پرهیز از سخنان و رفتارهاي لغو :تعريف لغو چيست؟

خداوند در سوره مومنون در توصيف مومنان می فرمایند :

الذین هم عن اللغو معرضون". [۴]المومنون

کار" لغو" آن کاری است که فایده نداشته باشد و بر حسب اختلاف اموری که فایده عاید آنها می‌شود مختلف می‌گردد. چه بسا فعلی که نسبت به امری #لغو و نسبت به امری دیگر مفید باشد.

پس کارهای لغو در نظر دین، آن اعمال مباح و حلالی است که صاحبش در آخرت و یا در دنیا از آن سودی نبرد و سر انجام آن، منتهی به سود آخرت نگردد

البته لغو تنها شامل سخنان و افعال بیهوده نمی‌شود بلکه افکار بیهوده و بی پایه‌ای که انسان را از یاد خدا غافل و از تفکر در آنچه مفید و سازنده است به خود مشغول می‌دارد همه در مفهوم لغو جمع است.
در واقع مؤمنان آن چنان ساخته شده‌اند که نه تنها به اندیشه‌های باطل و سخنان بی اساس و کارهای #بیهوده دست نمی‌زنند، بلکه به تعبیر قرآن از آن" معرض" و رویگردانند.

نقل از تفسیر المیزان


كلمات كليدي:لغو سخن بيهوده

👌👈 ایه 55 قصص ازجمله ایاتی است که انسان را به پرهیز از لغو و بیهوده گی سفارش میکند .

🔶وَ إِذا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَ قالُوا لَنا أَعْمالُنا وَ لَكُمْ أَعْمالُكُمْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ لا نَبْتَغِي الْجاهِلِينَ «55»

🔸و هرگاه (سخن) لَغوى را بشنوند، از آن روى برگردانند و گويند: اعمال ما براى ما و كارهاى شما براى شما باشد، سلام (وِداعِ ما) بر شماباد، ما به سراغ جاهلان نمى‌رويم.

👌نکته

👈«لغو» يعنى امر بيهوده كه هم در كلام و هم در عمل قابل بروز است و مؤمنان به اعراض از آن سفارش شده‌اند. از جمله ويژگى‌هاى بهشت آن است كه لغو و بيهودگى در آنجا نيست.

🔶«لا لَغْوٌ فِيها وَ لا تَأْثِيمٌ» «(23)طور

🔸👈پیام ها
1- مؤمن واقعى كسى است كه نه تنها به مجلس لغو نمى‌رود و به سخن لغو گوش نمى‌دهد، بلكه اگر كلام بيهوده‌اى هم شنيد، عكس‌العمل نشان مى‌دهد. «وَ إِذا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ»

2- يكى از نمونه‌هاى صبر، بى‌اعتنايى به لغو و اعراض از آن است. «صَبَرُوا- أَعْرَضُوا عَنْهُ»

3- اعراض از لغو در گفتن، شنيدن، ديدن و معاشرت، كمالى است كه در همه‌ى اديان الهى از آن ستايش شده است. «سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ» (آيه فوق در توصيف گروهى از اهل‌كتاب است.)

4- از شيوه‌هاى عمومى وساده‌ى نهى از منكر، اعراض از منكر است. سَمِعُوا ...

أَعْرَضُوا عَنْهُ‌ (لغو را با لغو پاسخ نگوييم.)

5- انسان در برابر آنچه مى‌شنود، مسئول است. سَمِعُوا ... أَعْرَضُوا

6- قاطعيّت، صلابت و عدم سازش، نشانِ ايمان راسخ است. «لَنا أَعْمالُنا وَ لَكُمْ أَعْمالُكُمْ»

7- سود و زيان عمل هر كس به خود او برمى‌گردد. «لَنا أَعْمالُنا وَ لَكُمْ أَعْمالُكُمْ»

8- اعراض، بايد كريمانه باشد. أَعْرَضُوا ... سَلامٌ عَلَيْكُمْ‌

9- اعراض بايد همراه هشدار به اهل لغو باشد. أَعْرَضُوا ... لا نَبْتَغِي الْجاهِلِينَ‌


10- لغو، ميوه‌ى جهل و بيهوده‌گو، جاهل است. «لا نَبْتَغِي الْجاهِلِينَ»

💫💫تفسیر نور جلد7

👌 خداوند درایه72سوره فرقان همچنین دستور به پرهیز از لغو می دهد

🔶وَ الَّذِينَ لا يَشْهَدُونَ الزُّورَ وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِراماً «72» فرقان

🔸🔸و (بندگان خدا) كسانى هستند كه در مجلس (گفتار و كردار) باطل حاضر نمى‌شوند و چون بر لغوى عبور كنند كريمانه بگذرند.

👌نکته ها
كلمه «شهد» دو معنا دارد؛ يكى حضور يافتن است و ديگرى خبر و گواهى دادن. در اين آيه هر دو معنا را مى‌توان استفاده كرد. يعنى آنان نه در مجالس بد حاضر مى‌شوند و نه بر باطل گواهى مى‌دهند. كلمه‌ى «زور» به معناى كار باطلى است كه در قالب حقّ باشد و در تفاسير به معناى گواهى باطل، دروغ و غنا آمده است.

🌹در روايتى از امام‌صادق عليه السلام مراد از «زور» در «لا يَشْهَدُونَ الزُّورَ» غنا شمرده شده‌است. «1»

«1». كافى، ج 6، ص 433.

👈در تفسير «مجمع البيان» مى‌خوانيم: مرور با كرامت، آن است كه هرگاه ناچار شدند نام چيز زشتى را ببرند، با كنايه نام مى‌برند. چنانكه در روايتى از امام باقر عليه السلام مى‌خوانيم: آنان هرگاه خواستند نام عورت را ببرند، با كنايه از آن نام مى‌برند. البتّه اين، يكى از مصاديق رفتار كريمانه است.

🌹امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند بر گوش واجب نمود كه از شنيدن هرچه حرام است دورى نمايد، سپس اين آيه را تلاوت فرمودند: «وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِراماً» «1»

"1"کافی جلد 6 ص287

👌👈پیام ها
1- نه تنها انجام گناه حرام است، بلكه شركت در جلسه‌ى گناه و شاهد بودن بر گناه نيز ممنوع است. «لا يَشْهَدُونَ الزُّورَ»

2- هر نوع آگاهى و اطلاع و حضور در صحنه‌اى، ارزش نيست. «لا يَشْهَدُونَ الزُّورَ» (گاهى انزوا و گوشه‌گيرى از اجتماع، ارزش است)

3- حاضر نشدن در مجلس گناه و بى‌اعتنايى به گناهكاران، نوعى نهى از منكر است. لا يَشْهَدُونَ‌ ... مَرُّوا كِراماً

4- شركت در مجالس فاسد، حتّى در بندگان واقعى خدا اثر مى‌كند. «لا يَشْهَدُونَ»

5- هرگونه لغو در كلام، عمل وآرزو ممنوع است. «مَرُّوا بِاللَّغْوِ» (بندگان خدا، هدف معقول و مفيدى دارند و عمر خود را صرف امور بيهوده نمى‌كنند)

6- در شيوه‌ى نهى از منكر، همه جا خشونت لازم نيست. لا يَشْهَدُونَ‌ ... مَرُّوا

7- نگذاريم فكر بد در روح ما مستقر شود. «مَرُّوا كِراماً»

💫تفسیر نور ، محسن قرائتی

لغو به معنى کارهاى بى هدف و بدون نتیجه مفید است.

در حقیقت لغو همان گونه که بعضى از مفسران بزرگ گفته اند، هر گفتار و عملى است که فایده قابل ملاحظه اى نداشته باشد، و اگر مى بینیم:
بعضى از مفسران آن را به باطل تفسیر کرده اند. بعضى به معنى همه معاصى.
بعضى به معنى دروغ.
بعضى به معنى دشنام یا مقابله دشنام به دشنام.
بعضى به معنى غنا و لهو و لعب.
و بالاخره، بعضى به معنى شرک، همه اینها مصداق هاى آن مفهوم جامع و کلى است.

البته لغو، تنها شامل سخنان و افعال بیهوده نمى شود، بلکه افکار بیهوده و بى پایه اى که انسان را از یاد خدا غافل و از تفکر در آنچه مفید و سازنده است به خود مشغول مى دارد، همه در مفهوم لغو جمع است.
در واقع، مؤمنان آنچنان ساخته شده اند که نه تنها به اندیشه هاى باطل و سخنان بى اساس و کارهاى بیهوده دست نمى زنند، بلکه به تعبیر قرآن از آن معرض و روى گردانند.

تفسیر نمونه.

مؤمن از لغو رو برگردان است
همين تعبير در جريان اجتناب هم هست فرمود شما اجتناب كنيد در بحث اجتناب كه در سوره ي مباركه ي «نحل» يا «اسراء» گذشت اين بود كه اگر مؤمن اجتناب دارد تَجَنُّب دارد نه يعني گناه نمي‌كند بلكه موضع خاص دارد در برابر گناه او در جانبي است گناه در جانب ديگر، صِرف ترك گناه نيست ممكن است هر دو در يك سَمت و سو باشند ولي اين نكند، اما وقتي كسي موضعش جداست جانبش جداست جهتش جداست خب يقيناً هميشه از گناه فاصله دارد اين را مي‌گويند اجتناب، اعراض كردن مشابه اجتناب است موضع‌گيري كردن، خطّ فكر جدا بودن، رويكرد جدا بودن، جهت و سَمت و سو جدا بودن اين را مي‌گويند .
در قرآن كريم فرمود مردان الهي كساني‌اند كه نه خودشان به سراغ لغو مي‌برند نه لغو به سراغ آنها مي‌آيد برخيها هستند كه به مجالس گناه نمي‌روند اما دوستان ناباب آنها را كِشان كِشان مي‌برند يا حوادث و مناسبتهايي آنها را دامنگير مي‌كند بالأخره.

مؤمن از لغو و همچنين از لهو رو برگردان است يعني مؤمن به طرف كار باطل نمي‌رود در سوره ي مباركه ي «نور» مي‌فرمايد باطل هم به طرف مؤمن نمي‌رود فرمود: ﴿فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ﴾ كه در آنجا ﴿رِجَالٌ لاَّ تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلاَ بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ﴾ الها يعني لهوي به سراغ آن برود و او را سرگرم كند پس نه مؤمن به طرف لهو مي‌رود نه لهو و لغو آن هنر را دارد كه به طرف مؤمن برود او را كشان كشان بياورد

تفسير تسنيم سوره مومنون ايت الله جوادي آملي