تهمت در قران - بهتان چيست؟- وظيفه ما در هنگام شنيدن يا خواندن شايعه جيست؟

با سلام.

چند روز قبل مشغول مطالعه ترجمه ایات سوره نساء بودم که به ایه 112 رسیدم.

وَمَن يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِينًا ﴿۱۱۲﴾

فولادوند: و هر كس خطا يا گناهى مرتكب شود سپس آن را به بى ‏گناهى نسبت دهد قطعا بهتان و گناه آشكارى بر دوش كشيده است

قدری تامل کردم.یادم امد که در سوره احزاب هم ایه ای با مضمون مشابه داشتیم:ایه 58

وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِينًا ﴿۵۸﴾

و كسانى كه مردان و زنان مؤمن را بى ‏آنكه مرتكب [عمل زشتى] شده باشند آزار مى ‏رسانند قطعا تهمت و گناهى آشكار به گردن گرفته ‏اند (۵۸

هر دوایه حاوی یک جمله شرطی اند که جواب شرط در هر دو یکسان است.

اگر کسی......انجام دهد،مرتکب بهتان و گناه اشکار شده است.در واقع جمله شرط انها هم یکی است.

نسبت دادن گناه یا خطای نکرده به یک بی گناه که مستحق ان نیست،ازار و ناراحتی او را بدنبال دارد و این همان بهتان است که گناهی بزرگ است.

به تالار و بخش ایات سوره احزاب ایه 58 رجوع کردم.نکته 3 پست شماره 8 نیز در همین ارتباط بود.


"ایه 58 توسط اقای بهرامپور اینگونه ترجمه شده است:

و كسانى كه مردان و زنان مؤمن را با[نسبت دادن]کاری که نکرده اند،آزار مى‏ رسانند قطعا تهمت و گناهى آشكار به گردن گرفته ‏اند (۵۸

در صورت پذیرش این ترجمه،می توان معنا و مفهوم جامعی را برای بهتان تعریف کرد:

نسبت دادن انچه که فرد مستحق ان نبوده (مرتکب نشده) و موجب رنجش و ازار او را فرهم میکند.

به گفتارها ،رسانه ها ،پیامک ها وایمیل های خود بیندیشیم:چقدر در انها ، رفتار ها و گفتارهای ثابت نشده را به افراد مختلف نسبت می دهیم و انرا پخش میکنیم.

این کار ،بهتان و گناه اشکار است"

کلمات کلیدی:تهمت،بهتان،آزار،بیگناه،نسبت،اتهام،شایعه

بنام خدا.
وظیفه ما در هنگام شنیدن وخواندن نسبتهای اثبات نشده به دیگران چیست؟ ایا انها را دهن به دهن نقل کنیم یا برای بقیه دوستانمان فوروارد کنیم؟

خداوند در سوره نور(پس ازاینکه شایعاتی نسبت به یکی از زنان خانواده پیامبر پخش شد) اخطار شدیدی به مومنان در پخش اینگونه بهتان ها و دروغها میدهد:


لَّوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنفُسِهِمْ خَيْرًا وَقَالُوا هَٰذَا إِفْكٌ مُّبِينٌ

چرا هنگامی که این (تهمت) را شنیدید، مردان و زنان با ایمان نسبت به خود (و کسی که همچون خود آنها بود) گمان خیر نبردند و نگفتند این دروغی بزرگ و آشکار است؟!۱۲

إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُم مَّا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمٌ

به خاطر بیاورید زمانی را که این شایعه را از زبان یکدیگر می‌گرفتید، و با دهان خود سخنی می‌گفتید که به آن یقین نداشتید؛ و آن را کوچک می‌پنداشتید در حالی که نزد خدا بزرگ است! ۱۵


وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُم مَّا يَكُونُ لَنَا أَن نَّتَكَلَّمَ بِهَٰذَا سُبْحَانَكَ هَٰذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ

چرا هنگامی که آن را شنیدید نگفتید: «ما حق نداریم که به این سخن تکلّم کنیم؛ خداوندا منزّهی تو، این بهتان بزرگی است»؟!
۱۶


يَعِظُكُمُ اللَّهُ أَن تَعُودُوا لِمِثْلِهِ أَبَدًا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ

خداوند شما را اندرز می‌دهد که هرگز چنین کاری را تکرار نکنید اگر ایمان دارید!۱۷

طبق این ایات وظیفه ما در هنگام شنیدن نسبتهای بد به دیگران که از صحت انها اطمینان نداریم این است:

۱-خوش بین و با حسن ظن بوده و انرا تکذیب کنیم

۲-بگوییم ما چون علم نداریم حق اظهار نظر و پخش انرا نداریم

۳-رواج بهتان در جامعه را کوچک نشمرده،بلگه انرا گناهی بزرگ در نزد خدا بدانیم

۴-این موعظه خدا را به منبع خبر هم بگوییم و او را از پخش بیشتر ان منصرف کنیم.

درتفسیر المیزان در ذیل آیه 112 سوره نساء چنین آمده است:

وَمَن يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِينًا ﴿۱۱۲﴾

دراين آيه شريفه دو استعاره لطيف بكار رفته است : اول اينكه تهمت زدن را (رمى ) خوانده ، و رمى به معناى انداختن تير به طرف دشمن ، و يا به طرف شكار است .

دوم اينكه تن در دادن به اين عمل زشت و قبول وزر و وبال بهتان را تحمل و يا به عبارتى احتمال خوانده .

كانه تهمت زننده كه بى گناهى را متهم مى كند، مثل كسى مى ماند كه شخصى را بدون اطلاع ترور كند وبه نامردى از پاى در آورد، و چنين عملى بار سنگينى به دوش او مى گذارد كه او رااز هر خيرى در تمامى زندگى اش باز دارد، و محروم سازد و هرگز از دوش او نيفتد.



🔷✨‏تهمت زدن به بی‌گناه از زشتترين كارهايی است كه اسلام آن را به شدت محكوم ساخته است، آيه فوق و روايات متعدد اسلامی كه در باره اين موضوع وارد شده نظر اسلام را در اين زمينه روشن می‌سازد، امام صادق ع از حكيمی چنين نقل می‌كند:
‏البهتان علی البرئ اثقل من جبال راسيات‌
‏:" تهمت زدن به بی‌گناه از كوه‌های عظيم نيز سنگين‌تر است"!

👈 تهمت زدن به افراد بی‌گناه با روح ايمان سازگار نيست

🔷✨در حقيقت رواج اين كار ناجوانمردانه در يك محيط، سبب به هم ريختن نظام و عدالت اجتماعی و آلوده شدن حق به باطل و گرفتار شدن بی‌گناه و تبرئه گنهكار و از ميان رفتن اعتماد عمومی می‌شود.

📚تفسیر نمونه

طريقه واكنش به اخبار چگونه باشد؟

اگر فاسقي خبر اورد، حتما تحقيق كنيد.

براي مطالعه تفسير ايه 6 سوره حجرات كليك كنيد

[url=http://www.quranpuyan.com/yaf_postst4_yt-6t-10-swrh-Hjrt-grfsqy-brytn-khbry-wrd--Htm-tHqyq-khnyd.aspx][u]كليك كنيد[/u] [/url]

مرحوم شهید مطهری در کتاب اشنایی با قران در تفسیر ایات نور چنین گفته است:

«قرآن كريم تكيه فراوانى روى اين ‏مساله دارد كه جو جامعه اسلامى نبايد جو تهمت و بهتان و افترا وبدگويى باشد.
مردم مسلمان موظفند كه هر وقت چيزى در مورد برادران و خواهران مسلمان خود شنيدند،مادامى كه به سرحد يقين‏ قطعى-نه ظن و گمان-نرسيده‏ اند كه جاى شك و شبهه نباشد،ويا بينه شرعى اقامه نشده است،آنچه مى ‏شنوند،به اصطلاح معروف‏«از اين گوش بشنوند و از گوش ديگر بيرون كنند»و به تعبير ديگرهمانجا كه مى ‏شنوند دفن كنند،و حتى به صورت اينكه‏«من شنيدم‏» هم نقل نكنند،نه تنها به صورت يك امر قطعى نقل نكنند،حتى ‏اينطور هم نگويند كه‏«من چنين چيزى شنيده‏ام‏»
😐😐😐😐
.همين گفتن‏«شنيدم‏»هم‏«پخش‏»است و اسلام از پخش اين نوع خبرهاى‏كثيف و ناپاك و آلوده ناراضى است.
مخصوصا يك جمله در ذيل ‏دارد كه مى‏ فرمايد:
🌸و الله يعلم و انتم لا تعلمون🌸

👈 مى‏ خواهد بفرمايدكه شما نمى ‏دانيد اين جنايت،چقدر جنايت بزرگى است و طبعا هم ‏نمى ‏دانيد كه عقوبت اين جنايت چقدر بزرگ است.
⚡️💥⚡️💥⚡️
اسلام مى‏ خواهدكه محيط و جو جامعه اسلامى بر اساس اعتماد متقابل و حسن ظن وظن خير و بر اساس خوب گويى باشد نه بر اساس بى اعتمادى وبدگمانى و بد گويى،و لهذا اسلام غيبت را آنچنان حرام بزرگى‏ دانسته است

شهید مطهری همچنین در مورد ماجرای افک در تفسیر سوره نور چنین میگوید:

درسی که باید از داستان افک آموخت

اين كه قرآن مى‏گويد:
🌺«لا تحسبوه شرا لكم بل هو خيرلكم‏»🌺
در واقع مى‏ خواهد بگويد اينها درس است برايتان،مسلمين!
قرآنتان ‏را بخوانيد و تفسير كنيد كه از اينها پند مى ‏گيريد،ديگر ناآگاهانه بلندگوى‏شايعاتى كه دشمنان شما براى شما جعل مى ‏كنند قرار نگيريد.

🌸 «ان‏الذين جاؤا بالافك عصبة منكم لا تحسبوه شرا لكم بل هو خيرلكم لكل امرى‏ء منهم ما اكتسب من الاثم‏»🌸

بعد مى‏ گويد آن بدبختهاكه اين داستان را جعل كرده بودند،هر كدامشان به اندازه خودشان‏ داغ گناه را كسب كردند،عواقب گناه را متحمل شدند.

🌼«لو لا اذ سمعتموه ظن المؤمنون و المؤمنات ‏بانفسهم خيرا»🌼

قرآن مى ‏توانست به اين تعبير بگويد:اى مسلمانها!چرا آن‏وقت كه شنيديد،به برادران مسلمانتان گمان بد برديد و گمان خوب ‏نبرديد؟
اگر چنين مى ‏گفت ‏يك مطلب ساده‏ اى گفته بود.ولى قرآن ‏همين مطلب را با بيان ديگر مى ‏گويد،نمى ‏گويد
«چرا به برادران #‏مؤمن و خواهران مؤمنتان گمان بد برديد؟»
،م‏گويد«چرا به خودتان گمان بد برديد؟»
🍃🍃🍃🍃🍃🍃
يعنى توجه داشته ‏باشيد،شما يك پيكريد،شما به قول مولوى‏«نفس واحد»هستيد:
«مؤمنان هستند نفس واحده‏».

همه مسلمانها و مؤمنين بايد اينطورحساب كنند كه اعضاى يك پيكرند،اگر تهمتى به يك مؤمن زده‏ مى ‏شود آن را به خودشان تلقى كنند.اين يك نكته كه به جاى اينكه ‏بگويد چرا به برادران مؤمن گمان خير نبرديد مى ‏گويد چرا به خودتان ‏گمان خير نبرديد،يعنى مسلمان‏«من‏»و«او»نبايد داشته باشد،مسلمان بايد بداند عرض برادر مسلمان عرض اوست،آبروى برادرمسلمان آبروى خودش است.
🍁🍁🍁🍁🍁
✅نكته دوم اينكه باز نمى‏ گويد چرا«شما»به خودتان گمان‏ خوب نبرديد؟
،مى‏گويد:چرا«مؤمنين و مؤمنات‏»به خودشان گمان‏ خوب نبردند؟
🔰🔰🔰🔰
اولا زن و مرد را با هم ذكر مى ‏كند،يعنى زن و مردندارد،و ثانيا كلمه‏«ايمان‏»را دخالت مى ‏دهد،مى ‏خواهد بگويدايمان ملاك وحدت و #اتحاد است،مؤمنان از آن جهت كه مؤمن ‏هستند نفس واحد هستند،يعنى ملاك وحدت و اتحاد را هم بيان‏مى ‏كند.
🌟🌟🌟🌟🌟🌟
در واقع مى‏ خواهد بگويد:اى مردان مؤمن و اى زنان مؤمن،آيا اگر به شما چنين تهمتى زده بودند حاضر بوديد #تهمتى را كه‏ به خودتان زده ‏اند بازگو كنيد،هر جا بنشينيد بگوييد به من چنين‏ تهمتى زده ‏اند و درباره من چنين حرفى مى ‏زنند؟
هيچ وقت درباره‏ خودتان چنين حرفى مى‏ گفتيد؟
چطور اگر درباره شما حرفى بزنندخودتان مى‏ فهميد كه بايد سكوت كنيد،و حرف بدى را كه مردم ‏براى شما جعل كرده ‏اند ديگر خودتان اشاعه نمى ‏دهيد،ولى وقتى كه ‏درباره برادران و خواهران مؤمن خودتان حرفى را مى‏ شنويد، همان‏كارى را كه درباره خودتان مى ‏كنيد درباره آنها نمى‏كنيد؟

🌹 «لو لا اذ سمعتموه ظن المؤمنون و المؤمنات بانفسهم خيرا و قالوا هذا افك‏مبين‏»🌹

آن وقتى كه شنيديد،چرا مؤمنين گمان خوب درباره خودشان‏ نبردند؟
چرا همان جا كه شنيدند نگفتند اين يك دروغ بزرگ‏است؟
پيغمبر اكرم يك ماه يا بيشتر سكوت كرد.مسلمانان غافل‏ به جاى اينكه روز اول بگويند «هذا #افك مبين‏» اين واقعه دروغ است،واقعه جعل شده را بازگو كردند،نشستند و گفتند«شنيديم‏»و آن رانقل مجالسشان كردند.
💭💥💭💥💭💥💭💥
قرآن مى‏ گويد:شما روز اول بايد مى‏ گفتيد «هذا افك مبين‏» .پس بعد از اين آگاه باشيد اين افكها كه در ميان‏ شما جعل مى‏شود،فورا بگوييد «هذا افك مبين‏» .

تهمت و بهتان در قران:مجازات اتهام زنا به زن پاک: 80 درصد مجازات زناکار


سوره نور ایه 4

وَالَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاء فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً

وَلَا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَدًا وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿۴﴾

فولادوند: و كسانى كه نسبت زنا به زنان شوهردار مى‏ دهند سپس چهار گواه نمى‏ آورند

هشتاد تازيانه به آنان بزنيد و هيچگاه شهادتى از آنها نپذيريد
و اينانند كه خود فاسقند

مکارم: و كساني كه زنان پاكدامن را متهم مي‏كنند سپس چهار شاهد (بر ادعاي خود) نمي‏آورند

آنها را هشتاد تازيانه بزنيد، و شهادتشان را هرگز نپذيريد، و آنها فاسقانند

جهت توضیحات بیشتر این ایه به لینک زیر مراجعه نمایید

[url=http://quranpuyan.com/yaf_postst165_mjzt-thm-zn-bh-zn-pkh--80-drSd-mjzt-znkhr.aspx][u]مجازات تهمت زنا[/u][/url]

⭕️پخش #اخبار_وشايعات بدون #استعلام از اگاهان،نشانه بي تعهدي به سلامت و امنيت جامعه است

🔶وَ إِذا جاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذاعُوا بِهِ وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلى‌ أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ نسا«83»
هنگامى كه خبرى (و شايعه‌اى) از ايمنى يا ترس (پيروزى يا شكست) به آنان (منافقان) برسد، آن را فاش ساخته و پخش مى‌كنند، در حالى كه اگر آن را (پيش از نشر) به پيامبر و اولياى امور خود ارجاع دهند، قطعاً آنان كه اهل درك و فهم و استنباطند، حقيقت آن را در مى‌يابند.

🔻در این آیه به یکی دیگر از اعمال نادرست #منافقان و یا افراد ضعیف الایمان اشاره کرده، می فرماید: «آنها کسانی هستند که هنگامی که اخباری مربوط به پیروزی و یا شکست مسلمانان به آنان برسد، بدون تحقیق، آن را همه جا پخش می کنند»زیرا بسیار می شود که این اخبار، بی اساس بوده و از طرف دشمنان به منظورهای خاصی جعل شده و اشاعه آن به زیان مسلمانان تمام می گردد.
«در حالی که اگر آن را به پیامبر و پیشوایان- که قدرت تشخیص کافی دارند- بازگردانند، از ریشه های مسائل آگاه خواهند شد»

✴️اسلام صریحا هم با « #شایعه_سازی» مبارزه کرده و جعل و دروغ و تهمت را ممنوع می شمارد و هم با نشر #شایعات، و آیه فوق نمونه ای از آن است.

👈تعلّق خاطر به يك جمع و احساس تعهّد و مسئوليت در قبال سرنوشت آنان، مرز ميان خودخواهي و مردم دوستي است. منافقون از آنجايي كه به خاطر مصلحت زندگي مادّي خود به جامعة اسلامي پيوسته بودند و به ظاهر ادّعاي همفكري مي‌كردند، اهميتي به بازتاب رفتارشان در ميان مجتمع ايماني نمي‌دادند و تعهّد تشكيلاتي در ارتباط با مسئولان و متصدّيان امر را رعايت نمي‌كردند.
🔻 اين نقطه ضعف، مختص مردم معاصر پيامبر نيست، در جوامع متكثّر امروزي نيز، به خصوص در جوامع استبداد زده كه امكان انسجام ملت در قالب نهادهاي مدني و احزاب سياسي اكثراً توسط دستگاه‌هاي امنيتي و اطلاعاتي سلب مي‌شود، بي‌تفاوتي نسبت به ديگران و پرداختن به خانه و زندگي شخصي عموميت پيدا مي‌كند و بيشتر مردم حتي به شركت در انتخابات و مشاركت در ادارة امور جامعه رغبتي چندان نشان نمي‌دهند.

📚تفسير نمونه و بازرگان