avatar ورود / ثبت نام
تفسير و‌ تدبر قرآن انلاين-تالارگفتگوي قرآن پویان
»
زندگی قرآنی:باورها و رفتارهای مطلوب از منظر قرآن
»
جنگ و جهاد و دفاع از منظر قرآن
»
آیا جنگ پيش‌دستانه با هدف پیشگیری از تجاوز احتمالی از نگاه قران و سنت مجاز است؟
برای ارسال پاسخ وارد شوید
آیا جنگ پيش‌دستانه با هدف پیشگیری از تجاوز احتمالی از نگاه قران و سنت مجاز است؟ - نگاهی به ایات قران و سیره پیامبر و معصومین در شروع جنگ
ali
1
ارسال شده : about 5 Months ago
avatar

رتبه: Advanced Member

گروه ها: Administrators , member , Moderator
تاریخ عضویت: 1390-3-24 21:55:49
ارسالها: 2223

تشکرها: 4 بار
29 تشکر دریافتی در 29 ارسال

جنگ پیش‌دستانه در قران و سنت معصومین

امروزه می گویند که اگر یک کشوری یا فردی احتمال می دهد که از ناحیه دیگری مورد آسیب و گرفتاری قرار بگیرد، می تواند قبل از اینکه آن کشور یا فرد اقدام کند، پیشگیری و پیش دستی کند و جلوی آن را بگیرد.
در همین سالهای اخیر در برخی از جنگ هایی که در دنیا اتفاق افتاد، استدلال همین بود و نیز جنایتی که #اسرائیل در این ایام در کشور ما انجام داد، هم منطق این چنینی دارد؛
قران، سنت و عاشورا هم با این منطق مخالف است و این نوع نبرد، جنگ و درگیری را مطرود می داند و نمی پسندد.


🔹#قرآن و جنگ پیش دستانه


قرآن کریم هم در آیاتی که مربوط به داستان فرزندان آدم است و هم در آیات دیگر، این موضوع را گوشزد کرده است.
⭕در داستان دو فرزند #آدم، یکی نیک منش و نیک رفتار است و فرزند دیگر چنین نیست و این دو در یک آزمایشی شرکت می کنند، یکی موفق و سربلند است و دیگری این چنین نیست.
آنکه سربلند نیست، تصمیم می گیرد انتقام بگیرد و می گوید تو را خواهم کشت!
اما هابیل می گوید: «من دست برای کشتن تو دراز نمی کنم، گرچه تو بخواهی مرا بکشی. یعنی پیش دستی نمی کنم و برای از بین بردن تو اقدام نمی کنم.»
به نظرم این یک منطق انسانی و دینی است، «لَئِنْ بَسَطْتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقْتُلَنِي مَا أَنَا بِبَاسِطٍ يَدِيَ إِلَيْكَ لِأَقْتُلَكَ؛ اگر تو تصمیم کشتن من را داشته باشی، من پیش دستی نمی کنم و دستم را به سوی تو دراز نمی کنم.»
👈در حقیقت هر چه از #جنگ و کشته شدن انسان ها پرهیز شود، این اصل به قاعده و اصل انسانی نزدیک تر است.

⭕در ادامه داستان #فرزندان_آدم است که قرآن در سوره مائده می فرماید: «مِنْ أَجْلِ ذلِكَ؛ برای اینکه بنا نیست در جنگ و کشتن دیگران پیش دستی شود.» و می فرماید:
«مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَميعاً»؛ اگر کسی یک انسانی را بکشد، (نمی گوید این آدم با ایمان باشد یا ایمان نداشته باشد، یا این آدم از کدام دین و مذهب باشد بلکه بر « #انسان بودن» تأکید می شود.) بدون اینکه آن انسان در جایگاه قصاص باشد یا #فساد در زمین کرده باشد (یعنی اسباب و زمینه هایی را ایجاد کرده که در یک گستره زیادی دیگران را به فساد می اندازد)، گویا همه مردم را کشته است.

🔻این منطق است که #جان یک #انسان برابر جان همه انسان هاست و اگر یک فردی یک انسانی را احیا کند، گویا همه انسان ها را احیا کرده است.
✅ این اصل باید در زندگی مسلمانان و متولّیان دینی تجلی داشته باشد،
یکی از تجلی ها هم این است که #شروع‌کننده جنگ نباشد و در حد توان جلوی شروع جنگ را بگیرد،
تجلی دیگر این است که همیشه #وساطت کنند و نقش مصلح داشته باشند و به دیگرانی که می خواهند جنگ کنند، توصیه کنند که جنگی را به پا نکنند و اگر جنگی شروع شد، به آتش بس و توقف جنگ برسد.
هیچ وقت به کسی که رو به جنگ آورده کمک نکنند و طرفدار #مظلوم باشند.

سنت پيامبر
🔻این منطق در #سنت_پیامبر(ص) هم تجلی دارد، پیامبر(ص) در جنگ ها و غزوه های کوچک و بزرگ این قاعده را رعایت می کردند و آغاز به جنگ نمی کردند.

🖊در گزارش‌های تاریخی آمده است که پیامبر (ص) در جنگ بدر، قاصدی را به سمت آنها فرستادند و فرمودند: 👈«ای مردمان قریش! من دوست ندارم #شروع‌کننده_جنگ باشم.»

💫در قصهٔ فتح مکه نیز پیامبر(ص) به خالد و زبیر وقتی که آن‌ها را می‌فرستند، می‌فرمایند: «لَا تُقَاتِلَا إِلَّا مَنْ قَاتَلَكُمَا»؛
شما شروع‌کننده جنگ نباشید، مگر اینکه آن‌ها شروع کنند.

گاهی وقت‌ها در مواردی استدلال می‌شود که مثلاً فلان فرد را پیامبر(ص) دستور از بین بردن داده است، ولی این دستورها غیر از شروع جنگ است؛ این یک پیشگیری نیست، بلکه کیفر و مجازات مجرم است. این موارد نیز در زندگی پیامبر (ص) بسیار بسیار اندک است، ولی پیامبر(ص) در شروع نبرد پیش‌دستی نمی‌کردند، قبل از اینکه آن‌ها حمله کنند، یعنی دیگران را از بین ببرند تا خود در امان باشند و پیشگیری کنند از اینکه دیگران به آنها آسیبی برسانند.

🔻در مورد دیگری، پیامبر (ص) اسامه و امیرالمومنین (علی‌بن‌ابی‌طالب) را به یمن فرستادند. اولاً دستور دادند، همه نیروها جمع شوند و بعد پرچم را به دست امیرالمومنین داد و شکل پرچم را برای آنها مشخص کرد.

❓وقتی آن‌ها سوال کردند: «حال چه کنیم یا رسول الله؟» فرمودند: اگر به آن منطقه رسیدید، شما شروع کننده #جنگ نباشید تا آنها شروع کنند. حتی اگر جنگ شروع شد تا آدم نکشتند، شما شروع کننده نباشید.

🔻در واقع پیامبر(ص) در تلاش بودند #خونریزی و #کشته‌شدن انسان‌ها را به تأخیر بیندازد و سپس فرمودند: اگر چند نفر را کشتند، ابتدا آنها را سرزنش کنید و با آنان صحبت کنید و در همان ابتدا اقدام به کشتن نکنید. به آن‌ها بگویید: می‌خواهید «لا إله إلّا اللّه» بگویید؟ اگر گفتند: بله، به آنها بگویید: دوست دارید نماز بخوانید؟ اگر گفتند: بله، فرمود: به آنها بگویید: دوست دارید به فقرا صدقه بدهید؟ اگر گفتند: بله، دیگر هیچ چیزی از آنها نخواهید. چرا که اصول اصلی این سه چیز است: «توحید، نماز، کمک به انسان‌ها و نیازمندان.»
👌سپس پیامبر(ص) فرمودند: «اگر یک نفر هدایت شود، بهتر از آن است که آنچه خورشید بر آن طلوع یا غروب می‌کند در اختیار تو باشد.

🔹جنگ پیش دستانه و سیره #علوی
از امیرالمومنین علی(ع) در سه جنگ معروف جمل، صفین و نهروان نقل شده که در هر سه مورد، حضرت پیش‌دستی و اقدام نمی‌کردند، منتظر می‌ماندند و فرصت می‌دادند.

🔹در جنگ جمل گفته شده که حضرت سه روز صبر کردند، افراد را می‌فرستادند تا صحبت کنند بلکه از جنگ دست بردارند و با جامعهٔ مسلمین هم نوا شوند. بعد از سه روزی که حضرت مهلت دادند، یزید بن صوحان و عبدالله بن عباس را فرستادند و فرمودند: «به سراغ عایشه همسر پیامبر بروید و با او صحبت کنید و کاری کنید که افراد را از جنگیدن باز دارید.» که باز هم موفق نشدند. پس از اینکه این راه‌ها هیچ‌کدام به نتیجه نرسید، حضرت فرمودند: حال که اینان حاضر به گفتگو نیستند و حاضر به دست‌کشیدن از جنگ نیستند، با حول و قوهٔ الهی، با دلی باز و شرح صدر آماده‌ باشید.»

🔹اینها بیعت را شکستند، دوست مرا کشتند، کارگزار من را شکنجه کردند و از بصره بیرون کردند. حال آماده نبرد شوید. در واقع این اتفاقات افتاد که نبرد شروع شد. سپس امیرالمومنین علی(ع) می‌فرمایند: با شرح صدر به سمت آن‌ها حرکت کنید.

🔹در داستان نبرد صفین نیز همین نمونه‌ها اتفاق می‌افتد و حضرت به یاران خود توصیه می‌کنند که وقتی رسیدید، از آغاز کردن جنگ پرهیز کنید.

همچنین حضرت علی(ع) به مالک اشتر گفتند: زیاد و شریح می خواهند به من یک چیزهایی را یاد دهند. مالک به سمت آن‌ها برو. به من گزارش دادند که ابوالاعور سلمی را با سپاه شام در فلان جا دیدند و گزارش کردند که آن‌ها آمادهٔ جنگ‌ هستند، وقتی به آنجا رسیدی، فرماندهی با توست منتها تا اخبار و حرف‌ها را بررسی نکرده ای، اقدام به جنگ نکن؛ مگر اینکه آن‌ها شروع کنند. مبادا زشت کاری آنها باعث شود که شما شروع کننده جنگ باشید.

🔹در نامهٔ ۱۴ نهج‌البلاغه هم که حضرت قبل از آغاز صفین سخنرانی می‌کنند، پنج اصل را به عنوان اصول انسانی جنگ ذکر می‌کنند:

1⃣ شروع‌کننده جنگ نباشید.

2⃣ زخمی هایی که فرار کردن را، از پشت نزنید.

3⃣ اگر کسی پشت به جنگ کرد، پشت‌کننده‌ها را نکشید.

4⃣ کشته‌ها را مثله نکنید.

5⃣ به گروه‌های ناتوان به خصوص زنان آسیب نزنید.

شما بر حق هستید، حجت دارید و رعایت این پنج اصل، حجت دیگری بر شماست.

🔹در جنگ نهروان نیز همین اتفاقات می‌افتد که حضرت پرهیز می‌کنند و پرهیز می‌دهند از اینکه یاران ایشان شروع‌کننده باشند.

وقتی حضرت رسیدند، فرمودند: «پیش‌بینی‌هایی که پیامبر(ص) داشتند و از جانب خداوند گفته بودند، به وقوع پیوست.» سپس حضرت خطاب به جبهه مقابل گفتند توبه کنید و بازگردید، اما آنها نه تنها جواب ندادند بلکه تیراندازی کردند.

دوستان و یاران حضرت گفتند که آنها تیراندازی می کنند، حضرت فرمودند: باز هم صبر کنید.

وقتی یک نفری را آوردند که کشته و در خون خود آغشته شده بود، حضرت فرمودند: اکنون مجاز به جنگ و نبرد هستیم.

جمله ای از حضرت علی(ع) در تمام نبردها نقل شده که ‌فرمودند: «هر جا به دشمن رسیدید، شروع‌کننده جنگ نباشید تا اینکه آن‌ها شروع کنند.»

👈این رویه و سیرهٔ امیرالمومنین (علی‌بن‌ابی‌طالب) علیه‌السلام است.

🔹بنابراین قرآن، سنت پیامبر(ص)، سیرهٔ امیرالمومنین علی(ع)، حادثهٔ کربلا، همه از یک منطق انسانی سخن می‌گویند
👌👌مبنی بر اینکه کاری که به عنوان “پیش‌دستی” و “پیشگیری” تلقی می‌شود، مجاز نیست و تلاش بر تأخیر جنگ، توقف جنگ و جلوگیری از کشته‌شدن انسان‌هاست، اصلی دینی و انسانی است.


📚استاد مهدی مهریزی
   آی پی: 81.91.144.83
پیغام شخصی پست الکترونیک
گزارش توهین و سوء استفاده

© 2025 Design by Mahdi