدالت بیان شده است که میتواند شامل زیاده روی و یا کم روی(افراط و تفریط )باشد.

در قران کریم کلمات مشتق شده از ریشه سرف شامل اسراف ، مسرف و فعل اسرف در چند زمینه کار رفته که بسیار گسترده تر از باور رایج در جامعه در خصوص محدود شدن اسراف به خوردن و اشامیدن و امور مالی می باشد. براین اساس میتوان انواع اسراف و مصادیق آنها و نیز مجازات انها را در قران استخراج نمود

1-اسراف در عقاید

این نوع اسراف بدترین و مذمومترین نوع اسراف در قران است که بیشتر ین تکرار را هم در قرآن دارد.
اسراف در عقاید یعنی عدم باور به ان چیزی که حق است و یا اعتقاد به چیزهایی که مستحق آن نیستند.بنابراین عدم اعتقاد به توحید ،عدم پذیرش رسولان الهی ،عدم تصدیق کتب آسمانی نمونه های بارز اسراف در عقیده است.

بدیهی است عدم پذیرش یکتایی خداوند و شریک قایل شدن برای او و یا خود را خدا دانستن و ... که اسراف در باور اساسی توحید بشمار میرود بدترین نوع اسراف است.و خداوند هم شدیدترین عقوبت را برای این گونه مسرفین در نظر گرفته است.

بارزترین مصداق این نوع اسراف در قرآن،فرعون است که دو بار با کلمه مسرف از او یاد شده است.

آیه 31 سوره دخان
وَلَقَدْ نَجَّيْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنَ الْعَذَابِ الْمُهِينِ﴿۳۰﴾ و براستى فرزندان اسرائيل را از عذاب خفت‏آور رهانيديم


مِن فِرْعَوْنَ إِنَّهُ كَانَ عَالِيًا مِّنَ الْمُسْرِفِينَ ﴿۳۱﴾: از [دست] فرعون كه متكبرى از افراطكاران بود

ایه 83 سوره یونس

فَمَا آمَنَ لِمُوسَى إِلاَّ ذُرِّيَّةٌ مِّن قَوْمِهِ عَلَى خَوْفٍ مِّن فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِمْ أَن يَفْتِنَهُمْ وَإِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِي الأَرْضِ وَإِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِينَ ﴿۸۳﴾

فولادوند: سرانجام كسى به موسى ايمان نياورد مگر فرزندانى از قوم وى در حالى كه بيم داشتند از آنكه مبادا فرعون و سران آنها ايشان را آزار رسانند و در حقيقت فرعون در آن سرزمين برترى‏جوى و از اسرافكاران بود

هم چنین در ایه 5 سوره زخرف،منکرین قران هم قومی مسرف بیان شده است.

أَفَنَضْرِبُ عَنكُمُ الذِّكْرَ صَفْحًا أَن كُنتُمْ قَوْمًا مُّسْرِفِينَ ﴿۵﴾

مکارم: آيا اين ذكر(قرآن) را از شما بازگيريم به خاطر اينكه قومي اسرافكاريد؟

مجازات این نوع اسراف شدید است و بسته به مراتب اعتقادی که اسراف شده است،می تواند شامل عذاب دنیوی و اخروی شود.همانند فرعون که خدا او و سپاهش را غرق کرد .

ایه 127 سوره طاها:شدیدترین عذاب دنیوی و اخروی برای کسانی که از خدا رو برگردانند و به ایات خدا ایمان نیاورند(اسراف در توحید)،درنظر گرفته شده است.

وَكَذَلِكَ نَجْزِي مَنْ أَسْرَفَ وَلَمْ يُؤْمِن بِآيَاتِ رَبِّهِ وَلَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَشَدُّ وَأَبْقَى ﴿۱۲۷﴾

مکارم: و اينگونه جزا ميدهيم كسي را كه اسراف كند و ايمان به آيات پروردگارش نياورد و عذاب آخرت شديدتر و پايدارتر است!

آیه 43 سوره غافر از زبان حضرت موسی ،کسانی که موسی را به ترک خدا و پذیرش دعوت غیر خدا دعوت می کنند،اصحاب آتش معرفی شده اند.

لَا جَرَمَ أَنَّمَا تَدْعُونَنِي إِلَيْهِ لَيْسَ لَهُ دَعْوَةٌ فِي الدُّنْيَا وَلَا فِي الْآخِرَةِ وَأَنَّ مَرَدَّنَا إِلَى اللَّهِ وَأَنَّ الْمُسْرِفِينَ هُمْ أَصْحَابُ النَّارِ﴿۴۳﴾

مکارم: قطعا آنچه مرا به سوي آن مي‏خوانيد نه دعوت (و حاكميتي) در دنيا دارند و نه در آخرت، و تنها بازگشت ما در قيامت به سوي خدا است، و مسرفان اهل دوزخند

آیه9 سوره انبیا:هلاکت مخالفین و منکرین پیامبران (اسراف در نبوت)را بیان می کند.

ثُمَّ صَدَقْنَاهُمُ الْوَعْدَ فَأَنجَيْنَاهُمْ وَمَن نَّشَاء وَأَهْلَكْنَا الْمُسْرِفِينَ ﴿۹﴾

فولادوند: سپس وعده [خود] به آنان را راست گردانيديم و آنها و هر كه را خواستيم نجات داديم و فراطكاران را به هلاكت رسانيديم


2- اسراف در اعمال و رفتار

با توجه به معنایی که برای اسراف بیان شد،اسراف در اعمال یعنی انجام اعمالی که نا حق بوده و شایسته انجام توسط انسانها نیستند.این نوع اسراف ،خود دو نوع از رفتار ها را شامل میشود:

الف-گناهان و کارهای حرام:

انجام هر کار حرامی نوعی اسراف است چرا که تجاوز از حدود الهی است.
قران،ایاتی نیز در خصوص این نوع اسراف دارد.

بارزترین مصداق آن هم قوم لوط است که خداوند دو بار انها را با عنوان مسرف یادنموده است.که انها هم با عذاب الهی از بین رفتند.

آیه 81 سوره اعراف:

إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجَالَ شَهْوَةً مِّن دُونِ النِّسَاء بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ مُّسْرِفُونَ ﴿۸۱﴾

فولادوند: شما از روى شهوت به جاى زنان با مردان درمى ‏آميزيد آرى شما گروهى تجاوزكاريد

آیه 34 سوره ذاریات

قَالُوا إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَى قَوْمٍ مُّجْرِمِينَ ﴿۳۲﴾ گفتند ما به سوى مردمى پليدكار فرستاده شده‏ايم


لِنُرْسِلَ عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِّن طِينٍ ﴿۳۳﴾ تا سنگهايى از گل رس بر [سر] آنان فرو فرستيم


مُسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفِينَ ﴿۳۴﴾ [كه] نزد پروردگارت براى مسرفان نشان‏گذارى شده است


هم چنین یکبار هم از بنی اسراییل با این عنوان ذکر شده است که پس از ابلاغ حرمت قتل ،باز عده ای مرتکب ان میشدند.

آیه 32 سوره مائده

مِنْ أَجْلِ ذَلِكَ كَتَبْنَا عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنَّهُ مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا وَمَنْ أَحْيَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا وَلَقَدْ جَاءتْهُمْ رُسُلُنَا بِالبَيِّنَاتِ ثُمَّ إِنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم بَعْدَ ذَلِكَ فِي الأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ ﴿۳۲﴾

فولادوند: از اين روى بر فرزندان اسرائيل مقرر داشتيم كه هر كس كسى را جز به قصاص قتل يا [به كيفر] فسادى در زمين بكشد چنان است كه گويى همه مردم را كشته باشد و هر كس كسى را زنده بدارد چنان است كه گويى تمام مردم را زنده داشته است و قطعا پيامبران ما دلايل آشكار براى آنان آوردند [با اين همه] پس از آن بسيارى از ايشان در زمين زياده‏روى مى‏كنند

ب-کارهای مباح و حلال و حتی واجب و مستحب:

در این نوع کارها ،معنای اسراف به از حد گذراندن در میزان انجام آن کار برمیگردد. این نوع اسراف ،همان است که در افکار عمومی هم شناخته شده است و مثلا اسراف در مصرف آب،برق،غذا و.. را شامل میشود.در قران،اینگونه اسراف برای پرهیز از زیاده روی در خوردن و اشامیدن،انفاق،قصاص ،خرج کردن اموال بچه یتیم استفاده شده است.

آیه 33 سوره اسراء

وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالحَقِّ وَمَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلاَ يُسْرِف فِّي الْقَتْلِ إِنَّهُ كَانَ مَنْصُورًا﴿۳۳﴾

فولادوند: و نفسى را كه خداوند حرام كرده است جز به حق مكشيد و هر كس مظلوم كشته شود به سرپرست وى قدرتى داده‏ايم پس [او] نبايد در قتل زياده‏روى كند زيرا او [از طرف شرع] يارى شده است

ایه 6 سوره نساء: وَابْتَلُواْ الْيَتَامَى حَتَّىَ إِذَا بَلَغُواْ النِّكَاحَ فَإِنْ آنَسْتُم مِّنْهُمْ رُشْدًا فَادْفَعُواْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ وَلاَ تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَبِدَارًا أَن يَكْبَرُواْ

و يتيمان را بيازماييد تا وقتى به [سن] زناشويى برسند پس اگر در ايشان رشد [فكرى] يافتيد اموالشان را به آنان رد كنيد و آن را [از بيم آنكه مبادا] بزرگ شوند به اسراف و شتاب مخوريد

ایه 31 سوره اعراف:

يَا بَنِي آدَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمْ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ وكُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ ﴿۳۱﴾
فولادوند: اى فرزندان آدم جامه خود را در هر نمازى برگيريد و بخوريد و بياشاميد و[لى] زياده ‏روى مكنيد كه او اسرافكاران را دوست نمى ‏دارد

آیه 141 سوره انعام:

وَهُوَ الَّذِي أَنشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشَاتٍ وَغَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ كُلُواْ مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُواْ حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ ﴿۱۴۱﴾

فولادوند: و اوست كسى كه باغهايى با داربست و بدون داربست و خرمابن و كشتزار با ميوه‏هاى گوناگون آن و زيتون و انار شبيه به يكديگر و غير شبيه پديد آورد از ميوه آن چون ثمر داد بخوريد و حق [بينوايان از] آن را روز بهره ‏بردارى از آن بدهيد و[لى] زياده ‏روى مكنيد كه او اسرافكاران را دوست ندارد

همانطور که در دو ایه اخیر مشاهده شد،مجازات این نوع اسراف،خفیف تر از دو نوع قبلی است و با مورد رضایت نبودن خداوند از این نوع اسراف توصیف شده اند.

در ادامه بررسی موضوع اسراف در قرآن،ذکر نکات زیر ضروریست:

1- ترک اسراف نوع سوم و اجتناب از آن،هم راحت نیست.بطوریکه خداوند،یکی از صفات عباد الرحمان را عدم اسراف در انفاق بیان میکند:

آیه 67 سوره فرقان: وَالَّذِينَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَلَمْ يَقْتُرُوا وَكَانَ بَيْنَ ذَلِكَ قَوَامًا ﴿۶۷﴾

و (عبادالرحمن)كسانى ‏اند كه چون انفاق كنند نه ولخرجى مى ‏كنند و نه تنگ مى ‏گيرند و ميان اين دو [روش] حد وسط را برمى ‏گزينند .

2- از دیگرعواقب و تبعات اسراف نوع اول ،عدم بهره مندی از هدایت خدا و غرق شدن در گمراهی است.

آیات 28و 34 سوره غافر

إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ ﴿۲۸﴾خدا كسى را كه افراطكار دروغزن باشد هدايت نمى‏كند

وَلَقَدْ جَاءكُمْ يُوسُفُ مِن قَبْلُ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا زِلْتُمْ فِي شَكٍّ مِّمَّا جَاءكُم بِهِ حَتَّى إِذَا هَلَكَ قُلْتُمْ لَن يَبْعَثَ اللَّهُ مِن بَعْدِهِ رَسُولًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُّرْتَابٌ ﴿۳۴﴾

و به يقين يوسف پيش از اين دلايل آشكار براى شما آورد و از آنچه براى شما آورد همواره در ترديد بوديد تا وقتى كه از دنيا رفت گفتيد خدا بعد از او هرگز فرستاده‏اى را برنخواهد انگيخت اين گونه خدا هر كه را افراطگر شكاك است بى راه مى‏گذارد.

3-نکته دیگری که در قران بدان اشاره شده،نحوه برخورد جامعه با مسرفین است.از نظر قرآن،مسرفین فاقد صلاحیت رهبری و تبعیت شدن از جانب مردم میباشند. و مردم از اطاعت امر انها نهی شده اند.

آیه 151 سوره شعرا از زبان حضرت صالح خطاب به قوم ثمود بیان میکند:

فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ ﴿۱۵۰﴾ وَلَا تُطِيعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفِينَ ﴿۱۵۱﴾ الَّذِينَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَلَا يُصْلِحُونَ ﴿۱۵۲﴾
فولادوند: از خدا پروا كنيد و فرمانم ببريد و فرمان افراطگران را پيروى مكنيد آنان كه در زمين فساد مى‏كنند و اصلاح نمى‏ كنند


به نظر میرسد مقصود از مسرفین در این آیه،مسرفین نوع اول و دوم باشند و اسراف در امور مباح مشمول این آیه نباشد.

4-اما اگر اسراف کردیم،چه کنیم؟خداوند در آیه 47 سوره آل عمران،راه برگشت از اسراف را مانند سایر گناهان،توبه و در خواست عفو و غفران از سوی خدا میداند.

وَمَا كَانَ قَوْلَهُمْ إِلاَّ أَن قَالُواْ ربَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ ﴿۱۴۷﴾

مکارم: سخنشان تنها اين بود كه: پروردگارا گناهان ما را ببخش! و از تندرويهاي ما در كارها صرفنظر كن، قدمهاي ما را ثابت بدار، و ما را بر جمعيت كافران پيروز بگردان!

5-اما خدا با این استغفار چه میکند؟اگر توبه کنید،خدا همه را می بخشد.
آیه 54 سوره زمر:

قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ ﴿۵۳﴾

مکارم: بگو: اي بندگان من كه بر خود اسراف و ستم كرده ‏ايد! از رحمت خداوند نوميد نشويد كه خدا همه گناهان را مي‏آمرزد.

به نظر میرسد ،اسراف در این آیه هرسه نوع اسراف را شامل میشود .زیرا همه اسرافها(در عقیده،در انجام گناهان،و در انجام امور مباح و مستحب)اسراف بر نفس میباشد.

بنام خدا

امروز سخنرانی دکتر الهی قمشه ای از تلویزیون پخش میشد که نکته ای هم در زمینه اسراف داشت

"بزرگترین اسراف،اسراف در وقت و عمرمون است.اسراف در آب ونان و ... با کاهش و مدیریت مصرف ،قابل جبران است. اما اسراف در وقت ،قابل جبران نیست."

این نکته با سوره عصر هم مطابقت دارد که انسان را بواسطه غیرقابل بازگشت بودن سرمایه عمر و زمان

در خسران معرفی میکند.

والعصر ان الانسان لفی خسر

مفهوم اسراف و مسرف در قران

- اسراف تنها زياده‌روي در بذل مال و خريد و خوراک نيست، هرگونه افراط يا تفريط خروج از مرز اعتدال و ميانه‌روي اسراف محسوب مي‌شود.

قرآن فرعون را به دليل عُلو (سلطه‌گري و برتري‌طلبي بر مردم) از جمله مسرفين شمرده است (دخان 31 (44:31) و يونس 83 (10:83) ). پس ديکتاتوري و استبداد و ولايت مطلقه شاخه‌اي از اسراف است.

ايمان به خدا، همان تعادل است و ناباوري و اعراض از ياد او، اسراف محسوب مي‌شود (طه 127 (20:127) ) و از اين منظر، اقوام انکار‌کنندة پيامبران قوم مسرف شمرده شده‌اند (غافر 28 (40:28) و 34 (40:34) و 43 (40:43) ، يس 19 (36:19) ، انبياء 9 (21:9) ، ذاريات 34 (51:34) ).

به اين ترتيب، هم زياده‌روي در خرج و خوراك اسراف است، هم انحراف در غرايز جنسي، همچون قوم لوط (اعراف 71 (7:71) )، هم ناشکري نعمت (يونس 12 (10:12) )، هم تماميت‌طلبي و سلطه‌گري و هم انکار حق.


اعراف:81

إِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجَالَ شَهْوَةً مِّن دُونِ النِّسَاءِ بَلْ أَنتُمْ قَوْمٌ مُّسْرِفُونَ

شما از روي شهوت، به جاي زنان، سراغ مردان مي‌رويد، [نه اين که طبع‌تان چنين اقتضا مي‌کند]، بلکه مردمي نامتعادل و منحرف هستيد. 113

______________

113- اسراف تنها زياده‌روي در بذل مال و خريد و خوراک نيست، هرگونه افراط يا تفريط و خروج از مرز اعتدال و ميانه، اسراف محسوب مي‌شود.
ايمان به خدا، همان تعادل است و ناباوري و اعراض از ياد او، اسراف محسوب مي‌شود (طه 127)، از اين نظر اقوام انکار‌کنندهِ دعوت پيامبران مسرف شمرده شده‌اند (غافر 28 (40:28) و 34 (40:34) و 43 (40:43) ، يس 19 (36:19) ، انبياء 9 (21:9) ، ذاريات 34 (51:34) ). به اين ترتيب، هم زياده‌روي در خرج و خوراک اسراف است، هم انحراف در غرايز جنسي؛ مثل قوم لوط (اعراف 71 (7:71) )، همچنين در ناشکري نعمت (يونس 12 (10:12) )، تماميت‌طلبي، سلطه‌گري و انکار حق.

پيروان پيامبران نيز، همچون بني‌اسرائيل، اسراف کردند (مائده 32 (5:32) ) و اصولا اين دعاي مؤمنين راستين است که: بارخدايا، گناهان ما و اسراف در امورمان را ببخش... آل عمران 147 (3:147) - رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَي الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ.



از تفسير سوره انعام و اعراف اقاي عبدالعلي بازرگان

اسراف یعنی چه؟مصادیق اسراف در ایات الهی.
اسراف و فساد در زمین.:

وَلَا تُطِيعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفِينَ

وفرمان مسرفان را اطاعت نکنید.
(شعراء/151)

الَّذِينَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَلَا يُصْلِحُونَ

همان کسانى که در زمین فساد مى کنند و اصلاح نمى کنند.»
(شعراء/152)

رابطه اسراف و فساد در ارض

مى دانیم: اسراف، همان تجاوز از حدّ قانون آفرینش و قانون تشریع است، این نیز روشن است که در یک نظام صحیح، هر گونه تجاوز از حدّ، موجب فساد و از هم گسیختگى مى شود، و به تعبیر دیگر، سرچشمه فساد، اسراف است و نتیجه اسراف، فساد.
البته، باید توجه داشت: اسراف معنى گسترده اى دارد، گاه، در مسائل ساده اى مانند خوردن و آشامیدن است (چنان که در آیه ۳۱ سوره اعراف آمده).
گاه، در انتقام گیرى و قصاص بیش از حد (چنان که در آیه ۳۳ سوره اسراء آمده است).
گاه، در انفاق و بذل و بخشش بیش از اندازه (چنان که در آیه ۶۷ سوره فرقان آمده).
گاه، در داورى کردن و قضاوت نمودنى که منجر به کذب و دروغ مى شود، (چنان که در آیه ۲۸ سوره غافر ، مسرف و کذّاب در ردیف هم قرار گرفته).
گاه، در اعتقادات است که منتهى به شک و تردید مى شود (همان گونه که در آیه ۳۴ سوره غافر ، مسرف و مرتاب با هم آمده است).
گاه، به معنى برترى جوئى، استکبار و استثمار آمده (چنان که درباره فرعون در آیه ۳۱ سوره دخان مى خوانیم: إِنَّهُ کانَ عالِیاً مِنَ الْمُسْرِفِینَ: او برترى جوى و مسرف بود ).

و بالاخره، گاه به معنى هر گونه گناه مى آید
(چنان که در آیه ۵۳ زمر مى خوانیم: قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّهِ إِنَّ اللّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً:
بگو اى بندگان من که بر خود اسراف کردید از رحمت خدا مأیوس نشوید که خداوند همه گناهان را مى بخشد ).

به گفته علامه طباطبائى در المیزان عالم هستى یک پارچه نظم و صلاح است و حتى با تضادى که احیاناً در میان اجزاى آن دیده مى شود، تألیف و التیام و هماهنگى فراوان دارد، این نظام، به سوى اهداف صالحى در جریان است، و براى هر یک از اجزاى خود، خط سیرى تعیین مى کند، حال، اگر یکى از این اجزاء از مدار خود خارج شود، و راه فساد را پیش گیرد، میان آن و سایر اجزاى این جهان درگیرى ایجاد مى شود، اگر توانستند این جزء نامنظم اسرافکار را به مدار اصلیش بازگردانند، چه بهتر، و الا نابودش مى کنند، تا نظام به خط سیر خود ادامه دهد!.

انسان که یکى اجزاى این عالم هستى است از این قانون عمومى مستثنى نیست، اگر بر اساس فطرت، بر مدار خود حرکت کند و هماهنگ نظام هستى باشد، به هدف سعادت بخش که براى او مقدر شده است مى رسد، اما اگر از حدّ خود تجاوز کند و قدم در جاده فساد در ارض بگذارد، نخست خداوند او را گوشمالى داده، و با حوادث سخت و دردناک او را هشدار مى دهد، چنان که در آیه ۴۱ سوره روم مى خوانیم: ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما کَسَبَتْ أَیْدِی النّاسِ لِیُذِیقَهُمْ بَعْضَ الَّذِی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ:
فساد بر صفحه دریا و صحرا بر اثر اعمال مردم آشکار گشت خدا مى خواهد نتیجه سوء پاره اى از اعمال مردم را به آنها بچشاند شاید بازگردند .

اما اگر این هم، مؤثر نیفتاد و فساد در اعماق جان او ریشه دوانید، خداوند با عذاب استیصال صفحه زمین را از لوث وجود چنین کسانى پاکسازى مى کند.
و از اینجا روشن مى شود که: چرا در آیات فوق، خداوند اسراف را با فساد در ارض و عدم اصلاح هماهنگ ذکر کرده است.

خداوند در بيان عذاب قوم لوط ،انها را مسرف مي نامد
مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفينَ﴾👇
که خود اين کار اسراف است نه دوام آن اسراف باشد، اصل اين کار اسراف است، از مرز گذشتن است.

اگر چيزي يک حدّ خاص داشته باشد که اگر کسي آن حدّ خاص را انجام بدهد اسراف نيست، از آن حدّ بگذرد و تجاوز کند مي‌شود اسراف.
هم‌جنسگرايي از آن جهت که مادون سقف حيوانيت است اصلي ندارد که حالا مثلاً بگويد اين مقدارش حق است، بقيه‌اش افراط است.
چيزي که جز بطلان در آن نيست اين يک دانه‌اش هم اسراف است، نه اينکه حالا چند تا کردند بشود اسراف.
اسراف غير از کثرت است، اسراف غير از اصرار است، اسراف يعني از حد گذشتن.
اگر چيزي هيچ حدّ حلال ندارد اوّلي‌اش اسراف است. آدمکشي يک دانه‌اش هم اسراف است.

بنابراين اينکه فرمود: ﴿مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفين﴾ ناظر به اين است

تفسير ايت اله جوادي املي- سوره ذاريات