تفسير و ترجمه ساده سوره جمعه-نماز جمعه-روز جمعه بازار برويم؟-

بنام خدا

سوره جمعه را میتوان به سه بخش (پاراگراف)تقسیم کرد:آیات 1-4،آیات 5-8 و آیات 9-11

آیات ۱-۴:

همه موجودات ،تسبیح گوی خداوند هستند.خداوندی که از روی فضل خود،پیامبر اسلام را از میان مردمی امی برانگیخت تا آیات خدا را برآنها بخواند و آنها را رشد داده و از گمراهی به هدایت رهنمون شود.
سپس از این مقدمه برای فراز های بعدی،ابتدا برای یهودیان و سپس برای مسلمانان در آیات ۹-۱۱استفاده می کند.

آیات ۵-۸:نکوهش و محاجه با یهودیانی که مخالف اسلامند

آیه ۵مثال یهودیانی که از کتاب توراتی که در دست دارند اما از آن استفاده نمی کنند و بهره نمی برند(به هرعلتی ازقبیل عدم درک آن،باور نداشتن به آن،عمل نکردن به آن یا بد عمل کردن)را همچون خرانی میداند که نمی توانند از بار کتاب پشت خود بهره ببرند.بنا براین،مراد از عبارت لم یحملوها فراتر از عمل نکردن است.

سپس در جمله دوم آیه،تکذیب کنند گان آیات خدا را نکوهش میکند.که در ترکیب با جمله اول آیه،منظور ،تکذیب رسول اسلام علیرغم تصدیق او در کتاب خودشان می باشد.

در آیات دیگر قرآن،علت این تکذیب علیرغم اینکه یهود یان انتظار رسول خاتم را می کشیدند،حسد و بغی بیان شده.آنها انتظار بعثت این پیامبر را از میان خود داشتند نه از میان عرب امی بیسواد بدون کتاب.
لذا خدادر آیات اولیه سوره،تاکید کردبعثت پیامبر ازمیان امیین،از حکمت خداست و خدا این فضل را به هر که بخواهد،عطا میکند نه کسی که شما می خواهید.

آیه ۶ به یکی دیگر از بهانه های یهود برای مخالفت و ایمان نیاوردن به رسول اسلام،اشاره می کند.آنها خود را خاصان و برگزیدگان و اولیا و دوستان خدا میدانستند.خدا به پیامبر و مسلمانان یاد میدهد که در مقام با محاجه و رد ادعای آنها بگویند پس آرزوی مرگ کنید تا زودتر به محبوبتان برسید.

این آموزشی برای همه اعصار است که درپاسخ به کسانی که خودشان را بدروغ نایب یا برگزیده یا بنده خاص خدا میدانند،به انها داده شود.

آیه ۷:خود خدا پاسخ میدهد که البته آنها هر گز آرزوی مرگ نمی کنند چون خودشان میدانند که چکاره اند و چه کرده اند و این ادعایشان نادرست است.

آیه ۸:به یهودیان هشدار می دهد که اگر خودتون هم آروزی مرگ نکنید ،بالاخره مرگتان فرا میرسد و در آنجا خداوند،آنهارا به همه اعمالشان آگاه و مجازات میکند.

جمع بندی آیات ۱-۸:ارسال رسل باهدف هدایت مردم ،از فضل خداست. یهودیانی که پیامبر اسلام را تکذیب میکنند،مورد نکوهش خدا هستند.

اما آیات 9-11

آیه 9 با یاایهاالذین امنوا شروع شده و همه مسلمانان را خطاب می کند.(با توجه به آن مقدمه اول سوره که خدا پیامبر را از میان خودتان برای رشد و هدایت شما مبعوث کرد. پس پیامبر را اطاعت کنید و او را تنها نگذارید.)

هرگاه صدای اذان (ظهر جمعه)راشنیدید ،کسب وکار را رها کرده و به سمت نماز و ذکر خدا بشتابید.
آیه 10 در ادامه خطاب قبلی به مسلمانان متذکر میشود که شما میتوانید پس از اتمام نماز ،دوباره به طلب روزی و ادامه کار خود بروید.

آیه 11 ضمن نکوهش از کار کسانی که خطبه پیامبر را ترک کرده و بدنبال تجارت و خرید وفروش رفتند،به همه مسلمانان، اولویت ذکر خدا وآنچه نزد خدا می ماند(باقیات صالحات) را بر لهو وتجارت یادآور میشود .
(لازم به توضیح است در این آیه فقط نسبت به اولویتها تذکر داده شده و در مقام نفی لهو یا تجارت نیست.از آنجا که نمازجمعه و سایر نمازها ،امری زمان دار است،خداوند از اولویت دادن امور مادی بر نماز وخطبه های جمعه نکوهش کرده است.)

پیام آیات 9-11:
اولویت دادن به ذکر خدا و دستورات پیامبر میباشد.در واقع جمله معروف "به نماز نگویید کار دارم .به کار بگویید نماز دارم از همین بخش از آیات سوره جمعه قابل استفاده است. فاسعوا الی ذکرالله و ذروالبیع

اما درس سوره جمعه چیست؟

با تلفیق پیام سه بخش تشکیل دهنده سوره،میتوان درس سوره جمعه را بشرح زیر بیان کرد:

هدف خداوند از ارسال انبیا از جمله پیامبر اسلام،رشد و تعلیم انسانهاست.پس ای انسانها آیات خدا(رسول و قران) را تکذیب نکنید و ایمان بیاورید.پس از ایمان هم،امر و ذکر خدا را محور و اولویت زندگی خود قراردهید.

کلمات کلیدی :جمعه نماز ذکر یهود

*پیشگفتار سوره جمعه*

يهوديان روز شنبه [يوم السَّبت] و مسيحيان روز يكشنبه را از كار شخصي براي كسب معاش و ماديّات دست مي‌كشند تا به ياد خدا و خدمت به خلق بيافتند و مسلمانان نيز روز جمعه را در بزرگترين مسجد شهر [مسجد جامع]، كه در برگيرندة همة مردم بوده است، جمع مي‌شوند تا به جاي نماز ظهر، نماز دو ركعتي كوتاه‌تري به همراه دو خطبة كوتاه، يكي درباره تقوي [خويشتن‌داري و پرواي از خدا] و ديگري دربارة اهم مسائل سياسي و اجتماعي روز برپا كنند كه امروزه به دليل رشد جمعيت و استفاده از راديو تلويزيون انتقال چنان پيام‌هايي آسان‌تر شده است.

نام اين سوره كه از نهمين آيه آن اخذ شده است، نقش عظيم نماز جمعه با اجتماع مسلمين در مسجد جامع شهر را در تداوم آثار بعثتي كه 14 قرن قبل به وقوع پيوست نشان مي‌دهد. نسل‌هاي متمادي امت اسلام در ملتقاي زماني و مكاني نماز جمعه احساس اشتراكي در آرمان و اهداف توحيدي و حمل بار امانتي كه در روز بعثت با نزول قرآن بر دوش پيامبر و امتش نهاده شد مي‌كنند. اين برنامه و هدفي بوده كه بايد انجام شود، ولي متأسفانه از زمان انحطاط مسلمانان، اين برنامه سازنده عمدتاً در خدمت حكومت‌هاي استبدادي براي تحكيم سلطة خويش و فريب مردم قرار گرفته است.

📚تفسیر آقاے بازرگان

┄═❁🍃❈🌸❈🍃❁═┄

تفسیر سوره جمعه

شركت در نماز جمعه اگر نماز جمعه، نماز جمعه باشد #واجب است.👍
نمازجمعه ای كه خلیفه ی اموی بخواهد بخواند كه نماز جمعه نیست، اگر نماز جمعه ای كه اسلام می خواهد، تشكیل شود، شركت همه واجب است و هر كاری در آن حال حرام است.

🔺«یا أَیُّهَا اَلَّذِینَ آمَنُوا» ای اهل ایمان!
 «إِذا نُودِیَ لِلصَّلاةِ مِنْ یَوْمِ اَلْجُمُعَةِ» 
در آن وقت از روز جمعه كه فریاد برای نماز یعنی صدای مؤذّن بلند می شود «فَاسْعَوْا إِلی  ذِكْرِ اَللّهِ» بشتابید به سوی ذكر حق. مقصود از ذكراللّه فقط نماز نیست كه استماع خطبه مستحب باشد؛ به اجماع همه ی مفسرین و فقها استماع خطبه هم واجب است نه فقط شركت در آن دو ركعت.
 «فَاسْعَوْا إِلی ذِكْرِ اَللّهِ» قرآن خودِ این سخنرانی و خطبه را «ذكراللّه» می نامد. این تعبیرات، تعبیرات كوچكی نیست، حساب دارد.
همین جاست كه مفسرین اهل سنت می گویند: خطبه هایی كه امروز در نماز جمعه خوانده می شود «ذكرالشیطان» است در حالی كه قرآن از خطبه های نماز جمعه به ذكراللّه تعبیر می كند.

«وَ ذَرُوا اَلْبَیْعَ» خرید و فروش را رها كنید. گفته اند: بیع به عنوان مثَل برای كار  است؛ یعنی هر كاری را رها كنید.
در فقه وقتی می خواهند مثال بزنند به بیع حرام كه خودِ تصدّی به این عمل حرام است، می گویند: «بیع وقت النداء» و مقصود همین است. همین كه صدای مؤذّن بلند شد، اشتغال به هرگونه كاری حرام است. همین سعودیها ظاهرها را حفظ می كنند. البته سالهای اول بیشتر ظواهر را رعایت می كردند، حالا آن قدرها هم دقت نمی كنند. كسانی كه آن وقتها رفته بودند می گفتند:

صدای اذان كه بلند می شد حتی آن كسی كه جنسش در ترازو و مشغول معامله بود معامله را رها می كرد و می گفت: حرام! حرام!🍃🌸🍃

🌹«ذلِكُمْ خَیْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ»
 این برایتان خیر و مصلحت است اگر بدانید و بفهمید. مراد از «تَعْلَمُونَ»  در اینجا [علم به ] شئ خاصی نیست بلكه چیزی است كه  ما از آن به «رشد» تعبیر می كنیم: اگر مردمِ عالِم و رشیدی باشید، اگر فهم داشته باشید.

🌹«فَإِذا قُضِیَتِ اَلصَّلاةُ فَانْتَشِرُوا فِی اَلْأَرْضِ وَ اِبْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اَللّهِ وَ اُذْكُرُوا اَللّهَ كَثِیراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»  
هرگاه كه نماز به پایان می رسد در زمین پخش شوید. این امرِ [به  پراكنده شدن ] را اصطلاحاً «امر عقیب حظر» می گویند. اگر حظر و منعی باشد و بعد از منع، امری برسد علامت رخصت است؛ نه دلالت بر وجوب می كند و نه دلالت بر
استحباب. 

🌹«فَانْتَشِرُوا فِی اَلْأَرْضِ» یعنی مانعی نیست اگر خواستید متفرق شوید؛ نمازتان كه تمام شد اگر می خواهید، همان جا بمانید و مشغول ذكر خدا شوید و یا اگر میلتان بود متفرق شوید.
 
«وَ اِبْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اَللّهِ»  و از فضل الهی بجویید یعنی مشغول كار و كسب شوید. «فضل» زیاده و منفعت است.
ولی  «وَ اُذْكُرُوا اَللّهَ كَثِیراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» خدا را زیاد یاد كنید، باشد كه رستگار شوید؛ در حالی كه مشغول كسب و كار هستید، زیاد در یاد خدا باشید و از خدا غافل نشوید.


جلد هفتم کتاب آشنایی باقرآن شهيد مطهري