بنام خدا

در تعدادي از سوره هاي قرآن فعل صلي و اسم فاعل آن مصلين بكار رفته است كه در ترجمه ها ي فارسي به معناي نمازگزاران معنا شده است.

در تعدادي از سوره ها نيز از فعل اقام الصلاه و اسم فاعل مقيم الصلاه و آن هم به معناي نماز گزار استفاده شده است

آيا اين دو عبارت با هم تفاوت دارند ؟تفاوت آنها چيست؟

در اين تحقيق به كاربردهاي اين دو فعل و مشتقات آن در سوره هاي مختلف قرآن و سپس استخراج پاسخ سوال بر اساس موارد كاربرد اين عبارات،خواهيم پرداخت.

ابتدا به معناي لغوي آنها مي پردازيم:

1-ريشه كلمه« صلوة»

در اصل كلمه صلوة بين علماي لغت وتفسير اختلاف است .

بعضي گفته اند: صلوة از ريشه عبري است ودر زبان عبرانيان« صلوتا» كنيه يهوديان است.
برخي ، صلوة را از لفظ عبري« صلوة» مشتق مي گيرند ودرمنابع سرياني الفاظي مشابه ومعادل با« اقامه صلوة» به چشم مي خورد

برخي از متاخرين ، ريشه آن را آرامي پنداشته اند وبا تحقيقاتي كه اخيراً به عمل آمده ، اين احتمال قوت گرفته است كه اصل«صَلوة» سرياني باشد و از آن زبان ، نخست در زبان جنوب عربستان ، معمول گرديده است وشعرا ، آنرا در اشعار به كار برده اند وپس از آن اعراب شمالي ، لفظ« صلوة» را از عربهاي جنوبي گرفته اند. در هر حال ، پيش از اسلام اين لفظ ، به معاني« پرستشگاه» و« نيايش» به كار رفته است.

2- معاني صلوة

در اشتقاق معنوي نام« صلوة» در ميان اهل لغت اختلاف نظر وجوددارد :

معناي اول: گفته شده صلوة از دعا مشتق شده است وبه معناي تبريك وتمجيد مي باشد وگفته شده نماز را به خاطر دعاهايي كه در آن وجوددارد« صلوة» ناميده اند.
»
معناي دوم:
گفته شده كه اين كلمه از«صلي» كه از« صَلَّيت العود علي النّار» به معناي « چوب يا عصا را به كمك آتش ، نرم و راست كرد».
گرفته شده وچون مشتمل بر«كمك خواهي» از خداست به اين نام ناميده اند چرا كه انسان با استعانت از خداوند ونماز نرم وانعطاف پذير مي گردد.
معناي سوم:
امكان دارد كه صلوة از« مصلي»« وصلة » كه به معناي پيوستن است گرفته شده است. زيرا در نماز انسان چه از لحاظ روحي وجسمي به خدا مي پيوندد وپل ارتباطي بين خدا وبنده است.
معناي چهارم:
در برخي از كتب لغت« صلوة» به معني بزرگداشت وتعظيم نيز آمده است چنانچه لفظ« نم» در كلمه نماز به همين معني است(
معناي پنجم:
در جايي نيز صلوة به معناي« زيارت» آمده است.

معاني ششم:
صلوة به معناي رحمت مي باشد چنانچه خداوند در سوره احزاب مي فرمايد: «اِنَّ اللهَ وَمَلائِكَتَهُ يَصَلُّونَ عَلَي النَّبي يا آيها الَّذينَ امَنُو صَّلوُا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسليما»« همانا خداوند و فرشتگان اوبر پيامبر درود مي فرستند اي اهل ايمان شما نيز بر او درود فرستيد.»
معناي هفتم:
ودر جايي صلوة را اوج گرفتن عقل به سوي خدا به حدي كه براي اوسجده كرده و شكرگزار او باشيم معني شده است

كلمات كليدي:صلاه اقامه نماز مصلين مصلي

معناي« اقامه» درلغت واصطلاح

اقامه از ماده قيام به معنا ومفهوم دوام بخشيدن واداي حق هر چيز به تمام وكمال است و مقصود از اقامه براي نماز ، فراخواندن به‌آن مي باشد.

وگفته شده اقامه نماز يعني تسويه وبرابري صف هاي جماعت وتتميم وتكميل آنها.

واقامه را به معناي بر پا داشتن هر برنامه اي وتعطيل نكردن آن دانسته اند به عنوان مثال هنگامي كه گفته مي شود« اقام القوم سَوْقَهم» يعني « مردم بازار خود را بر پا كردند و به خريد وفروش پرداخته وآنرا موقوف وتعطيل نكردند.»

ومراد از آنرا« حق نماز را ادا كردن» يعني اقامه نمازها و اداي فرايض دانسته اند به عنوان نمونه درباره كسي كه جيره غذايي سربازان را كه گفته مي شود « فلانٌ يقيم ارزاقُ الجُند » يعني او جيرة سپاهيان ( حق آنها ) را مي دهد.»

و در نظر ديگر منظور از آن را قيام نماز مي دانند وچون قيام درنماز ، نخستين ركن از اركان نماز وكاري مداوم وادامه داراست ، درميان ساير اعمال نماز ، توجه بيشتري به‌آن شده است.

در جاي ديگر ،« اقامه نماز» ، راست گردانيدن ، محكم و استوار كردن ومراقبت بر‌آن معنا شده است.

وديگر آنكه،« اقامه نماز» ازماده قيموميت دادن گرفته شده ومعني آن قيموميت دادن محتواي نماز بر همه زندگي ، كارها ،انديشه ، عمل وحركت مسلمانان مي باشد ، قيموميت بخشيدن به نماز بر همه زندگي ، حفاظت حقيقت ومحتواي آن در همه حالات ودوام بخشيدن به آن درهمه كارها وبرنامه هاست.

دركتب ديگر « يقيمون الصلوة» را « با تمام ركوعها و سجودها وحفظ مواقيتها و حدودها و صيانتها « مما يفسدها أوينقصها تعبير كرده اند تا اين نكته را برساند كه« أنّ المقصودمن فِعْلِها توفيهُ حقوقِها وشرائطِها لا الاتيانُ بهيئتها مي باشد

منبع مطلب این پست و پست بالا در خصوص معانی لغات ،مقاله زیر برگرفته از سایت صلات میباشد:

معنا ، مفهوم وحقیقت نماز نویسنده : خدابخش قیصری

بنام خدا

کلمه مصلین تنها در سه سوره از قرآن بکار رفته است.

1-سوره معارج:در تمجید از مصلینی که واجد برخی صفات هستند

إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا ﴿۱۹﴾

فولادوند: به راستى كه انسان سخت آزمند [و بى ‏تاب] خلق شده است

إِلَّا الْمُصَلِّينَ ﴿۲۲﴾

فولادوند: غير از نمازگزاران

الَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ ﴿۲۳﴾

فولادوند: همان كسانى كه بر نمازشان پايدارى مى‏ كنند

2-سوره مدثر:بیان زبان حال مجرمین در دوزخ که می گویند نه جزو مصلین بودیم ونه جزو اطعام کنندگان به ایتام ومساکین و..

إِلَّا أَصْحَابَ الْيَمِينِ ﴿۳۹﴾

خرمشاهی: مگر اصحاب يمين‏


فِي جَنَّاتٍ يَتَسَاءلُونَ ﴿۴۰﴾

فولادوند: در ميان باغها از يكديگر مى‏ پرسند

عَنِ الْمُجْرِمِينَ ﴿۴۱﴾

خرمشاهی: از گناهكاران‏


مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ ﴿۴۲﴾

فولادوند: چه چيز شما را در آتش [سقر] درآورد

قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ ﴿۴۳﴾

فولادوند: گويند از نمازگزاران نبوديم


وَلَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ ﴿۴۴﴾

فولادوند: و بينوايان را غذا نمى‏ داديم

3-سوره ماعون:در نکوهش از مصلینی که فاقد برخی صفات حسنه (که برخی از انها در سوره معارج ذکر شده)میباشند.

وَلَا يَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْكِينِ ﴿۳﴾

خرمشاهی: و بر اطعام بينوا، ترغيب نمى‏ كند


فَوَيْلٌ لِّلْمُصَلِّينَ ﴿۴﴾

خرمشاهی: پس واى بر آن نمازگزاران‏


الَّذِينَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ ﴿۵﴾

فولادوند: كه از نمازشان غافلند

فعل صلی نیز در سه جا در قرآن بکار رفته است:

1-سوره قیامت:در بیان شرح حال و علت سختی مرگ مجرمان و افسردگی انها در قیامت

وَوُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ بَاسِرَةٌ ﴿۲۴﴾

فولادوند: و در آن روز صورتهايى عبوس و در هم كشيده است

....

فَلَا صَدَّقَ وَلَا صَلَّى ﴿۳۱﴾

مکارم: او هرگز ايمان نياورد و نماز نخواند


وَلَكِن كَذَّبَ وَتَوَلَّى ﴿۳۲﴾

فولادوند: بلكه تكذيب كرد و روى ‏گردان شد

2-سوره اعلی در توصیف رستگاران

قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَكَّى ﴿۱۴﴾


مکارم: مسلما رستگار مي‏شود كسي كه خود را تزكيه كند.


وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى ﴿۱۵﴾

فولادوند: و نام پروردگارش را ياد كرد و نماز گزارد

3-سوره علق:در نکوهش کسیکه از صلاه نهی میکند.

أَرَأَيْتَ الَّذِي يَنْهَى ﴿۹﴾

فولادوند: آيا ديدى آن كس را كه باز مى‏ داشت


عَبْدًا إِذَا صَلَّى ﴿۱۰﴾

فولادوند: بنده‏اى را آنگاه كه نماز مى‏ گزارد

فعل یصلی (در معنای نمازخواندن)نیز یکبار در توصیف نماز زکریا در محراب در سوره ال عمران ایه 39 استفاده شده است. و هو قائم یثلی فی المحراب

فعل یصلو نیز در ایه 102 سوره نسا بکار رفته است. طائفه اخری لم یصلوا فلیصلوا معک

عبارت مقیم الصلاه نیز در سه جا در قران بکار رفته است:

1-سوره نساء در بیان توصیف مشخصات پادش گیرندگان در آخرت

لَّـكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَالْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَيكَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ وَالْمُقِيمِينَ الصَّلاَةَ وَالْمُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالْمُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ أُوْلَـئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْرًا عَظِيمًا ﴿۱۶۲﴾

فولادوند: ليكن راسخان آنان (یهودیان)در دانش و مؤمنان به آنچه بر تو نازل شده و به آنچه پيش از تو نازل گرديده ايمان دارند و خوشا بر نمازگزاران و زكات ‏دهندگان و ايمان ‏آورندگان به خدا و روز بازپسين كه به زودى به آنان پاداشى بزرگ خواهيم داد

2-سوره ابراهیم:از زبان حضرت ابراهیم در دعایی که پس از ساخت کعبه بیان شد

رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاَةِ وَمِن ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء ﴿۴۰﴾

فولادوند: پروردگارا مرا برپادارنده نماز قرار ده و از فرزندان من نيز پروردگارا و دعاى مرا بپذير

3-سوره حج در توصیف مشخصات فروتنان و خاشعان در برابر خدا

وَلِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنسَكًا لِيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَى مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ فَإِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا وَبَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ ﴿۳۴﴾

فولادوند: و براى هر امتى مناسكى قرار داديم تا نام خدا را بر دامهاى زبان ‏بسته ‏اى كه روزى آنها گردانيده ياد كنند پس [بدانيد كه] خداى شما خدايى يگانه است پس به [فرمان] او گردن نهيد و فروتنان را بشارت ده



الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَالصَّابِرِينَ عَلَى مَا أَصَابَهُمْ وَالْمُقِيمِي الصَّلَاةِ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ ﴿۳۵﴾

فولادوند: همانان كه چون [نام] خدا ياد شود دلهايشان خشيت ‏يابد و [آنان كه] بر هر چه برسرشان آيد صبر پيشه ‏گانند و برپا دارندگان نمازند و از آنچه روزيشان داده‏ ايم انفاق مى‏ كنند

فعل اقام الصلاه در شکلهای مختلف آن و نیز خود کلمه صلات یا صلاه به تنهایی به دفعات زیاد در قرآن تکرار شده است که تنها چند نمونه را ذکر می کنم:

1-سوره اسراء خطاب به پیامبر که نمازش را نه زیاد بلند بخواند و نه زیاد آهسته

وَلاَ تَجْهَرْ بِصَلاَتِكَ وَلاَ تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلاً

2-سوره انفال در بیان جرایم کافرین مکه و مستحق مجازات بودن آنها که در آیه 35 به شکل غلط نماز آنها اشاره میکند:

وَمَا كَانَ صَلاَتُهُمْ عِندَ الْبَيْتِ إِلاَّ مُكَاء وَتَصْدِيَةً فَذُوقُواْ الْعَذَابَ بِمَا كُنتُمْ تَكْفُرُونَ

مکارم: نماز آنها (كه مدعي هستند ما هم نماز داريم) نزد خانه (خدا) چيزي جز «صوت كشيدن» و «كف زدن» نبود، پس بچشید عذاب (الهي) را به خاطر كفرتان!

3-سوره مریم از زبان حضرت عیسی و اسماعیل صادق الوعد

وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِسْمَاعِيلَ إِنَّهُ كَانَ صَادِقَ الْوَعْدِ وَكَانَ رَسُولًا نَّبِيًّا ﴿۵۴﴾

فولادوند: و در اين كتاب از اسماعيل ياد كن زيرا كه او درست‏و عده و فرستاده‏ اى پيامبر بود


وَكَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ وَكَانَ عِندَ رَبِّهِ مَرْضِيًّا ﴿۵۵﴾

فولادوند: و خاندان خود را به نماز و زكات فرمان مى‏داد و همواره نزد پروردگارش پسنديده[رفتار] بود

4-در سوره انبیا پس از نام بردن از پیامبران مختلف بیان می کند که به همه انها اقامه صلاه را وحی کردیم.

وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاء الزَّكَاةِ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ ﴿۷۳﴾

فولادوند: و آنان را پيشوايانى قرار داديم كه به فرمان ما هدايت مى ‏كردند و به ايشان انجام دادن كارهاى نيك و برپاداشتن نماز و دادن زكات را وحى كرديم و آنان پرستنده ما بودند

دقت در آیات سوره مریم و سوره انبیا نشان میدهد که فعل مناسب برای صلاه ،اقام است و برای زکات،ایتاء است

روند اصلاح تدریجی نماز و ارتباط با خالق در قرآن:نفی اعمال ظاهری بی محتوا و توجه به ارتباط صحیح با خالق و خلق

دقت در سوره های ماعون،مدثر و معارج نشان میدهد که خداوند بطور مناسبی ضمن تایید اصل وجود عبادت و ارتباط با خدا(که در فعل صلی متجلی شده)،بتدریج آنرا اصلاح میکند .وبیان میکند همه مصلین مورد تایید خدا نیستند.بلکه مصلین و عابدانی که برخی ویژگیها را داشته باشند ،مقبولند.

در سوره اعلی ومدثر اصل وجود رابطه با خالق تایید و عبادت او تایید میشود

قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَكَّى ﴿۱۴﴾وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى ﴿۱۵﴾

مَا سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ ﴿۴۲﴾قَالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ ﴿۴۳﴾وَلَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ ﴿۴۴﴾

در سوره ماعون ,نوعی از عبادت ظاهری را نفی میکند.(فویل للمصلین)عابدی که نسبت به نماز خود بی توجه است،ظاهری از نماز و عبادت دارد،یتیمان را از خود میراند و به اطعام مساکین تشویق نمی کند ،مورد نکوهش است.

اما عابدی که نمازش دائمی است(فقط در جلو چشم مردم نیست)،حق سائل و محروم از اموالش را میدهد ،بر شهوت خود کنترل دارد،امانتها و عهدها را رعایت میکند و ..مورد تایید و تحسین است(سوره معارج)

إِلَّا الْمُصَلِّينَ ﴿۲۲﴾الَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ ﴿۲۳﴾وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَّعْلُومٌ ﴿۲۴﴾لِّلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ ﴿۲۵﴾

وَالَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ ﴿۲۶﴾وَالَّذِينَ هُم مِّنْ عَذَابِ رَبِّهِم مُّشْفِقُونَ ﴿۲۷﴾وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ ﴿۲۹﴾


و نهایتا در سوره مومنون ،لفظ مصلی که نمایانگر عبادت ظاهری است رابه مومنین که نشان از ایمان قلبی دارد تغییر میدهد. صفاتی را که در سوره معارج برای مصلین مقبول برشمرد ،تکمیل کرده و آنرا برای مومنین به شمار می آورد.

قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ ﴿۱﴾الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ ﴿۲﴾


فولادوند: به راستى كه مؤمنان رستگار شدند .همانان كه در نمازشان فروتنند


وَالَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ ﴿۳﴾وَالَّذِينَ هُمْ لِلزَّكَاةِ فَاعِلُونَ ﴿۴﴾

فولادوند: و آنان كه از بيهوده رويگردانند و آنان كه زكات مى ‏پردازند


وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ ﴿۵﴾

فولادوند: و كسانى كه پاكدامنند



وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ ﴿۸﴾

فولادوند: و آنان كه امانتها و پيمان خود را رعايت مى‏ كنند

به نام خدا

همان طور که در پستهای اول(شماره 2) بیان شد،برخی معتقدند که اقام الصلاه به اقامه نماز جماعت اشاره دارد .

اما بررسی ایات قران ،این موضوع را تایید نمیکند.


از جمله ایاتی که میتوان استناد کرد:

1-در سوره طه ایه 14 در هنگام بعثت موسی به رسالت خداوند امر به اقامه نماز میکند:

وانا اخترتک فاستمع لما یوحی اننی انا الله لا اله الا انا فاعبدنی و اقم الصلاه لذکری

در ان زمان ،موسی در راه سفر بود و هنگام وحی و نزدیک شدن به درخت،از خانواده اش هم جدا شده بود و لذا اقامه نماز به جماعت ،میسر نبوده است.

2-در سوره نسا ایه 102و 103 که چگونگی برگزاری نماز در شرایط جنگ و خوف را بیان میکند،برای نماز مسلمانانی که بخشی از نماز جماعت پیامبر را درک کرده اند،فعل یصلو به کار رفته نه یقیموالصلاه.در حالیکه نمازشان به جماعت بوده است.

وَإِذَا كُنتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلاَةَ فَلْتَقُمْ طَآئِفَةٌ مِّنْهُم مَّعَكَ وَلْيَأْخُذُواْ أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُواْ فَلْيَكُونُواْ مِن وَرَآئِكُمْ وَلْتَأْتِ طَآئِفَةٌ أُخْرَى لَمْ يُصَلُّواْ فَلْيُصَلُّواْ مَعَكَ


سپس در ایه 103 که شرایط پس از رفع خوف و برقراری امنیت را بیان میکند،از فعل اقیموالصلاه استفاده شده است.

فَإِذَا قَضَيْتُمُ الصَّلاَةَ فَاذْكُرُواْ اللّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِكُمْ فَإِذَا اطْمَأْنَنتُمْ فَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَّوْقُوتًا

لذا بکار گیری فعل اقام الصلاه مستقل از جماعت یا فرادی بودن نماز است.

بنام خدا

با توجه به تمام مطالب ذکر شده در پستهای بالا و تامل در مفهوم آیات و نیز ترتیب نزول سوره ها نکات زیر به دست می آید:

1-فعل صحیح و مورد تایید قران برای صلاه ،اقام الصلاه میباشد نه صلی.این امر برای پیامبران قبلی نیز بکار رفته و دستورات به پیامبر اسلام و مومنین نیز با اقیموالصلاه می باشد.

2-با توجه به اینکه نماز از زمان حضرت ابراهیم وجود داشته و پیامبران بعدی نیز به آن امر می کرده اند،لذا امری ناشناخته برای مردم زمان پیامبر نبوده و حتی برخی اعراب ان زمان مجموعه عبادتهایی را برای ارتباط با خدایان خود و نیز خداوند رحمان داشته اند که صلات هم جزو انها بوده است.

آیه 35 سوره انفال بصراحت وجود شکلی از نماز مرسوم بین مشرکین مکه را تایید میکند که البته ماهیت و شکل نماز آنها مورد تایید خداوند نیست.

3-با توجه به ریشه ذکر شده برای صلاه و مصلی و معنای ان در پیش از اسلام،به نظر میرسد فعل صلی به نماز به شکل کنونی آن اشاره ندارد بلکه به مجموع عبادتها و نیایشهای افراد در ارتباط با خداوند بكار رفته و کلمه مصلین هم به عابدان و کسانی که اعمال و عبادات ظاهری را در اوايل بعثت انجام میدادند اشاره دارد.

سوره های اعلی،مدثر،قیامت ،علق و ماعون که در آنها فعل صلی و کلمه مصلین بکار رفته ،مطابق ترتیب نزول (هم روایی و هم محاسباتی مرحوم بازرگان)مربوط به سالهای اول و دوم بعثت میباشد.

در سوره دیگری که لفظ مصلین بکار رفته سوره معارج است که از نظر این نگارنده و مرحوم بازرگان(و نیز نولدکه و بلاشر) در سال سوم بعثت نازل شده اما ترتیب روایی،انرا به سالهای آخر بعثت مربوط میداند.

در اين سوره خدواند ،ويژگيهاي فرد مصلي را برميشمرد و انطباق فرد مصلي را صرفا بركسي كه عباداتي را بدون خشوع و بدون هم دردي و توجه به ساير هم نوعان خود انجام ميدهد،نفي ميكند.


4-دستور مستقیم خداوند به پیامبر برای اقامه صلاه ،به ترتیب در سوره های اسراء،هود و عنکبوت بیان شده است .

در اولین سوره یعنی اسراء،این دستور همراه باوقت کامل نمازهای یومیه است.یعنی از ظهر تا آخر شب و نماز صبح (5 نوبت)


أَقِمِ الصَّلاَةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّيْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا ﴿۷۸﴾

فولادوند: نماز را از زوال آفتاب تا نهايت تاريكى شب برپادار و [نيز] نماز صبح را زيرا نماز صبح همواره [مقرون با] حضور [فرشتگان] است
(جهت تر تیب آیات و روند تشریع نمازهای یومیه،به صفحه اوقات نمازهای یومیه در همین سایت مراجعه کنید)

5- پیش از سوره اسراء،در سوره های قاف،طه و ...خداوند با الفاظ سبح و فاسجد او را به عبادت با خود و تنها در سه موقع از روز توصیه میکرده است.و از لفظ اقم الصلاه استفاده نکرده است.

فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ الْغُرُوبِ ﴿۳۹﴾

فولادوند: و بر آنچه مى ‏گويند صبر كن و پيش از برآمدن آفتاب و پيش از غروب به ستايش پروردگارت تسبيح گوى

وَمِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَأَدْبَارَ السُّجُودِ ﴿۴۰﴾


فولادوند: و پاره ‏اى از شب و به دنبال سجود [به صورت تعقيب و نافله] او را تسبيح گوى

لذا با توجه به مراتب فوق،فعل اقم الصلاه به نمازهای صحیح و کامل (هم از لحاظ شکلی و هم از لحاظ کیفی)

مورد تایید خداوند برای مسلمانان اشاره دارد و شامل نمازهای غیر کامل مانند نماز خوف و ... نمیشودحتی اگر به جماعت برگزار شود.

آيت الله صادقي تهراني،اقام الصلاه را به نماز جماعت همراه با كيفيت كامل آن مرتبط ميداند. در تفسير فرقان در ذيل ايه 102 و103 سوره نسا چنين امده است:


"و در آية 103 "فاذا قضيتم الصلاة" هنگامى كه اين نماز خوف انجام شد كه «قضيتم» است، نه «اقمتم» كه «اقمتم» بپا داشتن نماز است به جماعت و بدون كاستى از كيفيتش،

زيرا در مقابل "ان تقصروا" كه منهاى اين دو است قرار گرفته با كل شرايط كه اينجا براى حفظ جان بعضى از شرائط جماعت و فرادى از گروهى از جنگجويان ساقط شده است
و بجاى آن "فاذكروا الله قياماً و قعوداً و على جنوبكم" آمده و بجاى نقصانهايى از كيفيت فُرادا و جماعت واجب، خدا را به همان حال جنگى و در هر حال ياد كنيد ـ ايستاده،نشسته وبه پهلو آرميده ـ

سپس "فاذا اطمأننتم فاقيموا الصلاة" يعنى هنگام بر طرف شدن خوف "قضيتم الصلاة" تبديل به "اقيمواالصلاة" مى گردد"

با سلام

در خصوص پست بالا (نظر تفسير فرقان در تفاوت قضيتم الصلاه و اقمتم الصلاه كه به اقامه نمازجماعت و كامل در شرايط رفع خوف مربوط ميشود)

لازم بذكر است در سوره جمعه نيز فعل قضيت الصلاه بكار رفته و حال آنكه در آنجا هم نماز به جماعت بوده و هم در غير حالت خوف بوده است.

فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿۱۰﴾

انصاریان: و چون نماز پایان گیرد، در زمین پراکنده شوید و از فضل و رزق خدا جویا شوید و خدا را بسیار یاد کنید تا رستگار شوید.

بنابراين قضيت الصلاه،به اتمام نماز اشاره دارد فارغ از كيفيت و نوع آن.

نكته ديگر انكه در ايه 102 سوره نسا،براي پيامبر و نمازگزاراني كه نماز جماعت را به همراه ايشان بطور كامل بجا آورده اند،از اقام الصلاه استفاده شده است (كه انها هم در شرايط خوف بوده اند)

اما براي هر دو طايفه محافظان،از قام و يصلوا استفاده است.

در قرآن برای بیان نماز ،علاوه بر افعال صلی و اقام الصلاه دو فعل دیگر نیز استفاده شده است: قام و یاتی


وَمَا مَنَعَهُمْ أَنْ تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقَاتُهُمْ إِلَّا أَنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَبِرَسُولِهِ وَلَا يَأْتُونَ الصَّلَاةَ إِلَّا وَهُمْ كُسَالَى وَلَا يُنْفِقُونَ إِلَّا وَهُمْ كَارِهُونَ ﴿۵۴﴾توبه
فولادوند: و هيچ چيز مانع پذيرفته شدن انفاقهاى آنان نشد جز اينكه به خدا و پيامبرش كفر ورزيدند و جز با [حال] كسالت نماز به جا نمى ‏آورند و جز با كراهت انفاق نمى كنند

إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَى يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا ﴿۱۴۲﴾نسا
فولادوند: منافقان با خدا نيرنگ مى كنند و حال آنكه او با آنان نيرنگ خواهد كرد و چون به نماز ايستند با كسالت برخيزند با مردم ريا مى كنند و خدا را جز اندكى ياد نمى كنند

لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ ﴿۱۰۸﴾توبه
فولادوند: هرگز در آن جا مايست چرا كه مسجدى كه از روز نخستين بر پايه تقوا بنا شده سزاوارتر است كه در آن [به نماز] ايستى [و] در آن مردانى‏ اند كه دوست دارند خود را پاك سازند و خدا كسانى را كه خواهان پاكى‏ اند دوست مى دارد

ودر ایه 102 سوره نسا ،سه فعل از افعال دال بر نمازگزاردن به کاررفته است:

وَإِذَا كُنتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلاَةَ فَلْتَقُمْ طَآئِفَةٌ مِّنْهُم مَّعَكَ وَلْيَأْخُذُواْ أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُواْ فَلْيَكُونُواْ مِن وَرَآئِكُمْ وَلْتَأْتِ طَآئِفَةٌ أُخْرَى لَمْ يُصَلُّواْ فَلْيُصَلُّواْ مَعَكَ

در این آیه ،برای پیامبر و همراهانش که نماز شکسته را بطور کامل به جماعت اقامه کردند،اقام الصلاه به کاررفته

اما برای دو طایفه محافظین که فقط یک رکعت را به جماعت خوانده اند،از قام و صلی استفاده شده است.

لذا به نظر میرسد در قرآن ،فعل اقام الصلاه به نمازهای واجب صحیح (تشریع و تصحیح شده توسط شریعت-چه در شرایط عادی و چه در شرایط خوف )که به جماعت اقامه شود(در صورت وجود نمازگزاران دیگر برای تشکیل جماعت)اطلاق میگردد.

بین نماز خواندن و اقامۀ نماز چه تفاوتی وجود دارد؟

فعل «یُقِیمُونَ» از ریشۀ «قِیام» به‌معنای استواری و پابرجایی گرفته شده است. تعبیر زیبای «اقامۀ عدل» و «اقامۀ قسط» که در قرآن نیز دیده می‌شود، به‌معنای استوارکردن و پابرجایی نظام عدل و قسط است و به‌طور کلی «إقامَۀُ کُلِّ شَیءٍ تَوفِیَۀُ شَرائِطِهِ»؛ یعنی تا کاری با تمام آداب و شرایط لازم آن صورت نپذیرد، مصداق اقامۀ آن كار نخواهد بود.

مراد از اقامۀ نماز نیز شکل کامل و جامع آن و پابرجایی و استواری‌اش در زندگی و حیات مسلمانان است. توجه به کلام رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله که فرمود:
«إِنَّ عَمُودَ الدِّینِ اَلصَّلاۀُ» (همانا نماز ستون دین است)، این مفهوم را ملموس‌تر و معنادارتر می‌کند.

ازآنجاكه پابرجاماندن هر بنایی به استواربودن عمود آن بستگی دارد، اگر نماز در جامعۀ اسلامی اقامه شود و جامع و استوار حضور داشته باشد، قطعاً پایه‌های دین نیز مستحکم و پرصلابت خواهد ماند؛ اما هرگونه سستی و کوتاهی در نماز، موجب تزلزل در پایۀ مسلمانی خواهد شد.

چنانچه انسان به نماز توجه جدی نداشته باشد و آن را سبک بشمارد، هرچند به او نمازخوان گفته می‌شود، اقامۀ «صلاۀ» نکرده است.

کتاب مشکاة، تفسیر قرآن کریم، ج۲، ص۸۹-۸۸.دكتر محمد علي انصاري

معناي صلاه و اقام الصلاه چيست؟

معنی کلمه “صلات” در قرآن دقیقا چیست؟

ما در فارسی میگیم «نماز» اما در عربی آنچه در قران آمده است «صلاه» است که یعنی روی کردن و یا وصل شدن ٫ بر عکس این واژه «تَوَلَّى» است که یعنی پشت کردن.

در آیه ۳۱ و ۳۲ سوره القیامه این دو کلمه در مقابل هم آمده:فَلَا صَدَّقَ وَلَا صَلَّىٰ وَلَٰکِنْ کَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ
او تصدیق نکرد و روی نکرد بلکه تکذیب کرد و روی‌گردان شد(سوره القیامه آیه ۳۱-۳۲)

آیه بالا را اکثر مترجمان ترجمه میکنند «نماز نخواند» در صورتی که معنای اصلیش و لغویش این است که او به خداوند روی نکرد (لَا صَلَّىٰ) بلکه روی گردان شد و پشت کرد (وَتَوَلَّىٰ) .

ما در زندگی به هرچیزی که علاقه داریم به آن روی میکنیم و وصل به آن میشویم و بر عکس از چیزی که خوشایندمان نیست و علاقه ای به آن نداریم پشت میکنیم مثلا میگوییم فلانی به ورزش روی آورد یا فلانی به خانواده اش روی آورد و یا فلانی پشت کرد به خانوادش… همه میدانیم روی آوردن یا پشت کردن در هر چیزی یعنی توجه کردن به آن و یا بی توجهی کردن به آن.

در قران گفته شده «أَقَامَ الصَّلَاه» یعنی صلاه را به پا دارید. اما صلاه را به پا دارید یعنی چی ؟
ما برای هر چیزی در زندگی ارزش قایٔل هستیم همیشه سعی میکنیم آن را بالا نگاه داریم و نمیگذاریم که زمین بیافتد و چیزی را که برایمان همچون اهمیتی ندارد به آن کم توجه میشویم. واژه «اقامه» در جاهای دیگر قران نیز به کار رفته است مثلا:
“اقامه قسط” (برپاداشتن عدالت اقتصادی)
“اقامه شهادت” (گواهی دادن بنفع صاحبان حق)
“اقامه وزن” (جدی گرفتن میزان و انصاف در معاملات)
“اقامه وجوه” (جدی گرفتن توجه به آرمانهای بزرگ)
بطور خلاصه بها قائل شدن، جدی تلقی کردن و تلاش مسئولانه در هر کار را “اقامه” آن کار میگویند.

وقتی قران میگه «أَقَامَ الصَّلَاه» یعنی رویکردتان و ارتباطتان با خدا را جدی بگیرید و نگذارید بی اهمیت شود.

در قران آمده است که تمام موجودات «صلاه» دارند:
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّیْرُ صَافَّاتٍ ۖ کُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِیحَهُ ۗ وَاللَّهُ عَلِیمٌ بِمَا یَفْعَلُونَ
آیا ندیدی تمام آنان که در آسمانها و زمینند برای خدا تسبیح می‌کنند، و همچنین پرندگان به هنگامی که بر فراز آسمان بال گسترده‌اند؟! هر یک از آنها نماز و تسبیح خود را می‌داند؛ و خداوند به آنچه انجام میدهند داناست (سوره النور آیه ۴۱)

ما فکر میکنیم «صلاه» همان نماز پنجگانه ایست که ما روزانه میخوانیم در صورتی که تمام موجودات صلاه دارند و ما هیج موجود یا پرنده ای را تا به حال ندیدیم که مانند ما دولا و راست بشود و یا به رکوع و سجود برود بلکه نماز پنجگانه ای که مسلمانان میخوانند نوعی از صلاه است که ما از پیامبر اکرم که الگوی ماست گرفتیم٫ اما آن هم همه صلاه نیست بلکه هر نوع رویکرد و ارتباط برقرار کردن با خداوند نوعی صلاه است٫ حتی قران خواندن نیز نوعی «صلاه» است به همین دلیل است که قران به نماز صبح میگوید « قُرْآنَ الْفَجْرِ» :
أَقِمِ الصَّلَاهَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلَىٰ غَسَقِ اللَّیْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ ۖ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کَانَ مَشْهُودًا
نماز را از زوال خورشید هنگام ظهر تا نهایت تاریکی شب برپا دار و همچنین قرآن فجر (نماز صبح‌) را؛ چرا که قرآن فجر مشهود است.
(سوره الاسراء آیه ۷۸)

و تفکر به خداوند و راز و نیاز با او هم نوعی صلاه است اما نکته مهمتر این است که اصلا برای چی باید «صلاه» داشت؟ و چه چیز باعث قبولی صلاه میشود؟

امروز اگر ما از اکثر مردم سوال کنیم که نماز را برای چی میخوانیم اکثریت میگویند که نماز برای تشکر از خداست اما متاسفانه این دیدِ بسیار محدودی از نماز است زیرا هیچ جای قران نگفته نماز برای تشکر است. اول اینکه ما میدانیم که خداوند هیچ نیازی به نماز ما ندارد بلکه این خود ما هستیم که به نماز احتیاج داریم.

قران ۳ دلیل برای اهمیت نماز به ما داده است:
۱. برای یاد خداوند
إِنَّنِی أَنَا اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِی وَأَقِمِ الصَّلَاهَ لِذِکْرِی
من خدایی هستم که معبودی دیگری جز من نیست! پس مرا عبادت کن و نماز را برای یاد من بپادار
(سوره طه آیه ۱۴)

۲.نماز انسان را از کار زشت باز میدارد
إِنَّ الصَّلَاهَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ ۗ وَلَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ ۗوَاللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ
قطعا نماز انسان را از زشتیها و گناهان باز میدارد و از همه مهمتر یاد خداوند است و خداوند به کارهایی که انجام میدهید آگاه است
(سوره العنکبوت آیه ۴۵)

۳. نماز در مشکلات به انسان کمک میکند:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از صبر و نماز کمک بگیرید! زیرا خداوند با صابران است
(سوره البقره آیه ۱۵۳)

پرويز ناصري

🌟🌸به پا داشتن نماز

الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ3/بقره

🌱 همانان كه به غيب [=حقايق پنهان] ايمان مي‌آورند و نماز [=رويكرد به خدا را] به پا مي‌دارند و از آنچه روزيشان داديم انفاق مي‌كنند.


🕊🌹معناي صلات «رويکرد» است، يعني روي آوردن و توجه کردن به چيزي يا به کسي که به آن علاقه و عقيده پيدا کرده‌ايم. واژة مخالف آن «تولّي» است [قيامه 31 (75:31) ] که معناي رويگرداندن، پشت کردن و بي‌اعتنايي دارد.

🕊🌹با اين توجيه، «صلاتِ» همة موجودات، همان خودآگاهي آنان در پيروي از قوانين حاکم بر هستي و هدايت غريزيشان به سوي کاري است که براي آن آفريده شده‌اند، «تسبيح» آنان نيز کار مفيدي است که در مدار سازنده و مثبت خود انجام مي‌دهند.

🕊🌹اما صلاتِ [نماز] آگاهانه و با اختيار و علاقة آدمي، اقبال و روي آوردني است به آفريدگار جهان، با پشت کردن به هواي نفس و تحريکات شيطاني و جاذبه‌هاي فريبندة دنيايي، براي ايفاي نقشي که در اين جهان به عهدة هر كس گذاشته شده است.

🕊🌹 ما [فارسي زبان‌ها] مي‌پنداريم نماز
خواندني است! مي‌پرسيم آيا نمازت را خوانده‌اي؟! اما «صلات» خواندني نيست و هرگز، حتي يکبار هم، در قرآن گفته نشده است: «نماز بخوانيد»!... بلکه «نماز را بپا داريد»، بپاداشتن، يعني جدّي گرفتن و اهميّت دادن ، شما اگر چيز با ارزشي را روي زمين افتاده ببينيد، آن را برمي‌داريد و در بلندي قرار مي‌دهيد تا ضايع و خراب نشود.

🕊🌹 ارتباط با آفريدگار را نيز بايد بلند کرد و بپاداشت. اگر به اين ارتباط اهميّت مي‌دهيم چگونه مي‌توانيم آنرا سَرسَري بگيريم و سهل‌انگاري کنيم؟

🕊🌹بپاداشتن نماز، در اصطلاح قرآني «اقامه صلوه» است که 47 بار اين ترکيب تکرار شده است. بپاداشتن [اقامه] فقط براي نماز نيست، اين اصطلاح براي امور ديگري نيز به کار رفته است، مثل: «اقامة قسط» [عدالت اقتصادي]، «اقامة شهادت» [گواهي دادن به نفع صاحبان حق]، «اقامة وزن» [ميزان و انصاف را در معاملات رعايت کردن] و «اقامة وجوه» [جدّي گرفتن توجه به آرمان‌هاي بزرگ] و... به طور خلاصه، بها قائل شدن، جدي تلقي کردن و تلاش مسئولانه در هر کار را «اقامة» آن مي‌گويند. [ر ك به مقالة نماز و نياز از ج 2 كتاب پژوهشي در قرآن]


📚تفسیر آقاے بازرگان

┄═❁🍃❈🌸❈🍃❁═┄

معانی صلی و صلو


صلات از ریشه صلی: اين ماده، دو نوع است: واوي و يائي.

ماده واوي، از زبانهاي سرياني و آرامي گرفته شده و به معناي عبادت مخصوص است كه در عربي به آن، صلوۀ (نماز) ميگويند. ضمناً اين كلمه در زبان عِبري نيز رايج بوده است؛ دليل اين مطلب تصريح اهل لغت بر اين امر است كه كلمه صَلوتا، عِبري است و اين كلمه در اصل، نام كَنيسه هاي يهود بوده؛ به تناسب اينكه در آن نماز برپا ميشده است. سپس اين كلمه در زبان عربي تكميل شده و به معناي صلوۀ (نماز) به كار رفته است، اما اصل الواحد استقلالي براي اين ماده در زبان عربي ثناي جميل مطلق؛ شامل تحيّت و ... است.سوره مباركه احزاب آيه 56: إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَی النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً، خدا و فرشتگانش بر پيامبر درود میفرستند. ای كسانی كه ايمان آوردهايد، بر او درود فرستيد و به فرمانش بخوبی گردن نهيد.

در كلمه صلوۀ؛ مفاهيم تحيّت (به معناي دعا براي سلامت و حيات)، تحميد و شكر موجود است كه نتيجه ثناء جميل است. و پوشيده نيست كه ماده صلو، هرگاه به معناي ثناء باشد با حرف علي به كار ميرود. مانند: عليهم صلوات، برخلاف جايي كه اين ماده به معناي صلوۀ (نماز) باشد. مانند: فصلّ لربّك. بنابراين ظاهراً منظور از آيه زير، تحيّت و سلام به واسطه دعاست، نه نماز.سوره مباركه توبه آيه 84: وَ لا تُصَلِّ عَلی أَحَدٍ مِنْهُمْ ماتَ أَبَداً،
.همچنين از صلوۀ، كلماتي مشتق ميشوند: مانند: صَلّي (نماز خواند)، يُصَلّي، صَلَوات (نمازها يا تحيتها).

اما ماده يائي صَلَيَ، همچنان كه در قع و فرهنگ آمده، از زبان عِبري گرفته شده؛ و به معناي عرضه چيزي بر آتش و نزديك كردن به آن است، تا جايي كه بريان شود و بسوزد. ميتوانيم بگوييم كه ميان صلاۀ، صلي و صلو تناسب وجود دارد؛ زيرا همه آنها در عرضه و نزديك كردن، مشتركاند، با اين تفاوت كه صلاۀ؛ عرضه بر مقام عالي روحاني است، اما صَلي؛ عرضه بر آتش است و فرق آنها در ياء است كه بر تسفّل و فرو افتادن دلالت ميكند، در حالي كه صلو؛ عرضه محبت، موّدت، اظهار تحيّت و ثناء براي مقامي است.
سوره مباركه غاشيه آيه 4: تَصْلی ناراً حامِيَةً، [ناچار] در آتشی سوزان درآيند.تَصْلی ناراً حامِيَةً. ميگويند: صَلی يصلي صلاً؛ يعني در مقابل آتش قرار گرفت و به چنين كسي صال (صالي كه ياء آن در اثر كثرت استعمال حذف شده) و صَلي ميگويند. أصلي (بر آتش عرضه كرد) - يُصلي - إصلاء و صلّی (بر آتش عرضه كرد) - يصلّي - تصلية و صَلَی العُود بالنار؛ يعني چوب را به آتش نزديك و عرضه كرد و اصطلاء؛ به معناي روبه رو شدن اختياري با آتش است و به همين مناسبت، اين ماده به معناي وارد شدن و داخل كردن به كار ميرود.

التحقیق فی کلمات القران

اینکه اگر گفته شد حقیقت نماز همان قرآن مرکّب و ممثّل است؛ یعنی قرآن وقتی مجسّم شود به صورت نماز درمی‌آید،
آن وقت این سؤال مطرح شده است که چطور درباره قرآن آمده:
﴿اقْرَأْ﴾ یا ﴿فَاقْرَؤُا ما تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ﴾ و درباره نماز آمده است: ﴿أَقیمُوا الصَّلاةَ﴾؛

برای اینکه دینی که نماز را عمود می‌داند، این دین حرف‌های آن باید هماهنگ باشد. اگر یک مکتب نماز را عمود دانست دیگر درباره نماز نباید بگوید نماز بخوان، چون ستون را نمی‌خوانند؛

لذا دین هماهنگ با این مبنا همیشه درباره نماز دارد:
﴿أَقِیمُوا الْصَّلاَةَ﴾، ﴿یُقِیمُوا الصَّلاةَ﴾، ﴿یُقِیمُونَ الصَّلاَةَ﴾،برای اینکه ستون را نمی‌خوانند، ستون را اقامه می‌کنند.
این یک سنخ حرف زدن است. اگر یک وقت دین بگوید نماز ستون دین است، بعد بگوید نماز بخوان! این قرآن حکیم نیست، برای اینکه ستون خواندنی نیست؛ اما وقتی که دین می‌گوید نماز عمود دین است،

هر جا یعنی هر جا! هر جا سخن از نماز است: ﴿أَقیمُوا﴾, ﴿یُقِیمُوا﴾ است، این کتاب می‌شود کتاب حکیم، برای اینکه ستون را اقامه می‌کنند

تفسیر سوره مدثر ایت اله جوادی املی